Toà soạn số: Hành trình chuyển mình của báo chí hiện đại

Chuyển đổi số trong báo chí đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về xây dựng mô hình tòa soạn số hiện đại, linh hoạt và thích ứng với môi trường truyền thông số đa nền tảng.

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số trong báo chí không còn là lựa chọn mà là yêu cầu sống còn để đáp ứng sự thay đổi trong thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng. Tại Việt Nam, chủ trương này được thể hiện rõ nét qua Đề án Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 (Quyết định 362/QĐ-TTg, ngày 3/4/2019) và Chiến lược Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định 348/QĐ-TTg, ngày 6/4/2023). Các chính sách này nhấn mạnh việc khuyến khích phát triển báo chí đa phương tiện, xây dựng các cơ quan báo chí chủ lực hiện đại, trong đó mô hình tòa soạn số là yếu tố cốt lõi để đảm bảo tính chuyên nghiệp, nhân văn và khả năng định hướng dư luận xã hội.

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), đang được Bộ Thông tin và Truyền thông hoàn thiện, cũng đề cập đến việc tạo hành lang pháp lý hỗ trợ chuyển đổi số, bao gồm các quy định về quản lý nội dung số, bảo vệ chủ quyền thông tin trên không gian mạng, khuyến khích ứng dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động báo chí. Các quy định này nhằm đảm bảo báo chí không chỉ thích nghi với xu hướng số hóa mà còn giữ vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận trong bối cảnh cạnh tranh với các nền tảng xuyên biên giới.

Toà soạn số: Hành trình chuyển mình của báo chí hiện đại

Toà soạn số: Từ lý thuyết đến thực tiễn

Tòa soạn số là mô hình tổ chức báo chí dựa trên nền tảng công nghệ, tích hợp các quy trình sản xuất, biên tập, xuất bản và phân phối nội dung đa nền tảng. Đây không chỉ là việc chuyển đổi từ báo in sang báo điện tử, mà là sự chuyển dịch toàn diện về tư duy làm báo, từ đơn kênh sang đa phương tiện, từ cảm tính sang dữ liệu, từ truyền thống sang hội tụ. Theo PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, tòa soạn số phải đáp ứng năm yếu tố: nội dung số, công nghệ số, công chúng số, kinh tế số và hệ sinh thái số.

Bà Hằng cho rằng, để chuyển đổi từ mô hình tòa soạn truyền thống sang mô hình tòa soạn số, mỗi cơ quan báo chí cần xác định rõ đây chính là đích đến của sự chuyển đổi. Bản chất của báo chí số là sử dụng công nghệ số để vận hành, đồng thời sáng tạo nội dung, sản xuất các dòng sản phẩm số, kinh doanh và phát hành trên các nền tảng số trong một hệ sinh thái số.

Ông Lê Quốc Minh - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân đã nhấn mạnh tại hội thảo “Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số” rằng: “Xây dựng tòa soạn số sẽ làm thay đổi toàn diện bộ mặt của ngành báo chí”.

Theo ông, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt, bám sát thực tiễn, chủ động nắm bắt các sự kiện, kịp thời thông tin, định hướng dư luận xã hội bảo đảm khách quan, chính xác, có trọng tâm, trọng điểm. Ông nói thêm: “Một kỷ nguyên mới của báo chí số, công nghệ số, hội tụ công nghệ và hội tụ nội dung đã hình thành và đang phát triển mạnh mẽ. Hội tụ nội dung và hội tụ công nghệ được xem như là một chìa khóa để mở ra con đường mới cho các nhà báo, các tòa soạn hiện đại”.

Để thực hiện được điều đó, cần có một sự “tích hợp” và “hội tụ” cả về nội dung lẫn hình thức xuất bản của một tờ báo, theo đó mô hình “tòa soạn số” trở thành xu thế tất yếu của các cơ quan báo chí thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.

Bức tranh chuyển đổi số tại các tòa soạn lớn

Những năm gần đây, nhiều cơ quan báo chí tại Việt Nam đã có bước chuyển mình mạnh mẽ trong tiến trình chuyển đổi số. Bằng cách đưa công nghệ vào vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển, các tòa soạn đã ứng dụng mô hình tòa soạn số để sản xuất nội dung hấp dẫn, tiếp cận hiệu quả các nhóm độc giả mới, tối ưu kênh phân phối và gia tăng nguồn thu đáng kể.

