Toà soạn số: Hành trình chuyển mình của báo chí hiện đại

Chuyển đổi số trong báo chí đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về xây dựng mô hình tòa soạn số hiện đại, linh hoạt và thích ứng với môi trường truyền thông số đa nền tảng.

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số trong báo chí không còn là lựa chọn mà là yêu cầu sống còn để đáp ứng sự thay đổi trong thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng. Tại Việt Nam, chủ trương này được thể hiện rõ nét qua Đề án Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 (Quyết định 362/QĐ-TTg, ngày 3/4/2019) và Chiến lược Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định 348/QĐ-TTg, ngày 6/4/2023). Các chính sách này nhấn mạnh việc khuyến khích phát triển báo chí đa phương tiện, xây dựng các cơ quan báo chí chủ lực hiện đại, trong đó mô hình tòa soạn số là yếu tố cốt lõi để đảm bảo tính chuyên nghiệp, nhân văn và khả năng định hướng dư luận xã hội.

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), đang được Bộ Thông tin và Truyền thông hoàn thiện, cũng đề cập đến việc tạo hành lang pháp lý hỗ trợ chuyển đổi số, bao gồm các quy định về quản lý nội dung số, bảo vệ chủ quyền thông tin trên không gian mạng, khuyến khích ứng dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động báo chí. Các quy định này nhằm đảm bảo báo chí không chỉ thích nghi với xu hướng số hóa mà còn giữ vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận trong bối cảnh cạnh tranh với các nền tảng xuyên biên giới.

Toà soạn số: Hành trình chuyển mình của báo chí hiện đại

Toà soạn số: Từ lý thuyết đến thực tiễn

Tòa soạn số là mô hình tổ chức báo chí dựa trên nền tảng công nghệ, tích hợp các quy trình sản xuất, biên tập, xuất bản và phân phối nội dung đa nền tảng. Đây không chỉ là việc chuyển đổi từ báo in sang báo điện tử, mà là sự chuyển dịch toàn diện về tư duy làm báo, từ đơn kênh sang đa phương tiện, từ cảm tính sang dữ liệu, từ truyền thống sang hội tụ. Theo PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, tòa soạn số phải đáp ứng năm yếu tố: nội dung số, công nghệ số, công chúng số, kinh tế số và hệ sinh thái số.

Bà Hằng cho rằng, để chuyển đổi từ mô hình tòa soạn truyền thống sang mô hình tòa soạn số, mỗi cơ quan báo chí cần xác định rõ đây chính là đích đến của sự chuyển đổi. Bản chất của báo chí số là sử dụng công nghệ số để vận hành, đồng thời sáng tạo nội dung, sản xuất các dòng sản phẩm số, kinh doanh và phát hành trên các nền tảng số trong một hệ sinh thái số.

Ông Lê Quốc Minh - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân đã nhấn mạnh tại hội thảo “Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số” rằng: “Xây dựng tòa soạn số sẽ làm thay đổi toàn diện bộ mặt của ngành báo chí”.

Theo ông, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt, bám sát thực tiễn, chủ động nắm bắt các sự kiện, kịp thời thông tin, định hướng dư luận xã hội bảo đảm khách quan, chính xác, có trọng tâm, trọng điểm. Ông nói thêm: “Một kỷ nguyên mới của báo chí số, công nghệ số, hội tụ công nghệ và hội tụ nội dung đã hình thành và đang phát triển mạnh mẽ. Hội tụ nội dung và hội tụ công nghệ được xem như là một chìa khóa để mở ra con đường mới cho các nhà báo, các tòa soạn hiện đại”.

Để thực hiện được điều đó, cần có một sự “tích hợp” và “hội tụ” cả về nội dung lẫn hình thức xuất bản của một tờ báo, theo đó mô hình “tòa soạn số” trở thành xu thế tất yếu của các cơ quan báo chí thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.

Bức tranh chuyển đổi số tại các tòa soạn lớn

Những năm gần đây, nhiều cơ quan báo chí tại Việt Nam đã có bước chuyển mình mạnh mẽ trong tiến trình chuyển đổi số. Bằng cách đưa công nghệ vào vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển, các tòa soạn đã ứng dụng mô hình tòa soạn số để sản xuất nội dung hấp dẫn, tiếp cận hiệu quả các nhóm độc giả mới, tối ưu kênh phân phối và gia tăng nguồn thu đáng kể.

