acecook

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam

Diễn đàn
19/05/2025 04:07
PGS.TS Nguyễn Quốc Chí - Giảng viên Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP.HCM, Trưởng nhóm nghiên cứu Artificial Intelligence & Multiphysics for Smart Manufacturing cho rằng, ứng dụng các công nghệ lõi của Công nghiệp 4.0 trong sản xuất thông minh, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp cơ khí chế tạo tại Việt Nam sẽ giúp doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên 4.0 bằng con đường phù hợp với năng lực.
aa

Lĩnh vực cơ khí chế tạo đối mặt nhiều rào cản

Trong bức tranh phát triển công nghiệp Việt Nam, doanh nghiệp cơ khí chế tạo vừa và nhỏ (SMEs) chiếm tỷ trọng lớn cả về số lượng lẫn vai trò cung ứng linh kiện, thiết bị, giải pháp kỹ thuật cho nhiều lĩnh vực quan trọng như: xây dựng, giao thông vận tải, năng lượng, điện tử, chế biến thực phẩm, y tế và quốc phòng.

Đặc điểm nổi bật của nhóm doanh nghiệp này là tính linh hoạt, khả năng thích ứng nhanh và sự bền bỉ trong sản xuất. Họ thường đảm nhiệm các khâu như thiết kế chi tiết, gia công cơ khí chính xác, lắp ráp thiết bị, sản xuất máy công cụ, khuôn mẫu và phụ tùng thay thế. Nhiều doanh nghiệp đã phát triển từ mô hình xưởng gia công truyền thống, dần tiếp cận kỹ thuật số và công nghệ tự động hoá hiện đại.

Tuy nhiên, phần lớn SMEs trong lĩnh vực cơ khí chế tạo vẫn gặp phải các rào cản như: Hạn chế về nguồn vốn và công nghệ hiện đại; Thiếu hệ thống quản trị sản xuất tiên tiến; Khó tiếp cận nền tảng tự động hóa và mô phỏng số; Chưa hình thành lộ trình chuyển đổi số cụ thể.

Chính vì vậy, việc hỗ trợ doanh nghiệp cơ khí chế tạo vừa và nhỏ tiếp cận các công nghệ lõi của Công nghiệp 4.0 như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), mô hình bản sao số (Digital Twin), mô phỏng đa vật lý (Multiphysics Modeling) là một hướng đi mang tính chiến lược. Đây không chỉ là động lực giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mà còn là chìa khóa mở ra năng lực cạnh tranh và hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong bài tham luận tại Diễn đàn chuyển đổi số và Công nghiệp thông minh trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế AT Expo 2025 (diễn ra từ ngày 14-16/5), PGS.TS Nguyễn Quốc Chí đã chia sẻ về nền tảng Core Tech 4.0 - một bộ khung kỹ thuật mã nguồn mở do nhóm ông phát triển, hướng tới việc hỗ trợ các doanh nghiệp cơ khí chế tạo vừa và nhỏ tại Việt Nam trong tiến trình chuyển đổi số.

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
Tại diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Quốc Chí chia sẻ về nền tảng Core Tech 4.0 - một bộ khung kỹ thuật mã nguồn mở do nhóm ông phát triển
Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
Triển khai ứng dụng kỹ thuật đo lường và mô phỏng cắt gọt trong nền tảng CoreTech 4.0 trong gia công linh kiện

Theo ông, sản xuất thông minh không nhất thiết phải bắt đầu bằng việc đầu tư những hệ thống lớn và đắt đỏ. Trái lại, việc ứng dụng mô hình mô phỏng vật lý (multiphysics modeling) kết hợp AI và dữ liệu lớn (Big Data) sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình vận hành, giảm chi phí, giảm số lượng dữ liệu cần thu thập và tăng tính linh hoạt. "Trước khi AI phát triển, chúng ta vẫn vận hành nhờ các quy luật vật lý - vì vậy hãy tận dụng tối đa mô phỏng để tái hiện thực tiễn", ông nhấn mạnh.

Việt Nam đang có chính sách thuận lợi cho chuyển đổi số, tuy nhiên theo PGS.TS Nguyễn Quốc Chí, doanh nghiệp vẫn đối mặt nhiều rào cản: thiếu vốn, thiếu nhân lực công nghệ, chưa hoàn thiện mô hình quản trị 3.0, và đặc biệt là thiếu chỉ số nhận diện mức độ sẵn sàng công nghệ. Đó là lý do nhóm nghiên cứu đề xuất phát triển bộ công cụ giúp doanh nghiệp tự đánh giá vị trí và lộ trình chuyển đổi phù hợp.

