Ngày 11/11, Hội nghị thượng đỉnh kinh doanh Việt Nam với chủ đề “Kết nối Việt Nam với hệ sinh thái bán dẫn Đông Nam Á” đã được diễn ra. Đây là một trong những hoạt động nhằm trao đổi, tìm hiểu cơ hội tăng trưởng trong ngành bán dẫn của Việt Nam và trên toàn hệ sinh thái điện tử Đông Nam Á.
• Chưa tự chủ được Công nghiệp vi mạnh, khó có nền công nghiệp tự chủ
• Chip Make in Vietnam đã thành hiện thực
Thực hiện chính sách mở cửa, TP.HCM đã tập trung phát triển các ngành công nghệ cao, đặc biệt là Công nghiệp vi mạch bán dẫn, ngành công nghiệp có vai trò nền tảng cho phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao khác. Khu Công nghệ cao TP.HCM, một trong những Khu Công nghệ cao quốc gia đã được thành lập vào năm 2002. Bước đầu phát triển, Khu Công nghệ cao TP.HCM đã thu hút thành công dự án nhà máy đóng gói của Intel vào năm 2006 và hỗ trợ Đại học Quốc gia TP.HCM thành lập Trung tâm đào tạo thiết kế và đào tạo vi mạch (ICDREC) vào năm 2005 nhằm thu hút đầu tư cho hoạt động đào tạo, nghiên cứu trong lĩnh vực vi mạch.
Theo thống kê, Việt Nam hiện có gần 5.000 kỹ sư làm việc trong lĩnh vực thiết kế vi mạch, trong đó chủ yếu là tập trung tại TP.HCM. Những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực thiết kế vi mạch được thành lập mới và mở rộng quy mô rất nhanh. Tập đoàn Synopsys đánh giá TP.HCM là điểm đến lý tưởng cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực thiết kế vi mạch.
Ông Thi cho biết, dù Thành phố chỉ chiếm 0,6% diện tích cả nước, dân số 9,2 triệu người nhưng có đóng góp lớn nhất cho sự phát triển kinh tế chung của cả nước. Kinh tế Thành phố tăng trưởng khá và ổn định qua các năm, GRDP tăng bình quân đạt 8,3%/năm, quy mô GRDP của Thành phố năm 2022 ước chiếm 20% GDP cả nước và đóng góp trên 27% tổng thu ngân sách nhà nước. Về năng suất lao động bình quân của Thành phố ước chiếm cao hơn 26 lần, tính riêng Khu công nghệ cao đã đạt 16,6 lần trung bình của cả nước, điều này cho thấy vai trò quan trọng của công nghiệp công nghê cao trong phát triển kinh tế đất nước.
Năm 2012, Thành phố đã ban hành Chương trình phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Cùng với đó là thành lập Hiệp hội vi mạch bán dẫn TP.HCM (HSIA), Hiệp hội đầu tiên và duy nhất về vi mạch bán dẫn tại Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại. Trong năm 2022, Khu Công nghệ cao TP.HCM đã ký kết hợp tác với tập đoàn Synopsys hình thành Trung tâm thiết kế vi mạch và đã đưa vào vận hành từ tháng 10/2022 để hỗ trợ các trường, viện trong thúc đẩy nghiên cứu và đào tạo thiết kế vi mạch.
Ngành Công nghiệp vi mạch bán dẫn đã trở thành ngành công nghiệp mũi nhọn của nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Công ty Nghiên cứu Technavio mới đây cho thấy, thị trường chất bán dẫn của nước ta dự kiến tăng thêm 1,65 tỷ USD giai đoạn 2021-2025, với tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) khoảng 6,52%/năm. Do đó việc triển khai các chính sách thu hút đầu tư ngành Công nghiệp bán dẫn được Chính phủ rất chú trọng.
Ông Nghĩa cho biết, tốc độ phát triển lĩnh vực CNTT-TT của Việt Nam tăng từ 7% – 9% mỗi năm. Năm 2021, doanh thu ngành đạt 130 tỷ USD, trong đó lĩnh vực phần mềm chiếm khoảng 5,5 tỷ USD, phần cứng là 110 tỷ USD. Tuy nhiên, mảng phần cứng hiện có đến 99% thiết bị điện tử – viễn thông đang sử dụng đều là của nước ngoài. Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách để tạo điều kiện cho việc ưu tiên đầu tư và phát triển các sản phẩm công nghệ cao, trong đó có lĩnh vực vi mạch bán dẫn.