Là một trong những báo điện tử lớn nhất Việt Nam, VnExpress được đánh giá là đơn vị tiên phong trong xây dựng tòa soạn số. Tại đây, một chủ đề có thể được khai thác dưới nhiều định dạng: bài viết, video, infographic, đồ họa tương tác và cả podcast. Đội ngũ biên tập viên kiêm nhiệm nhiều vai trò: viết - quay - dựng - đăng tải. Công nghệ cũng được tích hợp sâu trong quy trình: hệ thống CMS tự động hóa mạnh mẽ, tự gợi ý tiêu đề sau khi hoàn thành bài viết, kiểm tra lỗi ngữ pháp, phân tích xu hướng đọc của người dùng giúp tòa soạn liên tục điều chỉnh nội dung theo thời gian thực. Những công nghệ mới trong lĩnh vực AI cũng đang được áp dụng trong VnExpress như Natural Language Processing (NLP), Machine Learning (ML), Vi- sion, Speech (Speech To Text, Text To Speech).

VnExpress thường xuyên áp dụng các định dạng như video clip, đồ họa, biểu đồ, âm thanh... vào bài viết để đem đến trải nghiệm tốt nhất cho độc giả

Trong khi đó Báo Tuổi Trẻ xây dựng chiến lược phát triển đa nền tảng mạnh mẽ với hệ sinh thái nội dung phong phú: trang điện tử, kênh YouTube, Fanpage Facebook, TikTok, podcast,... Mỗi nền tảng có cách thể hiện nội dung riêng, phù hợp thói quen tiêu dùng của từng nhóm độc giả. Đặc biệt, đội ngũ phóng viên được đào tạo để trở thành những “người kể chuyện số” - linh hoạt trong nhiều kỹ năng: viết, quay, dựng, tương tác mạng xã hội,...

VietnamNet tập trung phát triển các sản phẩm báo chí phân tích sâu, chuyên đề số (long-form) với nhiều định dạng như video clip, đồ họa tương tác, biểu đồ phân tích. Báo cũng bắt đầu áp dụng các công nghệ số hiện đại như AI, dữ liệu lớn, và các hình thức truyền tải tin bài hiện đại như E-maga- zine, Interactive, Infographic, Sto- ry scroll,... Bước chuyển này giúp VietnamNet không chỉ đổi mới cách kể chuyện báo chí mà còn nâng cao trải nghiệm của độc giả. Nhờ áp dụng mô hình tòa soạn số mà hiện tại Vietnamnet đã là những báo điện tử hàng đầu tại Việt Nam.

Hành trình dài trong tư duy, công nghệ và văn hoá

Kết quả đo lường chuyển đổi số báo chí hàng năm của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, dù có những bước tiến đáng kể, tỷ lệ các cơ quan báo chí Việt Nam đạt mức độ trưởng thành về chuyển đổi số vẫn còn thấp, chủ yếu tập trung ở các cơ quan báo chí lớn.

Theo báo cáo của Bộ TT và TT, năm 2023, 339 cơ quan báo chí được cấp tài khoản để tự đánh giá mức độ trưởng thành chuyển đổi số, trong đó 273 cơ quan hoàn thành đánh giá. Kết quả cho thấy chỉ 3,66% cơ quan báo chí đạt mức xuất sắc, chủ yếu là các cơ quan lớn như Đài Truyền hình Việt Nam, VnExpress, Báo Lao Động, VietnamNet, trong khi 63% ở mức yếu, tập trung ở các tạp chí khoa học (45,35%) và báo chí địa phương (17,44%).

Năm 2024, số liệu cải thiện đáng kể: 351 cơ quan báo chí tham gia tập huấn, 282 cơ quan hoàn thành đánh giá, với 28 cơ quan (9,93%) đạt mức xuất sắc, 65 cơ quan đạt mức tốt, nhưng vẫn còn 38,65% ở mức yếu, vẫn chủ yếu là các tạp chí khoa học (47,71%) và tạp chí Trung ương/ địa phương (22,02%).

Thách thức lớn nhất khi triển khai tòa soạn số không chỉ nằm ở công nghệ, mà ở con người và tư duy làm báo. Theo đó, không phải phóng viên nào cũng sẵn sàng học kỹ năng mới, không phải lãnh đạo nào cũng dám thay đổi cấu trúc tổ chức cũ. Trong khi đó, đầu tư cho công nghệ đòi hỏi chi phí lớn, chưa kể đến việc khó đo lường hiệu quả trong ngắn hạn.

Bài học từ các cơ quan đi đầu cho thấy: chuyển đổi số là một quá trình dài hạn, cần sự đồng bộ giữa tầm nhìn chiến lược, đào tạo con người và cải tiến công nghệ. Phóng viên đa năng, có tư duy công nghệ và am hiểu nền tảng số sẽ là nhân tố chủ chốt. Tòa soạn phải là một hệ sinh thái mở, linh hoạt và học hỏi liên tục.

