acecook

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam

Diễn đàn
19/05/2025 04:07
PGS.TS Nguyễn Quốc Chí - Giảng viên Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP.HCM, Trưởng nhóm nghiên cứu Artificial Intelligence & Multiphysics for Smart Manufacturing cho rằng, ứng dụng các công nghệ lõi của Công nghiệp 4.0 trong sản xuất thông minh, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp cơ khí chế tạo tại Việt Nam sẽ giúp doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên 4.0 bằng con đường phù hợp với năng lực.
aa

Lĩnh vực cơ khí chế tạo đối mặt nhiều rào cản

Trong bức tranh phát triển công nghiệp Việt Nam, doanh nghiệp cơ khí chế tạo vừa và nhỏ (SMEs) chiếm tỷ trọng lớn cả về số lượng lẫn vai trò cung ứng linh kiện, thiết bị, giải pháp kỹ thuật cho nhiều lĩnh vực quan trọng như: xây dựng, giao thông vận tải, năng lượng, điện tử, chế biến thực phẩm, y tế và quốc phòng.

Đặc điểm nổi bật của nhóm doanh nghiệp này là tính linh hoạt, khả năng thích ứng nhanh và sự bền bỉ trong sản xuất. Họ thường đảm nhiệm các khâu như thiết kế chi tiết, gia công cơ khí chính xác, lắp ráp thiết bị, sản xuất máy công cụ, khuôn mẫu và phụ tùng thay thế. Nhiều doanh nghiệp đã phát triển từ mô hình xưởng gia công truyền thống, dần tiếp cận kỹ thuật số và công nghệ tự động hoá hiện đại.

Tuy nhiên, phần lớn SMEs trong lĩnh vực cơ khí chế tạo vẫn gặp phải các rào cản như: Hạn chế về nguồn vốn và công nghệ hiện đại; Thiếu hệ thống quản trị sản xuất tiên tiến; Khó tiếp cận nền tảng tự động hóa và mô phỏng số; Chưa hình thành lộ trình chuyển đổi số cụ thể.

Chính vì vậy, việc hỗ trợ doanh nghiệp cơ khí chế tạo vừa và nhỏ tiếp cận các công nghệ lõi của Công nghiệp 4.0 như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), mô hình bản sao số (Digital Twin), mô phỏng đa vật lý (Multiphysics Modeling) là một hướng đi mang tính chiến lược. Đây không chỉ là động lực giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mà còn là chìa khóa mở ra năng lực cạnh tranh và hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong bài tham luận tại Diễn đàn chuyển đổi số và Công nghiệp thông minh trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế AT Expo 2025 (diễn ra từ ngày 14-16/5), PGS.TS Nguyễn Quốc Chí đã chia sẻ về nền tảng Core Tech 4.0 - một bộ khung kỹ thuật mã nguồn mở do nhóm ông phát triển, hướng tới việc hỗ trợ các doanh nghiệp cơ khí chế tạo vừa và nhỏ tại Việt Nam trong tiến trình chuyển đổi số.

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
Tại diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Quốc Chí chia sẻ về nền tảng Core Tech 4.0 - một bộ khung kỹ thuật mã nguồn mở do nhóm ông phát triển
Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
Triển khai ứng dụng kỹ thuật đo lường và mô phỏng cắt gọt trong nền tảng CoreTech 4.0 trong gia công linh kiện

Theo ông, sản xuất thông minh không nhất thiết phải bắt đầu bằng việc đầu tư những hệ thống lớn và đắt đỏ. Trái lại, việc ứng dụng mô hình mô phỏng vật lý (multiphysics modeling) kết hợp AI và dữ liệu lớn (Big Data) sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình vận hành, giảm chi phí, giảm số lượng dữ liệu cần thu thập và tăng tính linh hoạt. "Trước khi AI phát triển, chúng ta vẫn vận hành nhờ các quy luật vật lý - vì vậy hãy tận dụng tối đa mô phỏng để tái hiện thực tiễn", ông nhấn mạnh.

Việt Nam đang có chính sách thuận lợi cho chuyển đổi số, tuy nhiên theo PGS.TS Nguyễn Quốc Chí, doanh nghiệp vẫn đối mặt nhiều rào cản: thiếu vốn, thiếu nhân lực công nghệ, chưa hoàn thiện mô hình quản trị 3.0, và đặc biệt là thiếu chỉ số nhận diện mức độ sẵn sàng công nghệ. Đó là lý do nhóm nghiên cứu đề xuất phát triển bộ công cụ giúp doanh nghiệp tự đánh giá vị trí và lộ trình chuyển đổi phù hợp.