Là một trong những báo điện tử lớn nhất Việt Nam, VnExpress được đánh giá là đơn vị tiên phong trong xây dựng tòa soạn số. Tại đây, một chủ đề có thể được khai thác dưới nhiều định dạng: bài viết, video, infographic, đồ họa tương tác và cả podcast. Đội ngũ biên tập viên kiêm nhiệm nhiều vai trò: viết - quay - dựng - đăng tải. Công nghệ cũng được tích hợp sâu trong quy trình: hệ thống CMS tự động hóa mạnh mẽ, tự gợi ý tiêu đề sau khi hoàn thành bài viết, kiểm tra lỗi ngữ pháp, phân tích xu hướng đọc của người dùng giúp tòa soạn liên tục điều chỉnh nội dung theo thời gian thực. Những công nghệ mới trong lĩnh vực AI cũng đang được áp dụng trong VnExpress như Natural Language Processing (NLP), Machine Learning (ML), Vi- sion, Speech (Speech To Text, Text To Speech).

VnExpress thường xuyên áp dụng các định dạng như video clip, đồ họa, biểu đồ, âm thanh... vào bài viết để đem đến trải nghiệm tốt nhất cho độc giả

Trong khi đó Báo Tuổi Trẻ xây dựng chiến lược phát triển đa nền tảng mạnh mẽ với hệ sinh thái nội dung phong phú: trang điện tử, kênh YouTube, Fanpage Facebook, TikTok, podcast,... Mỗi nền tảng có cách thể hiện nội dung riêng, phù hợp thói quen tiêu dùng của từng nhóm độc giả. Đặc biệt, đội ngũ phóng viên được đào tạo để trở thành những “người kể chuyện số” - linh hoạt trong nhiều kỹ năng: viết, quay, dựng, tương tác mạng xã hội,...

VietnamNet tập trung phát triển các sản phẩm báo chí phân tích sâu, chuyên đề số (long-form) với nhiều định dạng như video clip, đồ họa tương tác, biểu đồ phân tích. Báo cũng bắt đầu áp dụng các công nghệ số hiện đại như AI, dữ liệu lớn, và các hình thức truyền tải tin bài hiện đại như E-maga- zine, Interactive, Infographic, Sto- ry scroll,... Bước chuyển này giúp VietnamNet không chỉ đổi mới cách kể chuyện báo chí mà còn nâng cao trải nghiệm của độc giả. Nhờ áp dụng mô hình tòa soạn số mà hiện tại Vietnamnet đã là những báo điện tử hàng đầu tại Việt Nam.

Hành trình dài trong tư duy, công nghệ và văn hoá

Kết quả đo lường chuyển đổi số báo chí hàng năm của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, dù có những bước tiến đáng kể, tỷ lệ các cơ quan báo chí Việt Nam đạt mức độ trưởng thành về chuyển đổi số vẫn còn thấp, chủ yếu tập trung ở các cơ quan báo chí lớn.

Theo báo cáo của Bộ TT và TT, năm 2023, 339 cơ quan báo chí được cấp tài khoản để tự đánh giá mức độ trưởng thành chuyển đổi số, trong đó 273 cơ quan hoàn thành đánh giá. Kết quả cho thấy chỉ 3,66% cơ quan báo chí đạt mức xuất sắc, chủ yếu là các cơ quan lớn như Đài Truyền hình Việt Nam, VnExpress, Báo Lao Động, VietnamNet, trong khi 63% ở mức yếu, tập trung ở các tạp chí khoa học (45,35%) và báo chí địa phương (17,44%).

Năm 2024, số liệu cải thiện đáng kể: 351 cơ quan báo chí tham gia tập huấn, 282 cơ quan hoàn thành đánh giá, với 28 cơ quan (9,93%) đạt mức xuất sắc, 65 cơ quan đạt mức tốt, nhưng vẫn còn 38,65% ở mức yếu, vẫn chủ yếu là các tạp chí khoa học (47,71%) và tạp chí Trung ương/ địa phương (22,02%).