Thực tiễn chuyển đổi số báo chí và phát triển báo chí số cho thấy hầu hết các cơ quan báo chí đều nỗ lực lớn trong chuyển đổi số như một đòi hỏi sống còn, phát triển các dòng sản phẩm báo chí số, xây dựng và quản trị tòa soạn số. Tuy nhiên, chuyển đổi số báo chí vẫn còn chậm về tiến độ, chưa đi vào thực chất.

Làm báo thời công nghệ cần gì để thành công?

Từ thực tiễn triển khai chuyển đổi số tại một số cơ quan báo chí, có thể rút ra một số định hướng quan trọng để hoàn thiện mô hình tòa soạn số.

Thứ nhất, cần sớm xây dựng hoặc cập nhật chiến lược chuyển đổi số dài hạn (5 - 10 năm), từ đó định hướng lại nhận thức, tổ chức lại quy trình làm việc, hướng đến một mô hình tòa soạn hội tụ - đa nền tảng, đa phương tiện.

Thứ hai, các cơ quan báo chí nên đầu tư mạnh vào công nghệ, phát triển theo hướng “media-tech” - tích hợp công nghệ vào nghiệp vụ báo chí. Một hướng đi hiệu quả là hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước thay vì tự phát triển bộ phận nghiên cứu lớn.

Thứ ba, cần tổ chức lại quy trình sản xuất theo nguyên tắc “digital-first”, lấy số hóa làm trung tâm. Hội tụ không phải là “cộng dồn” các loại hình báo chí, mà là tích hợp thông minh, linh hoạt hóa nội dung để phù hợp từng nền tảng và từng nhóm độc giả mục tiêu.

Thứ tư, chuyển đổi số không chỉ tạo ra sản phẩm mới, mà còn hình thành văn hóa làm việc mới trong tòa soạn. Tinh thần tự học, đổi mới sáng tạo và tác nghiệp đa năng cần được khuyến khích mạnh mẽ. Nhờ đó, nhiều cơ quan báo chí đã nâng cao chất lượng nhân sự, tăng lượng truy cập và mở rộng độ phủ thông tin chính thống tới đông đảo công chúng.

Tòa soạn số không chỉ là câu chuyện về phần mềm hay máy móc, mà là một bước tiến trong tư duy làm báo hiện đại. Từ mô hình lý thuyết đến những chuyển động thực tiễn, dễ thấy rằng chỉ những tòa soạn nào dám thay đổi, dám thử nghiệm, dám đặt độc giả làm trung tâm mới có thể đứng vững trong cơn sóng công nghệ.

Tudonghoangaynay.vn

Tin bài khác

PV Power: Kết quả kinh doanh ấn tượng, tăng tốc hoàn thiện hai dự án điện trọng điểm

Hoạt động doanh nghiệp 19/07/2025 04:07

Không chỉ ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực trong nửa đầu năm 2025, PV Power còn tăng tốc hoàn thiện hai dự án điện trọng điểm trong năm. Sự kết hợp giữa nền tảng truyền thống và tầm nhìn năng lượng sạch đang tạo nên một hình ảnh mới cho doanh nghiệp điện lực lớn của Việt Nam.

Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Cam kết lộ trình cho một thế giới xanh

Diễn đàn 18/07/2025 18:32

Biến đối khí hậu đang diễn biến ngày càng phức tạp trên phạm vi toàn cầu và đang được xem là thách thức lớn nhất mà toàn thế giới phải đối mặt. Trung hòa carbon để đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) là trọng tâm, mục tiêu chung của các quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Đừng để mất cơ hội nghề nghiệp và hội nhập vì kém năng lực ngoại ngữ

Đào tạo 18/07/2025 18:14

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, tiếng Anh không chỉ là một công cụ giao tiếp mà đã trở thành ngôn ngữ thứ hai thiết yếu trong môi trường học thuật, là tấm vé thông hành để thế hệ trẻ có thể nắm bắt các cơ hội nghề nghiệp có giá trị và bước ra thế giới.

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 19/7/2025: Tuổi Tuất tiến triển suôn sẻ, tuổi Ngọ bị kẻ xấu phá hoại

Tin hay không tin 18/07/2025 18:01

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 19/7/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...

Thị trường chứng khoán ngày 18/7: Áp lực chốt lời giữa phiên không ngăn được VN Index áp sát mốc 1.500 điểm

Thị trường 18/07/2025 16:32

Mặc dù gặp phải áp lực chốt lời mạnh giữa phiên, VN Index vẫn kết thúc ngày 18/7 trong sắc xanh với mức tăng 0,49%, đạt 1.497,28 điểm. Thanh khoản duy trì ở mức cao, đặc biệt là sự tích cực của nhóm bất động sản và chứng khoán, trong khi khối ngoại vẫn bán ròng trên một số cổ phiếu trụ cột.

