Chi hội Robot Việt Nam ra đời thúc đẩy sự phát triển của sản phẩm công nghệ chiến lược Phải có chiến lược và nhiều giải pháp đồng bộ để thúc đẩy ngành sản xuất robot trong nước vươn xa |
Bức tranh toàn cảnh ngành Robot Việt Nam
Theo báo cáo của Hiệp hội Cơ khí Việt Nam (VAMI), cả nước có khoảng 3.100 doanh nghiệp ngành cơ khí chế tạo với 53.000 cơ sở sản xuất. Thị trường robot Việt Nam có quy mô 462,65 triệu USD vào năm 2023. Riêng robot công nghiệp được kỳ vọng sẽ dẫn đầu thị trường trong nước, dự kiến lên tới 309,80 triệu USD vào năm 2028, đạt 623,49 triệu USD vào năm 2032 với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm khoảng 3,8%.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, ngành chế tạo, sản xuất robot trong nước, đặc biệt là robot AI đang phát triển manh mún, chưa đồng bộ. Nhiều doanh nghiệp còn thiếu hệ thống, thiếu sự liên kết giữa các ngành nên khó giải quyết bài toán liên ngành, chuyên môn cao. Một số doanh nghiệp có tiềm lực sản xuất nhưng vẫn phải loay hoay tìm kiếm đầu ra.
Bên cạnh đó, do hệ thống đào tạo nhân lực lĩnh vực robot trong các viện, trường chưa đồng bộ nên nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao còn hạn chế. Chính vì vậy, các nhà máy sản xuất robot Việt Nam còn thiếu nhiều chuyên gia cao cấp, thiếu trang thiết bị, kỹ sư. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng robot ở một số lĩnh vực trong nước lại có chiều hướng gia tăng. Ngoài sử dụng robot công nghiệp trong các khâu sản xuất, Việt Nam còn có nhu cầu sử dụng robot trong nông nghiệp và các ngành dịch vụ khác.
Để giải bài toán thị trường, không ít doanh nghiệp Việt chọn giải pháp mua robot thông thường của các nước, chủ yếu là nhập từ Trung Quốc, Đài Loan, sau đó đưa về Việt Nam tích hợp thêm camera và tính năng AI để sử dụng.
![]() |
ETek là một trong số những doanh nghiệp sản xuất kết hợp với đào tạo nhân lực robot, nhưng hiện vẫn loay hoay tìm kiếm thị trường. Trong ảnh là hệ thống điều khiển tự động và một số robot công nghiệp của ETek. Ảnh: ETek |
Thảo luận về vấn đề này, trong phiên tọa đàm tại Đại hội và ra mắt Chi hội Robot Việt Nam, do Hội Tự động hóa Việt Nam (VAA) tổ chức hồi tháng 6/2025, các chuyên gia đưa ra nhận định, không phải các doanh nghiệp Việt Nam không có khả năng sản xuất robot, mà sản xuất ra không bán được.
Ông Nguyễn Cảnh Quang, Giám đốc Kỹ thuật Robot Việt Nam, Công ty Yaskawa Electric Việt Nam dẫn chứng, Yaskawa đã vào nước ta khoảng hơn 10 năm, là đơn vị cung cấp Robot công nghiệp, biến tần trong lĩnh vực hàn, gắp, sơn,… và các ngành bán dẫn, thực phẩm cho Việt Nam. Đồng thời, đơn vị cũng tài trợ robot cho các đại học như HUST, và một số viện, trường có nhu cầu đào tạo kỹ sư robot. Tuy nhiên, nhiều năm nay, đơn vị này vẫn loay hoay giải quyết bài toán nhân lực và cũng gặp nhiều khó khăn khi tìm kiếm thị trường.
Lý giải về việc ngành robot Việt Nam thiếu đầu ra, ông Nguyễn Tiến Tâm, Trưởng Bộ phận Kỹ thuật, Công ty ABB Automation & Electrification cho rằng, các dòng robot công nghệ trong nước đang thiếu khả năng khéo léo, khó thích ứng với môi trường sản xuất, vì thiếu tích hợp tính năng AI, dù không ít doanh nghiệp hiểu hiệu quả của sử dụng robot AI.
Theo PGS.TS Lê Hoài Quốc, Chủ tịch Hội Tự động hóa TP. Hồ Chí Minh, Chủ tịch Chi hội Robot Việt Nam, ngành sản xuất robot Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể, năng lực nội địa hóa của ngành này còn thấp, công nghiệp hỗ trợ trong nước còn yếu, linh kiện phụ thuộc nhập khẩu dẫn đến chi phí cao, kém cạnh tranh, thiếu hệ sinh thái đồng bộ: R&D - đào tạo - thương mại hóa. Chính sách của Nhà nước đã có nhưng chưa đủ mạnh để kết nối đồng bộ trong việc xây dựng hệ sinh thái từ nghiên cứu, phát triển, đào tạo, ươm tạo doanh nghiệp và hỗ trợ quá trình thương mại hóa một cách mạnh mẽ.
Đa số doanh nghiệp sản xuất trong hệ sinh thái không có nguồn vốn đủ mạnh để tạo ra những sản phẩm robot đủ sức cạnh tranh với sản phẩm robot nhập khẩu, kết quả là không đẩy lên được trình độ sản xuất hàng loạt để có thể giảm chi phí, hạ giá thành.
Bên cạnh những hạn chế, PGS.TS Lê Hoài Quốc cũng cho thấy những tiềm năng và cơ hội cho ngành sản xuất robot tại Việt Nam. Theo đó, tuy lĩnh vực sản xuất robot trong nước chưa phát triển đồng bộ, nhưng sự tăng trưởng về nhu cầu tự động hóa và robot trong sản xuất công nghiệp tại Việt Nam hiện đã có bước tiến về thành tựu và định hướng rõ rệt.
Có thể kể đến một số doanh nghiệp sản xuất và chế tạo robot với những sản phẩm tiêu biểu như: AGV iDonkey của IDEA Technology, là một robot dạng xe tự hành thông minh, ứng dụng trong việc vận chuyển hàng hóa trong nhà máy và kho bãi; Cánh tay robot ELBOT của Hữu Trung có 6 trục, độ chính xác ±0.1mm, được chế tạo với 80% linh kiện nội địa, phục vụ trong các dây chuyền sản xuất công nghiệp; Robot giao hàng tự hành Alpha Asimov, là robot tự hành đầu tiên tại Việt Nam, hoạt động trong môi trường đô thị, ứng dụng AI để di chuyển và tránh chướng ngại vật; Robot dịch vụ IVASTBot là robot hình người thông minh, có khả năng nhận diện hình ảnh và giao tiếp cơ bản bằng tiếng Việt, ứng dụng trong các dịch vụ chăm sóc khách hàng,…
Không chỉ sản xuất, Việt Nam trở thành quốc gia tái cấu trúc chuỗi cung ứng khi các tập đoàn đa quốc gia chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, dẫn tới nhu cầu nội địa hóa thiết bị, hệ thống robot tăng mạnh. Cách mạng công nghiệp 4.0, cụ thể là thị trường robot tích hợp AI, thị giác máy, IoT, MES đang mở rộng, khiến ngành robot Việt Nam có thêm nhiều cơ hội và thách thức.
Đồng thời, Việt Nam cũng có cơ hội hợp tác quốc tế với Nhật Bản, Hàn Quốc, EU khi các quốc gia này sẵn sàng chuyển giao công nghệ và tìm đối tác lắp ráp, tích hợp tại chỗ. Ví dụ các mô hình như PPP (Public-Private Partnership): Phát triển trung tâm R&D robot theo hình thức hợp tác nhà nước - viện - trường - doanh nghiệp; hợp tác đào tạo chứng chỉ kỹ sư robot tiêu chuẩn quốc tế (theo ISO, JIS, CE).
Giải pháp chiến lược thúc đẩy ngành sản xuất, chế tạo robot trong nước
Từ những thực tế trên, các chuyên gia trong ngành nhận định, doanh nghiệp sản xuất robot tại Việt Nam có tiềm lực sản xuất, nhưng khó tìm kiếm thị trường vì sản phẩm chưa đủ thông minh, giá thành cao hơn sản phẩm của Trung Quốc, bên cạnh đó, các doanh nghiệp trong nước còn thiếu sự liên kết, hợp tác, mạnh ai nấy phát triển nên dẫn đến bức tranh toàn cảnh còn ảm đạm.
Trước thực trạng và nhu cầu của nhiều doanh nghiệp, mong muốn có những chính sách thực tế mở lối cho doanh nghiệp trong nước, đồng thời tăng cơ hội hợp tác thúc đẩy sản xuất, giao thương quốc tế, nên thời gian qua, Nhà nước đã ban hành một số chính sách phát triển công nghệ, trong đó xác định lĩnh vực sản xuất robot nằm trong 11 nhóm ngành công nghệ trọng điểm thúc đẩy nền kinh tế số phát triển.
Trong đó, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Quyết định 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành danh mục và sản phẩm công nghệ chiến lược, là những định hướng rõ ràng, tạo đà cho lĩnh vực sản xuất robot trong nước phát triển mạnh mẽ hơn.
Cùng đó, với mong muốn kết nối, tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp chế tạo, sản xuất robot, tìm hiểu nhu cầu của các đơn vị để hỗ trợ nhau tạo dựng thị trường robot ngày càng lớn mạnh, đủ sức cạnh tranh trên thị trường robot quốc tế, hồi tháng 6/2025, Hội Tự động hóa Việt Nam đã tổ chức Đại hội và ra mắt Chi hội Robot Việt Nam.
Nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc thành lập một chi hội chuyên ngành hẹp trong lĩnh vực robot, TS. Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam cho rằng, sự ra đời của Chi hội Robot Việt Nam thời điểm này là đúng lúc và cần thiết, bởi trên tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Quyết định 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tự động hóa và robot có vai trò rất quan trọng trong tương lai.
![]() |
Idea Technology là tập đoàn khá uy tín, đã có thị phần tại thị trường sản xuất robot trong nước. Ngoài sản xuất, tập đoàn hướng tới đào tạo, lắp đặt hệ thống tự động hóa cho các nhà máy. Ảnh: Idea Group |
Việc thành lập Chi hội Robot Việt Nam là cần thiết để các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo robot có thêm tiếng nói, thêm cánh tay nối dài, thêm cơ hội hợp tác, giao thương trên hành trình chuyển đổi và phát triển lĩnh vực sản xuất robot trong nước. Đồng thời, kết hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu, hệ thống hóa và nâng cấp quy trình đào tạo nhân lực, hợp tác với những hiệp hội robot ở nước ngoài, thực hiện những triển lãm song phương về tự động hóa và robot.
Như vậy, vấn đề cần đặt ra ở đây là doanh nghiệp Việt phải hợp tác, cùng tìm giải pháp chuyển đổi phù hợp để thúc đẩy lĩnh vực sản xuất robot trong nước phát triển đồng bộ hơn, mạnh mẽ hơn. Đại diện các doanh nghiệp sản xuất robot đều cho rằng, chính sách đã có, chi hội đã thành lập, hành động lâu dài của các cấp ngành, các hội nghề, các đơn vị là phải tạo dựng mối liên kết, phối hợp, xây dựng chiến lược vừa dài hạn, vừa cụ thể để các doanh nghiệp được bảo vệ, được trợ giá và định hướng tốt hơn, thúc đẩy phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
Ông Nguyễn Chí Hưng, Công ty Nghiên cứu Cơ khí chính xác - Đại học Bách khoa Hà Nội nêu ý kiến, nếu các doanh nghiệp Việt Nam chưa được bảo vệ thương hiệu, chưa được trợ giá sản phẩm, cũng nên hạn chế thấp nhất việc nhập khẩu sản phẩm hoặc chi tiết robot của các nước. Các doanh nghiệp Việt đều có khả năng, có tiềm lực nhất định, tại sao không nghĩ đến giải pháp cùng sản xuất các chi tiết để lắp ráp một con robot hoàn chỉnh, làm thành thương hiệu chung?
PGS.TS Lê Hoài Quốc khẳng định, với phương châm lấy doanh nghiệp làm mục tiêu trung tâm cho mọi hoạt động. Các hoạt động của Chi hội trong thời gian tới, từ đào tạo, nghiên cứu - phát triển, ươm tạo công nghệ đều hướng tới mục tiêu xây dựng hệ sinh thái, thúc đẩy thương mại hóa sản phẩm robot để phục vụ cho mục tiêu tự động hóa trong sản xuất và đời sống tại Việt Nam.
Về giải pháp chiến lược, TS. Nguyễn Quân cho rằng, cần đi từ những giải pháp cụ thể, ví dụ như các doanh nghiệp lớn, các tập đoàn uy tín đã có thị phần trên thị trường robot trong nước như Yaskawa Electric Việt Nam, ABB, ETek, Vin Robotics, IDEA Technology,… cần có sự liên kết, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ đang yếu và thiếu thị phần, thúc đẩy cùng nhau phát triển. Các doanh nghiệp có thể liên kết thành lập các liên minh ngách hẹp (Ví dụ như Liên minh Robot di động do 5 doanh nghiệp sản xuất robot tại Việt Nam thành lập, hướng tới phục vụ lĩnh vực Logistics), cung cấp cho thị trường và doanh nghiệp những sản phẩm liên minh có, cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại trong nước và nước ngoài. VAA và Chi hội Robot Việt Nam sẽ nỗ lực kết nối, thúc đẩy giao thương, kiến nghị Nhà nước đầu tư chính sách, đầu tư nguồn lực, xây dựng hàng rào kỹ thuật, cơ chế, nguồn vốn tín dụng, ưu đãi đất đai để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo robot ở quy mô công nghiệp; Tạo thị trường tiêu thụ robot đủ lớn cho ngành robot Việt Nam, sản xuất những sản phẩm “make in Việt Nam” với giá thành đủ sức cạnh tranh. “Với tất cả những tiềm lực đã có, cùng với quyết tâm và chiến lược đồng bộ, chắc chắn trong tương lai ngành robot Việt Nam sẽ phát triển và có thị phần trên trường quốc tế”, TS. Nguyễn Quân khẳng định. |
Đường dẫn bài viết: https://tudonghoangaynay.vn/xay-dung-chien-luoc-thuc-day-phat-trien-toan-dien-nganh-robot-trong-nuoc-15373.htmlIn bài viết
Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản. Copyright © 2024 https://tudonghoangaynay.vn/ All right reserved.