Trong báo cáo, ông cũng chỉ rõ điểm nghẽn lớn nhất không nằm ở công nghệ, mà ở chỗ doanh nghiệp không biết bắt đầu từ đâu, làm sao để tối ưu chi phí đầu tư, và khi nào đạt điểm hoà vốn (ROI).

Xây dựng nhiều giải pháp cốt lõi đã được thử nghiệm trong thực tế

Theo PGS.TS Nguyễn Quốc Chí, nhóm nghiên cứu tại Trường Đại học Bách khoa TP.HCM đang xây dựng nhiều giải pháp cốt lõi đã được thử nghiệm trong thực tế, trong đó có thể kể đến:

- Hệ thống giám sát độ mòn dao CNC bằng cảm biến và AI thời gian thực.

- Nền tảng quản lý sản xuất thông minh tích hợp điều phối máy CNC dựa trên dữ liệu vận hành.

- Giải pháp bản sao số (Digital Twin) cho phép giám sát, dự đoán và tái cấu trúc quy trình sản xuất.

- Metaverse công nghiệp giúp doanh nghiệp trực quan hoá kế hoạch sản xuất và đào tạo nhân lực.

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
Nền tảng tối ưu hóa gia công CNC: Từ thu thập dữ liệu đến vũ trụ công nghiệp số

“Chúng tôi không chỉ nghiên cứu mà còn triển khai các bản dùng thử trong doanh nghiệp thực tế để nhận phản hồi và tinh chỉnh dần. Cách làm này giúp sản phẩm tiệm cận hơn với nhu cầu thị trường”, ông nói.

Nhiều doanh nghiệp hiện còn e ngại chi phí đầu tư, tuy nhiên theo ông Chí, không cần mua sắm trọn gói hệ thống 4.0 mà nên chọn lọc từng công nghệ cụ thể, phù hợp với từng công đoạn sản xuất. Điều quan trọng là sự linh hoạt và lộ trình rõ ràng, thay vì chạy theo xu hướng.

Sản phẩm cơ khí Việt Nam rất đa dạng, đóng góp lớn vào GDP. Việc áp dụng một phần công nghệ lõi như AI, mô phỏng vật lý, cảm biến IoT,… cũng đủ giúp tăng năng suất, giảm lãng phí và cải thiện năng lực cạnh tranh.

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
PGS. TS Nguyễn Quốc Chí cho biết nhóm nghiên cứu tại Trường Đại học Bách khoa TP.HCM đang xây dựng nhiều giải pháp cốt lõi đã được thử nghiệm trong thực tế

Để thúc đẩy ứng dụng công nghệ lõi 4.0 tại Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Quốc Chí đã đưa ra một số kiến nghị:

Thứ nhất, Nhà nước cần tiếp tục tạo cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư từng phần, tránh tâm lý “mua trọn gói từ nước ngoài” gây lệ thuộc và tốn kém.

Thứ hai, cần tăng cường đầu tư cho nghiên cứu trong nước, đặc biệt là ở các trường đại học, trung tâm đổi mới sáng tạo.

Thứ ba, hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, có thể là một công cụ kiểm soát, một hệ thống cảm biến, hay một nền tảng mô phỏng để dần xây dựng được một hệ sinh thái công nghiệp thông minh cho ngành cơ khí Việt Nam.

Từ góc nhìn học thuật gắn liền với thực tiễn, PGS.TS Nguyễn Quốc Chí và nhóm nghiên cứu của ông đang tạo ra một hướng đi đầy hứa hẹn: giúp doanh nghiệp cơ khí Việt Nam bước vào kỷ nguyên 4.0 bằng con đường phù hợp với năng lực hiện tại. Đó là sự kết hợp giữa công nghệ, mô phỏng, AI và một chiến lược “chậm mà chắc”.

Minh Loan - Bích Ngọc

Tudonghoangaynay.vn
chao-mung-ngay-bao-chi
Tin bài khác
Thị trường chứng khoán 20/6: Cổ phiếu phòng thủ chịu áp lực, nhóm đầu cơ dẫn sóng phiên cuối tuần

Thị trường chứng khoán 20/6: Cổ phiếu phòng thủ chịu áp lực, nhóm đầu cơ dẫn sóng phiên cuối tuần