[E-Magazine] ISO 50001: Chuẩn mực toàn cầu cho quản lý năng lượng thông minh

Công nghiệp năng lượng 18/07/2025 14:01

Trong một thế giới đang bước vào thời kỳ hậu tăng trưởng, nơi mà hiệu quả và trách nhiệm môi trường trở thành thước đo năng lực cạnh tranh quốc gia và doanh nghiệp, quản lý năng lượng không còn là lựa chọn mang tính hình thức mà đã trở thành một đòi hỏi sống còn. ISO 50001 - một chuẩn mực quốc tế về hệ thống quản lý năng lượng bài bản, khoa học và có thể đo lường - đang đóng vai trò như một “cửa ngõ kỹ thuật” giúp các tổ chức kiểm soát tiêu hao năng lượng, tiết giảm chi phí và nâng cao hiệu quả môi trường.

Ngân hàng MSB huy động thành công hơn 8.000 tỷ đồng từ trái phiếu

Hoạt động doanh nghiệp 18/07/2025 13:59

Ngân hàng MSB vừa chào bán thành công lô trái phiếu thứ 7 kể từ đầu năm 2025, nâng tổng giá trị phát hành trái phiếu hơn 8.000 tỷ đồng với kỳ hạn từ 3 đến 5 năm có lãi suất cao nhất 6,2%/năm.

Toàn văn phát biểu khai mạc Hội nghị Trung ương 12 của Tổng Bí thư Tô Lâm

Sự kiện 18/07/2025 13:58

Hội nghị Trung ương 12 đã chính thức khai mạc sáng nay (18/7) tại Thủ đô Hà Nội. Đây là hội nghị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, được tổ chức sớm gần 3 tháng so với kế hoạch ban đầu.

Hòa Phát báo lãi "khủng", kiến tạo dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường thép

Hoạt động doanh nghiệp 18/07/2025 10:23

Tập đoàn Hòa Phát ghi nhận hiệu quả kinh doanh ấn tượng trong quý II/2025, với doanh thu đạt trên 36.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế lúc đạt xấp xỉ 4.300 tỷ đồng, mức cao nhất trong vòng ba năm qua.

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 từ 8,3-8,5%, phấn đấu đạt 10% vào năm 2026

Sự kiện 18/07/2025 07:07

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8,3-8,5%, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển bứt phá 2026-2030. Các địa phương đầu tàu như Hà Nội, TP.HCM, Quảng Ninh, Thái Nguyên cùng doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ nâng chỉ tiêu tăng trưởng.

Xem thêm

Đời sống công nghệ

Toà soạn số: Hành trình chuyển mình của báo chí hiện đại

Lê Hoàng Robotics và bước đi chiến lược trong kỷ nguyên Robot AI tại Việt Nam

Acecook Việt Nam vào Top 50 Doanh nghiệp phát triển bền vững tiêu biểu 2025

Đại học Bách khoa Hà Nội công bố bảng quy đổi điểm chuẩn và dự báo điểm trúng tuyển 2025

PV Power: Kết quả kinh doanh ấn tượng, tăng tốc hoàn thiện hai dự án điện trọng điểm

Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Cam kết lộ trình cho một thế giới xanh

Đừng để mất cơ hội nghề nghiệp và hội nhập vì kém năng lực ngoại ngữ

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 19/7/2025: Tuổi Tuất tiến triển suôn sẻ, tuổi Ngọ bị kẻ xấu phá hoại

Thị trường chứng khoán ngày 18/7: Áp lực chốt lời giữa phiên không ngăn được VN Index áp sát mốc 1.500 điểm

[E-Magazine] ISO 50001: Chuẩn mực toàn cầu cho quản lý năng lượng thông minh

Ngân hàng MSB huy động thành công hơn 8.000 tỷ đồng từ trái phiếu

Toàn văn phát biểu khai mạc Hội nghị Trung ương 12 của Tổng Bí thư Tô Lâm

Hòa Phát báo lãi "khủng", kiến tạo dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường thép

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 từ 8,3-8,5%, phấn đấu đạt 10% vào năm 2026

Báo in

Tạp chí số tháng 5 + 6 - 2025

Đọc nhiều

[E-Magazine] Tác chiến điện tử - Trận địa định hình quyền lực quân sự thế kỷ 21

[E-Magazine] Điện thoại rất “thông minh”, còn bạn thì sao?

Năng lực hành chính của UBND xã ở thành phố Hà Nội trong tiến trình chuyển đổi số