Chiều 2/10, dưới sự chỉ đạo của Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, Vụ Kinh tế tổng hợp, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam và Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy đã tổ chức Diễn đàn Kinh tế mới – VNEF 2025 và Chương trình Thương hiệu Mạnh lần thứ 22.
Diễn đàn do ông Nguyễn Thanh Nghị – Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đồng chủ trì, quy tụ hơn 300 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan của Đảng, Nhà nước, địa phương, các tập đoàn kinh tế, tổ chức quốc tế, hiệp hội doanh nghiệp trong nước và FDI.
Tại diễn đàn, các đại biểu tập trung thảo luận về mô hình tăng trưởng xuất khẩu theo hướng nâng cao vị thế và gia tăng giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều doanh nghiệp lớn đã thẳng thắn chia sẻ khó khăn cũng như kiến nghị chính sách để phát triển bền vững.
 | | Ông Nguyễn Việt Thắng – Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát . Ảnh: VnEconomy | |
Ông Nguyễn Việt Thắng – Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát cho biết, Việt Nam hiện đứng thứ 12 thế giới và dẫn đầu Đông Nam Á về sản xuất thép. Tuy nhiên, sản phẩm chủ yếu vẫn là thép xây dựng, trong khi thép chế tạo hợp kim, nguyên liệu quan trọng cho cơ khí chế tạo, đường sắt, năng lượng còn hạn chế.
Đặc thù đầu tư ngành thép là ngành thâm dụng vốn lớn nên chỉ doanh nghiệp lớn mới có thể đầu tư thượng nguồn. Việt Nam hiện có 2 tổ hợp thép lớn là Dung Quất và Fomosa Hà Tĩnh. Để đầu tư thì Hòa Phát đã có tích lũy nguồn lực hơn 30 năm nay. Hòa Phát đang đứng trong top đơn vị sản xuất thép lớn thế giới.
Thép là sản phẩm phục vụ hầu hết ngành công nghiệp từ xây dựng, cơ khí đóng tầu, năng lượng, đường sắt. Đây đều là những ngành sử dụng thép nhưng doanh nghiệp sử dụng thép đa phần là doanh nghiệp nhỏ. Hòa Phát tiếp cận nhiều doanh nghiệp trong Hiệp hội cơ khí, mỗi năm họ cho biết cần các chủng loại thép khác nhau nhưng chỉ khoảng 10-20 tấn thép trong khi một mẻ thép Hòa Phát sản xuất là 300 tấn. Nếu sản xuất một mẻ của Hòa Phát thì họ phải dùng vài ba năm.
Theo ông Thắng, bài toán "con gà quả trứng" đặt ra là: Nếu không có ngành công nghiệp nền đủ lớn mạnh thì không có doanh nghiệp cơ khí lớn, nếu không có thị trường lớn thì doanh nghiệp sản xuất không biết bán đi đâu. Và bài toán đó rất khó", đại diện Hòa Phát cho hay.
Hòa Phát vướng bài toán đó và phải xác định là doanh nghiệp đi đầu nên chấp nhận đầu tư một phần vào ngành và phải đi trước. Ví dụ vừa rồi Hòa Phát đầu tư nhà máy sản xuất thép ray. Chưa từng có doanh nghiệp Việt Nam nào sản xuất thép ray đường sắt thường chứ chưa nói tốc độ cao.
"Nhiều nhà đầu tư, nhiều ngân hàng hỏi chúng tôi là nếu Chính phủ không mua thép của Hòa Phát thì sao? Chúng tôi trả lời rằng chúng tôi có niềm tin mạnh mẽ vào chủ trương của Chính phủ là sẽ đặt hàng doanh nghiệp nếu doanh nghiệp đầu tư sản xuất ra sản phẩm chất lượng với chi phí hợp lý. Đó là niềm tin chúng tôi làm nhà máy đó" - lãnh đạo Hoà Phát nhấn mạnh.
Ông Thắng bày tỏ, Chính phủ cũng có Nghị định về việc đặt hàng doanh nghiệp nhưng đến nay chúng tôi chưa nhận được đơn đặt hàng nào về sản xuất thép ray. Mặc dù vậy, chúng tôi vẫn đang đầu tư nhà máy, triển khai quyết liệt để đến 2027 có thể vận hành.
"Hòa Phát mong muốn Chính phủ có chính sách rõ ràng hơn, đặt hàng doanh nghiệp thế nào, chi phí giá cả tiến độ thế nào...", Tổng giám đốc Hòa Phát nhấn mạnh.
Trước đó, ngày 29/5, Hòa Phát đã ký kết hợp đồng với Tập đoàn SMS group (Đức) để cung cấp dây chuyền và công nghệ sản xuất thép ray, thép hình, công suất 700.000 tấn/năm. Đây là hạng mục then chốt trong dự án xây dựng nhà máy thép ray và thép hình tại Dung Quất (Quảng Ngãi) có tổng vốn đầu tư 14.000 tỷ đồng.
Dự kiến sau 20 tháng thi công, nhà máy sẽ cho ra sản phẩm đầu tiên vào quý I/2027, gồm thép ray đặc chủng cho đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, cầu trục và các loại thép hình (U, I, H, V) chất lượng cao. Hiện nay, những sản phẩm này Việt Nam vẫn phải nhập khẩu từ các “ông lớn” như Voestalpine (Áo), JFE (Nhật Bản) hay Baosteel (Trung Quốc).
Chủ tịch Hòa Phát – ông Trần Đình Long cho biết dự án không chỉ nhằm tối ưu chuỗi sản xuất của tập đoàn mà còn thực hiện cam kết với Chính phủ trong việc cung ứng các sản phẩm thép chiến lược cho các công trình hạ tầng trọng điểm quốc gia, đặc biệt là dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
 | | Thủ tướng Chính phủ cùng đoàn công tác thăm cảng chuyên dùng Hòa Phát Dung Quất. | Tại buổi thăm và làm việc với Công ty Cổ phần thép Hòa Phát Dung Quất, tại Khu Kinh tế Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi vào đầu tháng 2/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ nếu không có các ngành công nghiệp nền tảng như công nghiệp thép, hóa chất thì sẽ luôn bị động trong quá trình thực hiện chiến lược công nghiệp hóa, hiện đại hóa; chúng ta không thể không phát triển ngành thép và phải phát triển theo hướng số hóa, tự động hóa. Thủ tướng Chính phủ đề nghị Tập đoàn Hòa Phát tiếp tục nghiên cứu sản xuất thép chất lượng cao, đặc biệt sản xuất ray thép phục vụ đường sắt cao tốc Bắc - Nam, các tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc, đường sắt đô thị trong thời gian tới. |