Trong báo cáo, ông cũng chỉ rõ điểm nghẽn lớn nhất không nằm ở công nghệ, mà ở chỗ doanh nghiệp không biết bắt đầu từ đâu, làm sao để tối ưu chi phí đầu tư, và khi nào đạt điểm hoà vốn (ROI).

Xây dựng nhiều giải pháp cốt lõi đã được thử nghiệm trong thực tế

Theo PGS.TS Nguyễn Quốc Chí, nhóm nghiên cứu tại Trường Đại học Bách khoa TP.HCM đang xây dựng nhiều giải pháp cốt lõi đã được thử nghiệm trong thực tế, trong đó có thể kể đến:

- Hệ thống giám sát độ mòn dao CNC bằng cảm biến và AI thời gian thực.

- Nền tảng quản lý sản xuất thông minh tích hợp điều phối máy CNC dựa trên dữ liệu vận hành.

- Giải pháp bản sao số (Digital Twin) cho phép giám sát, dự đoán và tái cấu trúc quy trình sản xuất.

- Metaverse công nghiệp giúp doanh nghiệp trực quan hoá kế hoạch sản xuất và đào tạo nhân lực.

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
Nền tảng tối ưu hóa gia công CNC: Từ thu thập dữ liệu đến vũ trụ công nghiệp số

“Chúng tôi không chỉ nghiên cứu mà còn triển khai các bản dùng thử trong doanh nghiệp thực tế để nhận phản hồi và tinh chỉnh dần. Cách làm này giúp sản phẩm tiệm cận hơn với nhu cầu thị trường”, ông nói.

Nhiều doanh nghiệp hiện còn e ngại chi phí đầu tư, tuy nhiên theo ông Chí, không cần mua sắm trọn gói hệ thống 4.0 mà nên chọn lọc từng công nghệ cụ thể, phù hợp với từng công đoạn sản xuất. Điều quan trọng là sự linh hoạt và lộ trình rõ ràng, thay vì chạy theo xu hướng.

Sản phẩm cơ khí Việt Nam rất đa dạng, đóng góp lớn vào GDP. Việc áp dụng một phần công nghệ lõi như AI, mô phỏng vật lý, cảm biến IoT,… cũng đủ giúp tăng năng suất, giảm lãng phí và cải thiện năng lực cạnh tranh.

Từ phòng thí nghiệm đến nhà máy: Đưa công nghệ lõi 4.0 vào sản xuất cơ khí Việt Nam
PGS. TS Nguyễn Quốc Chí cho biết nhóm nghiên cứu tại Trường Đại học Bách khoa TP.HCM đang xây dựng nhiều giải pháp cốt lõi đã được thử nghiệm trong thực tế

Để thúc đẩy ứng dụng công nghệ lõi 4.0 tại Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Quốc Chí đã đưa ra một số kiến nghị:

Thứ nhất, Nhà nước cần tiếp tục tạo cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư từng phần, tránh tâm lý “mua trọn gói từ nước ngoài” gây lệ thuộc và tốn kém.

Thứ hai, cần tăng cường đầu tư cho nghiên cứu trong nước, đặc biệt là ở các trường đại học, trung tâm đổi mới sáng tạo.

Thứ ba, hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, có thể là một công cụ kiểm soát, một hệ thống cảm biến, hay một nền tảng mô phỏng để dần xây dựng được một hệ sinh thái công nghiệp thông minh cho ngành cơ khí Việt Nam.

Từ góc nhìn học thuật gắn liền với thực tiễn, PGS.TS Nguyễn Quốc Chí và nhóm nghiên cứu của ông đang tạo ra một hướng đi đầy hứa hẹn: giúp doanh nghiệp cơ khí Việt Nam bước vào kỷ nguyên 4.0 bằng con đường phù hợp với năng lực hiện tại. Đó là sự kết hợp giữa công nghệ, mô phỏng, AI và một chiến lược “chậm mà chắc”.

Minh Loan - Bích Ngọc

Tudonghoangaynay.vn
Bài liên quan
mca
Tin bài khác
Thời đại rực rỡ nhất lịch sử đất Việt

Thời đại rực rỡ nhất lịch sử đất Việt

Cách đây tròn 80 năm, Tuyên ngôn Độc lập ngày 2 tháng 9 năm 1945 đã khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - sự ra đời Nhà nước dân chủ đầu tiên tại châu Á là mốc son chói lọi trong lịch sử, mở ra kỷ nguyên mới thời đại Hồ Chí Minh - thời đại rực rỡ nhất trong lịch sử hàng ngàn năm của dân tộc ta, thực sự mang tầm vóc vĩ đại, làm thăng hoa dân tộc Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại.
Nhận định phiên giao dịch ngày 8/8: Đề phòng điều chỉnh kỹ thuật

