Ngày 30/10, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp Hội Khoa học kỹ thuật An toàn và vệ sinh Lao động Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Nâng cao kiến thức, giải pháp, chế độ chính sách cho các nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm trong môi trường lao động giai đoạn hiện nay”. Nhiều giải pháp giúp cải thiện môi trường làm việc và nâng cao sức khỏe cho người lao động trong các ngành nghề nguy hiểm, độc hại đã được đưa ra tại sự kiện.
Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: Hương Duyên |
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, cho biết, bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động, chăm lo cải thiện điều kiện lao động, phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, bảo vệ sức khỏe người lao động là chính sách kinh tế - xã hội lớn của Đảng và Nhà nước, là một nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong bối cảnh hiện nay, việc phát triển và triển khai các chính sách mới là cần thiết để đáp ứng yêu cầu của công tác an toàn lao động trong các ngành nghề đặc biệt nguy hiểm.
Theo ông Nguyễn Khánh Long, Phó Cục trưởng Cục An toàn Lao động (Bộ LĐTB&XH), việc đánh giá và phân loại điều kiện lao động là chính sách rất ưu việt của Đảng và Nhà nước ta đã được thực hiện trong mấy chục năm qua. Chính sách này có được sự đồng thuận và ủng hộ của đông đảo cộng đồng doanh nghiệp cũng như người lao động.
Theo PGS.TS. Phạm Quang Thao, việc phát triển và triển khai các chính sách mới là cần thiết để đáp ứng yêu cầu của công tác an toàn lao động trong các ngành nghề đặc biệt nguy hiểm. |
Những tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội trên thế giới ngày càng được nâng lên. Điển hình như năm 2023, Chính phủ Đức đã ban hành luật thẩm định chuỗi cung ứng, đưa ra nhiều điều kiện như: Không sử dụng lao động trẻ em, không cưỡng bức lao động, bảo đảm công tác an toàn vệ sinh lao động, mức tiền lương tối thiểu. Hay năm 2024, EU cũng ban hành chỉ thị thẩm định chuỗi cung ứng, đưa ra điều kiện về công tác an toàn vệ sinh lao động với những tiêu chuẩn cao.
Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với quốc tế. Trong bối cảnh đó, chúng ta cần hết sức quan tâm tới việc đánh giá, phân loại nghề, công việc nặng nhọc, độc hại nguy hiểm. Bởi nếu chúng ta không đưa ra phương pháp đánh giá, phân loại chính xác, công bằng, hợp lý, hài hòa, giúp cải thiện điều kiện lao động thì rất khó để cạnh tranh.
Từ nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, bà Nguyễn Thị Hải Hà, Viện Khoa học lao động và các vấn đề xã hội cho rằng, mỗi quốc gia có cách tiếp cận khác nhau trong việc đánh giá và xác định các nghề nghiệp có nguy cơ cao cho sức khỏe và an toàn của người lao động.
Ví dụ quy định của Hàn Quốc, các chỉ số môi trường vượt quá tiêu chuẩn cho phép không được coi là một yếu tố trong đánh giá mức độ nguy hiểm của công việc, bởi vì bất kỳ phân xưởng sản xuất nào có yếu tố môi trường vượt ngưỡng cho phép sẽ không được phép hoạt động. Điều này giúp bảo đảm rằng môi trường làm việc phải được bổ sung tiêu chuẩn an toàn cao ngay từ đầu.
Thay vào đó, Hàn Quốc xác định độ độc hại và nguy hiểm của một ngành nghề chủ yếu dựa trên hai yếu tố chính: Gánh nặng thể lực và gánh nặng tâm lý. Từ đó, đưa vào đại lượng đánh giá là stress nghề nghiệp.
Đề xuất về việc cần nghiên cứu đầy đủ và toàn diện về căng thẳng tâm lý của người lao động hầm lò, TS. Nguyễn Anh Thơ, Viện trưởng Viện Khoa học an toàn và vệ sinh lao động cho rằng, khai thác mỏ là một ngành lao động đặc thù, được xếp loại lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có nghiên cứu nào về tâm sinh lý lao động của người lao động hầm lò, nhất là căng thẳng tâm lý.
PGS.TS Lê Minh Đức, Phân Viện trưởng Phân viện Khoa học An toàn Vệ sinh lao động và Bảo vệ môi trường TP. Đà Nẵng cũng nhìn nhận điều kiện lao động không tốt là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều tai nạn lao động, tổn hại sức khỏe, làm giảm sút khả năng lao động, và gây nên thiệt hại to lớn về kinh tế, môi trường.
Tại Việt Nam, điều kiện lao động chưa tốt, rủi ro tai nạn cao đã bào mòn dần sức khỏe của người lao động, là nguyên nhân làm tăng ô nhiễm môi trường. Năm 2023, đã phát hiện thêm 696 người mắc bệnh nghề nghiệp, trong số đó đã qua giám định là 600, chủ yếu là là các bệnh bụi phổi silic, bụi phổi than, điếc nghề nghiệp.
Do đó, ông Đức kiến nghị cần có phương pháp thống nhất để đánh giá, phân loại theo điều kiện lao động, từ đó phân loại lao động theo điều kiện lao động phản ánh được mức độ nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm của một vị trí công việc cụ thể.
“An toàn vệ sinh lao động là công việc không của riêng ai, giải pháp cải thiện điều kiện lao động là yếu tố then chốt trong giảm dần gánh nặng, độc hại của môi trường làm việc cho người lao động”, PGS.TS Lê Minh Đức nhấn mạnh.