Công nghệ Blockchain trở nên “đình đám” trong giới công nghệ và các nhà ứng dụng trong những năm gần đây vì những lợi ích mà nó mang lại. Nhưng không phải vì thế mà việc ứng dụng Blockchain trở nên “nở rộ“ được, vì vẫn còn những hạn chế hiện hữu của công nghệ này.
Năm 2008, khi thế giới trải qua khủng hoảng tài chính thì kèm theo đó là rất nhiều tổ chức gian lận tài chính khiến hàng loạt công ty, khách hàng bị lừa đảo. Nhằm giảm thiểu tối đa sự can thiệp của con người để gian lận tài chính, tác giả Satoshi Nakamoto có ý tưởng tạo ra hệ thống mã hóa đồng tiền dựa trên công nghệ Blockchain – Bitcoin.
TS. Đặng Minh Tuấn – Trưởng phòng Lab – Học viện Bưu chính Viễn thông khi tham gia chương trình “Chuyện Làng Mentor” (vào ngày 26/4 vừa qua) của FUNiX đã giúp mọi người hiểu rõ hơn về Blockchain.
Bằng kiến thức chuyên môn của mình, TS. Đặng Minh Tuấn chỉ ra hai mô hình Blockchain hiện nay, gồm: Public Blockchain và Private Blockchain.
Nếu như Public Blockchain cho phép bất cứ ai cũng truy cập được vào, tất cả mọi người đều có quyền ngang hàng, việc phân tán chuỗi khối cho càng nhiều người càng tốt, thì Private Blockchain lại rất khác: chỉ có một nhóm người chia sẻ với nhau, sổ cái chỉ phân tán cho nhóm người này. Điều này cho phép Private Blockchain ứng dụng phổ biến trong kê khai làm thủ tục thuế hải quan vì khi đó dữ liệu chỉ chia sẻ giữa hải quan, kho bạc, ngân hàng, và khách hàng.
Hiện nay còn có mô hình Hybrid – một phần là Private Blockchain và một phần là Public Blockchain. Trong đó, những đối tượng cần có thể tiếp xúc với thông tin được bảo mật có kênh riêng chỉ họ có thể truy cập.
Blockchain hiện được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như nông nghiệp- thực phẩm (truy xuất nguồn gốc thực phẩm); Ứng dụng Blockchain trong quản lý chính phủ điện tử (Bầu cử, kiểm soát định danh cá, dịch vụ công trực tuyến,…); Chăm sóc y tế; Giao thông thông minh;… Đặc biệt, Blockchain phổ biến trong lĩnh vực Tài chính ngân hàng. “Nhờ được đảm bảo bằng toán học, bằng độ khó của các thuật toán mà tính an toàn, toàn vẹn của sổ cái được đảm bảo. Khi muốn phá vỡ, thay đổi nó, người ta buộc phải trả giá rất lớn, phải tốn nhiều tài nguyên đào coin để đảo ngược chuỗi Blockchain”.
“Thiết kế đó phải được mở để mọi người có thể tin tưởng, kiểm tra các kỹ thuật trong nền tảng đó. Một hệ thống Blockchain càng phân tán thì càng an toàn”, TS. Đặng Minh Tuấn chia sẻ thêm.
Blockchain: công cụ trong chuyển đổi số
Khẳng định Dữ liệu là yếu tố chung, quan trọng trong chuyển đổi số, TS. TS. Đặng Minh Tuấn cho rằng Blockchain là công nghệ duy nhất hiện nay có thể đảm bảo độ tin cậy của dữ liệu.
Anh chỉ ra các ứng dụng cụ thể của Blockchain như: Trong chuỗi cung ứng; trong tài chính, đặc biệt là giao dịch tài chính như nền tảng hợp đồng thông minh (Smart contract) có thể tự động hóa nhiều khâu trong chuyển đổi số, bảo đảm an toàn cho các giao dịch điện tử (Digital transaction).
Dự đoán, đến năm 2025 thế giới có 75 tỉ thiết bị IoT, gấp 10 lần dân số thế giới. Nền tảng để cho các thiết bị đó trao đổi với nhau một cách an toàn, không gì tốt hơn là Blockchain.
TS. Tuấn còn phân tích, Amazon, Microsoft đã cung cấp các dịch vụ lưu trữ vào các nền tảng Blockchain dưới dạng Cloud service. “Nói ngắn gọn, ở đâu cần độ tin cậy của dữ liệu, ở đó Blockchain đều có thể áp dụng”.
Hiện tại Việt Nam đã có nhiều doanh nghiệp ứng dụng thành công Blockchain vào chuyển đổi số như Viettel ứng dụng vào hồ sơ bệnh án điện tử, Misa cho hóa đơn điện tử, CNC cho truy xuất hàng hóa nông sản ở Bắc Kạn và phối hợp với Học viện Bưu chính viễn thông trong việc quản lý văn bằng.