Nhận định phiên giao dịch ngày 8/8: Đề phòng điều chỉnh kỹ thuật

Sau nhiều phiên tăng liên tiếp, thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào trạng thái hưng phấn rõ nét, được hỗ trợ bởi dòng tiền lớn tập trung ở nhóm Bluechip và Midcap. Tuy nhiên, khi VN Index đã tăng hơn 100 điểm chỉ trong 4 phiên liên tiếp và đang tiệm cận vùng kháng cự mạnh 1.600 điểm, nhà đầu tư không nên lơ là trước rủi ro điều chỉnh kỹ thuật bất ngờ.
Petrolimex: Tăng tốc lợi nhuận, tiên phong lộ trình năng lượng xanh

Petrolimex: Tăng tốc lợi nhuận, tiên phong lộ trình năng lượng xanh

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex, mã: PLX) ghi dấu ấn nửa đầu năm 2025 với tăng trưởng lợi nhuận, mở rộng thị phần bất chấp thị trường tiêu thụ xăng dầu sụt giảm. Không dừng ở kết quả kinh doanh, doanh nghiệp còn tiên phong thí điểm xăng sinh học E10 tại TP.HCM, chuẩn bị cho lộ trình áp dụng toàn quốc từ 2026, khởi đầu hành trình trở thành tập đoàn năng lượng xanh hàng đầu Việt Nam.
Bộ Khoa học và Công nghệ sắp ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho trạm sạc xe điện

Bộ Khoa học và Công nghệ sắp ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho trạm sạc xe điện

Để đáp ứng yêu cầu phát triển hạ tầng xe điện và đảm bảo an toàn kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ đã hoàn thiện dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trụ sạc xe điện, dự kiến sẽ ban hành trong thời gian tới. Quy chuẩn được xây dựng dựa trên khảo sát thực tế và tham khảo tiêu chuẩn quốc tế.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 8/8/2025: Tuổi Hợi tài lộc rộng mở, tuổi Dần cẩn trọng tiểu nhân

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 8/8/2025: Tuổi Hợi tài lộc rộng mở, tuổi Dần cẩn trọng tiểu nhân

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 8/8/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Thị trường chứng khoán ngày 7/8:  Bật mạnh phiên chiều, VN-Index tăng hơn 8 điểm

Thị trường chứng khoán ngày 7/8: Bật mạnh phiên chiều, VN-Index tăng hơn 8 điểm

Sau phiên sáng giao dịch giằng co, thị trường chứng khoán Việt Nam đã phục hồi ấn tượng trong phiên chiều 7/8, giúp VN-Index chốt phiên tăng 8,1 điểm, đạt 1.581,81 điểm.
Robot R1: Khi công nghệ hình người trở nên gần gũi, khả thi hơn bao giờ hết

Robot R1: Khi công nghệ hình người trở nên gần gũi, khả thi hơn bao giờ hết

Trong một động thái đáng chú ý trên thị trường robot hình người đang phát triển với tốc độ chóng mặt, Unitree Robotics - Công ty đến từ Hàng Châu, Trung Quốc - vừa ra mắt mẫu robot hình người R1, nổi bật với thiết kế nhanh nhẹn, giá cả phải chăng và khả năng phát triển mở rộng dành cho nhà nghiên cứu.
Ngành chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu tăng trưởng toàn ngành

Ngành chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu tăng trưởng toàn ngành

Theo Cục Thống kê, tính chung 7 tháng năm 2025, IIP ước tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2024 tăng 8,5%).
Top 11 đội thi xuất sắc ACIYLS 2025 vòng Việt Nam chính thức lộ diện

Top 11 đội thi xuất sắc ACIYLS 2025 vòng Việt Nam chính thức lộ diện

Sau một tháng tranh tài đầy nhiệt huyết, vòng sơ khảo cuộc thi ASEAN - China - India Youth Leadership Summit 2025 (ACIYLS 2025) tại Việt Nam đã khép lại với hàng trăm thí sinh đến từ hơn 50 trường đại học trên toàn quốc.
Ngân hàng MB: Các nguồn thu tăng trưởng mạnh, vì sao lợi nhuận quý II giảm?

Ngân hàng MB: Các nguồn thu tăng trưởng mạnh, vì sao lợi nhuận quý II giảm?

So với mục tiêu 31.712 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế năm 2025, ngân hàng MB đã thực hiện được 50% kế hoạch sau 2 quý đầu năm. Tính đến 30/6/2025, tín dụng tại MB tăng trưởng 12% và huy động vốn tăng 13%. Đặc biệt, MB có hơn 183.000 tỷ đồng nghĩa vụ nợ tiềm ẩn.
Quảng cáo
moxa