Thách thức lớn nhất khi triển khai tòa soạn số không chỉ nằm ở công nghệ, mà ở con người và tư duy làm báo. Theo đó, không phải phóng viên nào cũng sẵn sàng học kỹ năng mới, không phải lãnh đạo nào cũng dám thay đổi cấu trúc tổ chức cũ. Trong khi đó, đầu tư cho công nghệ đòi hỏi chi phí lớn, chưa kể đến việc khó đo lường hiệu quả trong ngắn hạn.

Bài học từ các cơ quan đi đầu cho thấy: chuyển đổi số là một quá trình dài hạn, cần sự đồng bộ giữa tầm nhìn chiến lược, đào tạo con người và cải tiến công nghệ. Phóng viên đa năng, có tư duy công nghệ và am hiểu nền tảng số sẽ là nhân tố chủ chốt. Tòa soạn phải là một hệ sinh thái mở, linh hoạt và học hỏi liên tục.

Thực tiễn chuyển đổi số báo chí và phát triển báo chí số cho thấy hầu hết các cơ quan báo chí đều nỗ lực lớn trong chuyển đổi số như một đòi hỏi sống còn, phát triển các dòng sản phẩm báo chí số, xây dựng và quản trị tòa soạn số. Tuy nhiên, chuyển đổi số báo chí vẫn còn chậm về tiến độ, chưa đi vào thực chất.

Làm báo thời công nghệ cần gì để thành công?

Từ thực tiễn triển khai chuyển đổi số tại một số cơ quan báo chí, có thể rút ra một số định hướng quan trọng để hoàn thiện mô hình tòa soạn số.

Thứ nhất, cần sớm xây dựng hoặc cập nhật chiến lược chuyển đổi số dài hạn (5 - 10 năm), từ đó định hướng lại nhận thức, tổ chức lại quy trình làm việc, hướng đến một mô hình tòa soạn hội tụ - đa nền tảng, đa phương tiện.

Thứ hai, các cơ quan báo chí nên đầu tư mạnh vào công nghệ, phát triển theo hướng “media-tech” - tích hợp công nghệ vào nghiệp vụ báo chí. Một hướng đi hiệu quả là hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước thay vì tự phát triển bộ phận nghiên cứu lớn.

Thứ ba, cần tổ chức lại quy trình sản xuất theo nguyên tắc “digital-first”, lấy số hóa làm trung tâm. Hội tụ không phải là “cộng dồn” các loại hình báo chí, mà là tích hợp thông minh, linh hoạt hóa nội dung để phù hợp từng nền tảng và từng nhóm độc giả mục tiêu.

Thứ tư, chuyển đổi số không chỉ tạo ra sản phẩm mới, mà còn hình thành văn hóa làm việc mới trong tòa soạn. Tinh thần tự học, đổi mới sáng tạo và tác nghiệp đa năng cần được khuyến khích mạnh mẽ. Nhờ đó, nhiều cơ quan báo chí đã nâng cao chất lượng nhân sự, tăng lượng truy cập và mở rộng độ phủ thông tin chính thống tới đông đảo công chúng.

Tòa soạn số không chỉ là câu chuyện về phần mềm hay máy móc, mà là một bước tiến trong tư duy làm báo hiện đại. Từ mô hình lý thuyết đến những chuyển động thực tiễn, dễ thấy rằng chỉ những tòa soạn nào dám thay đổi, dám thử nghiệm, dám đặt độc giả làm trung tâm mới có thể đứng vững trong cơn sóng công nghệ.

Tudonghoangaynay.vn

Tin bài khác

Kinh tế trải nghiệm: “Điểm chạm” quyết định thành công của doanh nghiệp

Hoạt động doanh nghiệp 18/12/2025 10:47

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưu tiên cảm xúc, phong cách sống và sự tương tác thay vì chỉ quan tâm đến công năng sản phẩm, “kinh tế trải nghiệm” đang trở thành động lực tăng trưởng mới của nhiều ngành, trong đó có bất động sản.

Nhận định phiên giao dịch ngày 18/12: Duy trì tỷ trọng cổ phiếu ở mức vừa phải

Thị trường 18/12/2025 05:05

Sau nhịp tăng mạnh trước đó, thị trường chứng khoán bước vào phiên điều chỉnh nhẹ khi áp lực chốt lời gia tăng tại nhiều nhóm cổ phiếu. Trong bối cảnh VN-Index tạm thời chững lại trước các vùng kháng cự quan trọng, các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư duy trì tỷ trọng cổ phiếu ở mức vừa phải, ưu tiên quản trị rủi ro và quan sát diễn biến dòng tiền trong phiên giao dịch ngày 18/12.