Blockchain vừa có vai trò quan trọng, vừa là xu hướng ứng dụng nổi bật hiện nay. Đã có nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam ứng dụng Blockchain.
Trong lĩnh vực ngân hàng, TPBank là ngân hàng tiên phong tại Việt Nam khi ứng dụng Blockchain trong chuyển tiền quốc tế vào cuối năm 2019. Năm 2020, loạt các ngân hàng tại Việt Nam ứng dụng Blockchain như: tháng 9/2020, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã tiên phong ứng dụng Blockchain trong tài trợ thương mại, trở thành ngân hàng Việt Nam đầu tiên ứng dụng thành công công nghệ blockchain trong giao dịch phát hành thư tín dụng tới một ngân hàng thông báo ngoài hệ thống. Tháng 11, VietinBank phát hành thành công thư tín dụng (L/C) đầu tiên ứng dụng công nghệ Blockchain. Tiếp theo đó, tháng 12/2020, Ngân hàng HDBank đã phát hành, xuất trình và thanh toán thành công thư tín dụng trên nền tảng công nghệ blockchain.
Vì sao Blockchain tiềm năng nhưng chưa “nở rộ”
Mặc dù Blockchain mang lại rất nhiều lợi ích như bảo mật cao chống gian lận, tiết kiệm chi phí, nhưng công nghệ này chưa được áp dụng một cách nhanh chóng và phổ biến như mong đợi. Một số hạn chế của Blockchain đã chỉ rõ:
Tốn năng lượng: Việc đào Bitcoin nói riêng và tiền mã hóa nói chung phụ thuộc rất nhiều vào các máy GPU (Graphics Processing Unit – đơn vị xử lý đồ họa) và ASIC (Application-specific Integrated Circuit – vi mạch tích hợp chuyên dụng) để có thể sinh lợi nhuận cho thợ đào. Máy GPU đòi hỏi nguồn năng lượng điện lớn và luôn sẵn sàng để hoạt động ổn định.
Tính đến đầu năm 2019, lượng điện tiêu thụ cho việc đào Bitcoin đã lên tới 68,14TW/giờ. Đây là lượng điện vô cùng lớn, thậm chí được ước tính cao hơn mức tiêu thụ năng lượng của 159 quốc gia khác nhau.
Khối lượng dữ liệu lớn: Người dùng Internet bình thường chỉ cần một lượng dữ liệu nhỏ bổ sung cần thiết nhưng với Blockchain để dữ liệu được bảo vệ, cũng như ngăn chặn gian lận và tấn công cần rất nhiều bản sao chính nó phân tán qua các nút, đòi hỏi một khả năng lưu trữ lớn. Tính đến đầu năm 2019, blockchain của Bitcoin có dung lượng lên tới hơn 200GB và sẽ không dừng lại ở đó.
Hơn nữa, trong thời kỳ hiện nay, khi video càng ngày càng được nén nhiều hơn để giảm dữ liệu tải về, thì sự cồng kềnh của Blockchain là một vấn đề cần xem xét.
Cần thời gian để triển khai: Với một số ngành dịch vụ công như pháp lý và y tế đòi hỏi quá trình số hóa lâu, sau đó mới có thể tính đến áp dụng vào Blockchain.
Ngoài ra, công nghệ Blockchain vẫn cần phải chứng minh những lợi ích của nó một cách rõ ràng trước khi được triển khai rộng rãi
Giao dịch Bitcoin vẫn còn tranh cãi ở nhiều quốc gia: Bitcoin được ví như đồng tiền của tương lai với hứa hẹn rằng các giao dịch ngang hàng có thể được xử lý một cách nhanh chóng và tốn ít chi phí, có thể so sánh với thẻ tín dụng truyền thống.
Tuy nhiên, các giao dịch của Bitcoin được xác nhận rất chậm. Nguyên nhân là mỗi giao dịch sau khi thực hiện và xác nhận bởi thợ đào phải chờ thêm 6 khối mới được tạo ra sau nó để giao dịch thực sự được xác nhận nằm trên Blockchain đó. Điều này tiêu tốn vài giờ đồng hồ.
Ngoài ra, tại nhiều quốc gia Bitcoin vẫn chưa được công nhận một cách chính thức do chưa đủ cơ sở pháp lý, chính phủ không thể theo dõi thu nhập của người dân một cách dễ dàng và có nguy cơ bị mất nhiều khoản thuế lớn. Tại Việt Nam, Bitcoin vẫn chưa được xem là hợp pháp.
Bảo Hà (tổng hợp)
Tham khảo:
