Sáng 10/7, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khai mạc Phiên họp thứ 47 dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.
Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội cho biết tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến bước đầu về dự thảo Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao”. Ông nhấn mạnh đây là chuyên đề giám sát vừa thiết thực, vừa mang ý nghĩa chiến lược trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi có nền tảng nhân lực chất lượng cao để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững.
Chính phủ đề xuất cơ chế đặc biệt phát triển nhân lực công nghệ cao, AI và bán dẫn
Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tập trung xem xét, cho ý kiến đối với 8 nội dung lớn, trong đó có việc Quốc hội vừa thông qua 3 nghị quyết: Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm tạo đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 197/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc biệt trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; và Nghị quyết số 198/2025/QH15 về chính sách đặc biệt thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết Chính phủ sẽ xây dựng cơ chế đặc biệt để thu hút, đào tạo và sử dụng nhân tài, đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên cách mạng công nghiệp mới. Ông nhấn mạnh cần có chính sách đặc thù đối với nhân tài, đặc biệt trong khu vực công, bao gồm các nội dung về biên chế, thu nhập, sử dụng và đề bạt.
Chính phủ sẽ xác định các lĩnh vực ưu tiên đào tạo như công nghiệp bán dẫn, công nghệ cao, năng lượng tái tạo, trí tuệ nhân tạo và công nghệ thông tin. Những thanh niên ưu tú sẽ được Nhà nước đưa đi đào tạo và quay trở về phục vụ đất nước.
 |
| Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội |
Phó Thủ tướng cũng đề xuất thành lập quỹ đào tạo và thu hút nhân tài với sự tham gia của cả ngân sách nhà nước và nguồn lực xã hội, trong đó doanh nghiệp và tổ chức có thể tài trợ học bổng, hỗ trợ đào tạo, đi kèm cơ chế đánh giá, sử dụng minh bạch. Ông cho rằng, Nhà nước không thể gánh vác toàn bộ và nhiều quốc gia đã huy động doanh nghiệp, nhà hảo tâm tài trợ cho sinh viên ưu tú đi học nước ngoài để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Kiến nghị ưu tiên công nghệ cao, chuyển hướng từ lao động giá rẻ sang kinh tế tri thức
Liên quan nội dung giám sát, Đoàn giám sát của Quốc hội đề xuất Chính phủ điều chỉnh chính sách thu hút đầu tư theo hướng ưu tiên các dự án công nghệ cao, đi kèm yêu cầu sử dụng lao động kỹ thuật cao và có cam kết chuyển giao công nghệ. Các mô hình đầu tư thâm dụng lao động, thiên về gia công đơn thuần cần được hạn chế.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh, hiện có gần 47,3 triệu lao động làm việc ngoài khu vực nhà nước, chiếm hơn 89% lực lượng lao động. Tuy nhiên, Việt Nam đang đối mặt nguy cơ thiếu hụt chuyên gia đầu ngành, tổng công trình sư trong các lĩnh vực then chốt như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, khoa học công nghệ, quốc phòng - an ninh. Ông nhấn mạnh, Việt Nam không thể phát triển bền vững nếu chỉ dựa vào lợi thế lao động giá rẻ, mà cần chuyển sang mô hình kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo.
 |
| Đoàn giám sát của Quốc hội kiến nghị Chính phủ điều chỉnh chính sách thu hút đầu tư, ưu tiên dự án công nghệ cao, gắn với sử dụng lao động kỹ thuật cao. Ảnh minh họa |
Đoàn giám sát cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2030, tầm nhìn 2050, trong đó xác định rõ các lĩnh vực đào tạo ưu tiên và định hướng phân bổ nhân lực chất lượng cao theo từng vùng miền. Bên cạnh đó, cần sửa đổi các luật liên quan nhằm tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng đội ngũ nhân lực tinh hoa, phục vụ quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tập trung khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân lực trình độ cao, đặc biệt là trong các ngành cần đột phá, đồng thời bảo đảm sự cân đối trong phân bổ nguồn lực, nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sử dụng nhân tài.