Thang máy, một hệ thống điều khiển với nhiều chức năng tự động hóa, là một phần quan trọng gắn bó hàng ngày với mỗi cư dân đô thị đang sống, đi lại và làm việc tại các tòa nhà cao tầng, chung cư, khách sạn… Chúng ta cần hiểu biết những kiến thức chung về hệ thống thang máy trong các tòa nhà và cách sử dụng chúng để đi lại và vận chuyển hàng hóa một cách hiệu quả, an toàn.
NGUYÊN LÝ THIẾT LẬP BỘ ĐIỀU KHIỂN HỆ THỐNG THANG MÁY
Hệ thống điều khiển thang máy hoạt động dựa trên một số thành phần chính bao gồm: Bộ điều khiển - là trung tâm xử lý tất cả các tín hiệu từ nút bấm thang máy và cảm biến vị trí. Bộ điều khiển quyết định thang máy di chuyển lên hay xuống và dừng ở tầng nào; Động cơ - điều khiển sự di chuyển của thang máy lên xuống, thường được hỗ trợ bởi hệ thống dây cáp và ròng rọc; Các cảm biến giúp xác định vị trí của thang máy trong hố thang, đảm bảo thang dừng đúng vị trí tầng cần đến; Hệ thống an toàn bao gồm các công tắc giới hạn, phanh khẩn cấp và các thiết bị khác để đảm bảo an toàn trong trường hợp xảy ra sự cố.
Khi một người bấm nút thang máy, tín hiệu được gửi tới bộ điều khiển, nó sẽ phân tích và ra lệnh cho động cơ hoạt động, đưa thang đến tầng mong muốn. Các cảm biến và hệ thống an toàn liên tục giám sát và điều chỉnh quá trình hoạt động để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Mô phỏng một hệ thống điều khiển tự động hệ thống thang máy tòa nhà cao tầng.
Lập trình hệ thống điều khiển thang máy bao gồm việc phát triển phần mềm để quản lý và kiểm soát các chức năng hoạt động của thang máy. Đây là một quá trình bao gồm nhiều bước như sau: Xác định yêu cầu - Phân tích và xác định các chức năng cần thiết cho hệ thống, như đáp ứng nút bấm, kiểm soát tốc độ, dừng ở các tầng và các yêu cầu an toàn. Thiết kế hệ thống - Phát triển một mô hình kiến trúc cho phần mềm, xác định các mô-đun và các giao diện giữa chúng. Lập trình - Viết mã cho các chức năng đã được xác định, thường sử dụng các ngôn ngữ như C, C++, hoặc các ngôn ngữ lập trình nhúng khác phù hợp với phần cứng của thang máy. Kiểm thử - Thực hiện kiểm thử phần mềm để đảm bảo rằng tất cả các chức năng hoạt động chính xác và đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn. Triển khai và bảo trì - Cài đặt phần mềm vào hệ thống thang máy và thực hiện bảo trì định kỳ để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và an toàn.
Một phòng thiết bị điều khiển thang máy có tích hợp trí tuệ nhân tạo của Mitsubishi Electric.
Quá trình này đòi hỏi sự chính xác cao và hiểu biết sâu về cả phần mềm và phần cứng của hệ thống thang máy.
Khi có nhiều thang máy hoạt động cùng một hệ thống, chế độ ưu tiên thường được thiết lập dựa trên một số tiêu chí như:
Ưu tiên theo tải trọng - Thang máy với tải trọng thấp hơn có thể được ưu tiên để di chuyển trước.
Ưu tiên theo thời gian chờ -Thang máy có thời gian chờ khách lâu nhất có thể được ưu tiên để hoạt động.
Ưu tiên theo yêu cầu đặc biệt - Trong một số trường hợp, thang máy được sử dụng cho mục đích khẩn cấp hoặc có yêu cầu đặc biệt sẽ được ưu tiên.
Hệ thống điều khiển sẽ liên tục tính toán và cập nhật ưu tiên dựa trên các tiêu chí này để đảm bảo hiệu quả và công bằng trong việc sử dụng thang máy.
Việc ưu tiên dừng đỗ thường được thiết lập dựa trên các yếu tố như thang máy gần nhất với yêu cầu hoặc có lộ trình tối ưu nhất sẽ được ưu tiên dừng. Các yêu cầu từ lầu có nút gọi khẩn cấp hoặc từ những người khuyết tật có thể được ưu tiên cao hơn. Để tránh quá tải ở một thang máy cụ thể, hệ thống có thể phân bố đều các yêu cầu dừng đến các thang máy khác nhau. Hệ thống có thể điều chỉnh lịch trình của các thang máy để phù hợp với lưu lượng người sử dụng, giảm thời gian chờ và nâng cao hiệu quả sử dụng.
Hệ thống phân tầng thang máy trong chung cư được thiết kế để tối ưu hóa việc di chuyển của cư dân trong toà nhà. Thường, các toà nhà cao tầng sẽ có thang máy được chia thành các nhóm, mỗi nhóm phục vụ một số tầng nhất định. Điều này giúp giảm thời gian chờ và cải thiện hiệu quả sử dụng thang máy. Các thang máy có thể được lập trình để dừng ở tất cả các tầng hoặc chỉ dừng ở những tầng chính để phục vụ nhu cầu khác nhau của cư dân. Việc quản lý và phân bổ thang máy hiệu quả còn phụ thuộc vào lượng người sử dụng và thời gian cao điểm trong ngày.