Xiaomi chuẩn bị ra mắt Mi Chat, trợ lý AI dựa trên mô hình MiMo-7B

Sản phẩm hot 18/12/2025 04:07

Sau khi giới thiệu mô hình ngôn ngữ lớn MiMo-7B-RL, Xiaomi tiếp tục hé lộ tham vọng AI với Mi Chat - ứng dụng hỏi đáp thông minh hướng tới người dùng phổ thông, dự kiến đóng vai trò giao diện tương tác chính của hệ sinh thái AI do hãng tự phát triển.

Thị trường chứng khoán ngày 17/12: VN Index “ghìm phanh” do áp lực chốt lời ngắn hạn

Thị trường 17/12/2025 17:53

Thị trường không còn sôi động như phiên trước khi VN Index quay đầu giảm 5,52 điểm, tạo cây nến Doji nhỏ quanh mốc 1.673 điểm. Áp lực chốt lời ngắn hạn khiến nhiều nhóm ngân hàng, chứng khoán, bất động sản đỏ nhẹ, nhưng mức giảm không lớn cho thấy xu hướng hồi phục vẫn chưa bị phá vỡ.

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 18/12/2025: Tuổi Tý công việc thuận lợi, tuổi Tuất dễ tranh cãi

Tin hay không tin 17/12/2025 17:52

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 18/12/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...

Internet Day 2025 hướng tới kiến tạo nền tảng số tin cậy cho người dùng Việt Nam

Sự kiện 17/12/2025 15:16

Ngày 17/12, tại Hà Nội, đã diễn ra Internet Day 2025 với chủ đề “Kiến tạo không gian số tin cậy - Internet Must Be Safer”. Sự kiện do Hiệp hội Internet Việt Nam (VIA) phối hợp với Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) - Bộ KH&CN, cùng các doanh nghiệp công nghệ tổ chức.

Tạp chí Tự động hóa Ngày nay bổ nhiệm Trưởng VPĐD tại Thành phố Hồ Chí Minh

Sự kiện 17/12/2025 10:30

Nhà báo Lê Viết Cường vừa được trao Quyết định bổ nhiệm là Trưởng Văn phòng đại diện Tạp chí Tự động hóa Ngày nay tại thành phố Hồ Chí Minh.

Nhận định phiên giao dịch ngày 17/12: Duy trì tỷ trọng cổ phiếu ở mức vừa phải

Thị trường 17/12/2025 05:05

Thị trường chứng khoán ghi nhận nhịp hồi phục mạnh với sự dẫn dắt của nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, giúp VN-Index bật tăng trở lại sau phiên điều chỉnh. Tuy nhiên, khi xu hướng ngắn hạn chưa được xác nhận rõ ràng và dòng tiền vẫn tỏ ra thận trọng, nhà đầu tư được khuyến nghị duy trì tỷ trọng cổ phiếu ở mức vừa phải trong phiên giao dịch ngày 17/12.

Kết nối lực lượng lao động số: Chiến lược mới nâng cao hiệu quả vận hành công nghiệp

Số hóa công nghiệp 17/12/2025 04:07

Trong bối cảnh hệ thống công nghiệp ngày càng phức tạp, việc tối ưu hóa quy trình nghiệm thu và vận hành tại hiện trường trở thành ưu tiên hàng đầu của các nhà tích hợp hệ thống. Một đơn vị đã đạt bước tiến mạnh mẽ khi triển khai máy tính bảng Field Xpert SMT70B, nền tảng Netilion và Ứng dụng Digital Commissioning của Endress+Hauser, từ đó chuẩn hóa quy trình làm việc, tăng độ chính xác và nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

EVN đồng loạt khởi công, khánh thành 18 công trình điện lực dịp 19/12

Hoạt động doanh nghiệp 17/12/2025 04:04

Hòa chung không khí thi đua chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) dự kiến đồng loạt khởi công và khánh thành 18 công trình nguồn và lưới điện trên cả nước vào ngày 19/12, qua đó góp phần tăng cường năng lực cung ứng điện, thúc đẩy chuyển dịch năng lượng bền vững.

Xem thêm