“Với lợi thế nguồn nhân lực dồi dào, có 158 trường đại học, 442 trường dạy nghề về CNTT-TT, khoảng 65.000 sinh viên tốt nghiệp CNTT-TT hàng năm, hơn 700.000 kỹ sư, cử nhân CNTT đang làm việc cho các doanh nghiệp CNTT-TT và hơn 1 triệu nhân lực đang làm việc tại các nhà máy sản xuất thiết bị phần cứng như: VNPT Tech, Viettel M, Samsung, LG, 4P,… là một trong những thế mạnh của Việt Nam để phát triển lĩnh vực CNTT-TT”, ông Nghĩa cho biết thêm.
Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách và hành lang pháp lý nhằm tạo điều kiện cho việc ưu tiên đầu tư và phát triển các sản phẩm, lĩnh vực vi mạch bản dẫn. Nhờ chính sách và hành lang pháp lý tạo điều kiện cho việc đầu tư và phát triển các sản phẩm công nghệ cao, lĩnh vực vi mạch bán dẫn là ưu tiên hàng đầu, các khu công nghiệp và công nghệ cao tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Thái Nguyên, Bắc Ninh và Bắc Giang, với vị trí địa lý thuận lợi, nguồn nhân lực dồi dào đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhiều nhà đầu tư.
Intel và Samsung là hai trong 3 nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới hiện nay đầu tư sản xuất các thiết bị, linh kiện bán dẫn tại Việt Nam. Trong lĩnh vực thiết kế vi mạch bán dẫn, Việt Nam cũng đã thu hút các doanh nghiệp hàng đầu hiện nay như Renesas, Synopsyst,… Với doanh nghiệp trong nước, Tập đoàn viễn thông lớn của Việt Nam là Viettel đã có kế hoạch sản xuất chip. Ngày 28/9 vừa qua, FPT Semiconductor – Công ty thiết kế và sản xuất chip vi mạch thuộc tập đoàn FPT cũng đã ra mắt dòng chip vi mạch đầu tiên ứng dụng trong sản phẩm Internet vạn vật (IoT) cho lĩnh vực y tế.
Để có những bước tiến phù hợp với lợi thế có sẵn, Bộ Thông tin và Truyền thông và các Bộ ngành khác đã chỉ ra một số định hướng phát triển ngành Công nghiệp vi mạch như: Xây dựng chiến lược phát triển Công nghiệp vi mạch bán dẫn quốc gia để có kế hoạch phát triển, lộ trình phù hợp, giúp phát huy hiệu quả mọi lực nguồn lực; xây dựng và ban hành chính sách hỗ trợ phát triển các Trung tâm đào tạo nhân lực vi mạch tiếp cận theo hướng chuyên sâu phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, ví dụ như mô hình Trung tâm thiết kế vi mạch Khu Công nghệ cao TP.HCM; tạo ra các chương trình kết nối đội ngũ trí thức Việt Nam, chuyên gia đầu ngành chip trên thế giới với các trường đào tạo, doanh nghiệp vi mạch trong nước để hợp tác kinh doanh, tiếp thu kiến thức, công nghệ chuyên sâu trong lĩnh vực vi mạch.
Bên cạnh đó là đầu tư, xây dựng các phòng thí nghiệm, hệ thống mô phỏng thiết kế vi mạch dùng chung để khuyến khích hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa startup trong lĩnh vực vi mạch. Song, cần xác định thị trường đặc thù phù hợp với Việt Nam, phù hợp với các đối tác trong ASEAN. Đồng thời ủng cố lợi thế và hội nhập quốc tế tham gia sâu rộng vào các thỏa thuận thương mại quốc tế và các sáng kiến mới, ví dụ như sáng kiến hợp tác khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (IPEF), đối tác về cơ sở hạ tầng và đầu tư toàn cầu (GPII),…
Bước chân vào lĩnh vực sản xuất chip bán dẫn sẽ là cơ hội để Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới phát triển hoặc tiếp nhận chuyên môn công nghệ tiên tiến nhất. Bước tiến này có thể có nhiều thách thức nhưng đồng thời cũng là động lực giúp thúc đẩy Việt Nam trở thành một trung tâm sản xuất vi mạch bán dẫn của khu vực trong tương lai nếu Việt Nam tận dụng tối đa lợi thế và có chính sách, kế hoạch rõ ràng phát triển ngành Công nghiệp vi mạnh bán dẫn.
Thanh Huyên