Phiên giao dịch cuối tuần ngày 20/6 khép lại với sắc đỏ nhẹ trên chỉ số VN Index nhưng lại mở ra nhiều tín hiệu tích cực ở chiều sâu thị trường. Dòng tiền không còn mặn mà với nhóm vốn hóa lớn, mà đang tìm cơ hội ở midcap và các nhóm ngành hưởng lợi từ đầu cơ và câu chuyện riêng. Mặc dù chỉ số giảm nhẹ, xu hướng tăng trung hạn vẫn chưa bị phá vỡ.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 21/6/2025: Tuổi Thân tin vui tài lộc, tuổi Tuất gặp khó khăn

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 21/6/2025: Tuổi Thân tin vui tài lộc, tuổi Tuất gặp khó khăn

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 21/6/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Câu chuyện thu phí từ độc giả vẫn là “giấc mơ xa” nhưng không thể không làm

Câu chuyện thu phí từ độc giả vẫn là “giấc mơ xa” nhưng không thể không làm

Đó là ý kiến của không ít nhà báo trong phiên thảo luận về nguồn thu báo chí, tại Diễn đàn báo chí toàn quốc lần thứ II, trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc 2025, sáng 20/5.
Toà soạn số: Hành trình chuyển mình của báo chí hiện đại

Toà soạn số: Hành trình chuyển mình của báo chí hiện đại

Chuyển đổi số trong báo chí đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về xây dựng mô hình tòa soạn số hiện đại, linh hoạt và thích ứng với môi trường truyền thông số đa nền tảng.
Báo chí cách mạng Việt Nam: Ngọn cờ tư tưởng, động lực to lớn góp phần đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Báo chí cách mạng Việt Nam: Ngọn cờ tư tưởng, động lực to lớn góp phần đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Nhân dịp kỉ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), Tạp chí Tự động hoá Ngày nay trân trọng giới thiệu bài viết của đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương.
Ứng dụng AI giải quyết hiệu quả thủ tục hành chính khi triển khai sáp nhập

Ứng dụng AI giải quyết hiệu quả thủ tục hành chính khi triển khai sáp nhập

Trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy, không thể tránh khỏi những phát sinh trong lĩnh vực giải quyết thủ tục hành chính. Để giải quyết hiệu quả các thách thức này, Tập đoàn VNPT đã đề xuất lãnh đạo các tỉnh, thành phố xem xét, ưu tiên triển khai mạnh mẽ các ứng dụng trí tuệ nhân tạo.
Chỉ có sự xác tín và sản phẩm báo chí chất lượng mới thắng được mạng xã hội và AI

Chỉ có sự xác tín và sản phẩm báo chí chất lượng mới thắng được mạng xã hội và AI

Báo chí thời kỷ nguyên số phải đối mặt với thông tin giả, độc giả trẻ rời bỏ, giảm nguồn thu, cùng với sự cạnh tranh khốc liệt từ mạng xã hội và công nghệ AI. Để giữ chân độc giả, không còn cách nào khác là phải quay lại vấn đề cốt lõi: làm báo chất lượng và xây dựng sự xác tín.
Tạp chí khoa học: Lực lượng quan trọng trong phát triển KH và CN

Tạp chí khoa học: Lực lượng quan trọng trong phát triển KH và CN

Trong chặng đường 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, khối tạp chí khoa học mặc dù ra đời muộn hơn nhưng đến nay chiếm số lượng khá lớn trong tổng số các đầu báo, tạp chí của nước ta, đồng thời đã có nhiều đóng góp lớn trong phát triển khoa học, công nghệ (KH, CN) của nước nhà.
Nhận định phiên giao dịch ngày 20/6: Thị trường chờ "cú hích" của phiên ETF

Nhận định phiên giao dịch ngày 20/6: Thị trường chờ "cú hích" của phiên ETF

Thị trường ngày 19/6 ghi nhận thêm một phiên giao dịch đi ngang với cây nến Doji xanh. Dù không có biến động lớn trong ngày đáo hạn phái sinh, thị trường tiếp tục tích lũy tại vùng đỉnh với thanh khoản sụt giảm và sự phân hóa rõ nét giữa các nhóm ngành. Dự báo phiên cuối tuần sẽ có nhiều biến động do hoạt động cơ cấu của các quỹ ETF.
BSR và mô hình tăng trưởng công nghiệp thế hệ mới

BSR và mô hình tăng trưởng công nghiệp thế hệ mới

Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) - đơn vị quản lý, vận hành Nhà máy Lọc dầu Dung Quất không chỉ tối ưu vận hành nhà máy lọc dầu, mà đang kiến tạo mô hình công nghiệp tích hợp, nơi công nghệ số và chiến lược kinh tế hội tụ vì sự phát triển bền vững.
siement
Quảng cáo
moxa