“Sự cố thang máy" là cụm từ khá phổ biến và có tác động mạnh đến tâm lý của người dân những năm gần đây. Ngoài việc thường xuyên phải bảo trì kỹ thuật thì vấn đề sử dụng, vận hành thang đúng cách là rất quan trọng.
Thông thường, bên trong mỗi thang máy đều có những hướng dẫn cụ thể về cách sử dụng, tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn cần lưu ý những điều sau để bảo đảm vận hành hoạt động mượt mà, hiệu quả và giảm thiểu rủi ro tai nạn cho người dùng.
Tuân thủ trọng tải, không vượt quá trọng tải cho phép của thang máy để đảm bảo an toàn. Luôn đảm bảo cửa thang máy đóng kín trước khi thang di chuyển. Không xả rác hoặc để vật cản ở cửa thang máy. Trong trường hợp khẩn cấp, sử dụng nút báo động để liên lạc với bộ phận bảo trì hoặc an ninh. Không nhảy hoặc chạy trong thang máy, điều này có thể gây mất cân bằng và ảnh hưởng đến hoạt động của thang máy.
Trong các tòa nhà chung cư, cần giáo dục trẻ nhỏ ý thức sử dụng thang máy công cộng, điều quan trọng là phải dạy chúng tránh chạy nhảy hoặc đùa giỡn trong thang máy để đảm bảo an toàn. Dạy trẻ nhường chỗ cho người già, phụ nữ mang thai và người khuyết tật. Giải thích cho trẻ tầm quan trọng của việc không ngăn cửa đóng hoặc mở bằng tay hoặc vật khác. Dạy trẻ chỉ sử dụng nút báo động trong trường hợp khẩn cấp thực sự. Việc rèn luyện những thói quen này sẽ giúp trẻ có ý thức tốt khi sử dụng thang máy công cộng, đồng thời tăng cường sự an toàn cho bản thân và người xung quanh.
Các sự cố thường gặp ở hệ thống thang máy trong các tòa nhà cao tầng, chung cư bao gồm: Kẹt thang máy do lỗi điện hoặc vấn đề với cơ cấu điều khiển. Mất điện đột ngột khiến thang máy dừng hoạt động giữa chừng. Cửa thang không mở hoặc đóng do lỗi cơ khí hoặc lỗi điều khiển. Rung lắc bất thường do lỗi hệ thống treo hoặc vấn đề với động cơ. Phản hồi chậm từ bảng điều khiển khi các nút bấm hoạt động không hiệu quả. Lỗi cảm biến vị trí thang khiến thang không dừng đúng tầng. Tiếng ồn lớn khi vận hành, có thể do hệ thống cơ khí cũ hoặc thiếu bảo trì. Những sự cố này có thể gây ra bất tiện lớn cho người sử dụng và đòi hỏi sự chú ý từ phía bảo trì để đảm bảo thang máy hoạt động an toàn và hiệu quả.
Khi gặp các sự cố thang máy, người dân cần hành xử theo những bước sau để đảm bảo an toàn: Giữ bình tĩnh và không hoảng loạn. Nhấn nút báo động hoặc gọi điện thoại khẩn cấp để thông báo cho bộ phận bảo trì hoặc an ninh tòa nhà. Tránh mở cửa thang máy khi nó không dừng đúng tầng vì điều này có thể gây nguy hiểm. Đợi đội ngũ bảo trì đến để xử lý sự cố một cách an toàn. Lắng nghe các thông báo từ ban quản lý tòa nhà để cập nhật tình hình và hướng dẫn. Những hành động này sẽ giúp đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh trong trường hợp sự cố thang máy.
Tại các đô thị ở Việt Nam, thị trường thang máy đã chứng kiến sự hiện diện của nhiều thương hiệu nổi tiếng từ khắp nơi trên thế giới. Các thương hiệu này cung cấp đa dạng các giải pháp thang máy, từ những thang máy dân dụng cho đến thang máy tải hàng, thang máy bệnh viện, và thang máy chịu lực cao.
Một số thương hiệu thang máy phổ biến tại Việt Nam như Mitsubishi (Nhật Bản), Otis (Mỹ), Schindler (Thụy Sĩ), Hitachi (Nhật Bản), Kone (Phần Lan), ThyssenKrupp - TKE (Đức), Fujitec (Nhật Bản)…
Các thương hiệu này không chỉ cung cấp các sản phẩm chất lượng cao mà còn mang đến các dịch vụ bảo trì và hậu mãi tốt, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường Việt Nam. Sự có mặt của các thương hiệu thang máy quốc tế này cũng thúc đẩy cạnh tranh và đổi mới trong ngành công nghiệp thang máy nội địa.
TK Elevator là một công ty của tập đoàn ThyssenKrupp, hiện là một nhà cung cấp hàng đầu các giải pháp thang máy, thang cuốn và dịch chuyển người tại Việt Nam và toàn cầu. Với hoạt động kinh doanh được thiết lập tại Việt Nam vào năm 2003, công ty này đã phát triển mạnh mẽ với sự hiện diện vững chắc trong các phân khúc thị trường như nhà ở, văn phòng và khách sạn.
TK Elevator Việt Nam chuyên về việc lắp đặt, bảo trì và hiện đại hóa các thang máy và thang cuốn. TK Elevator có thị phần đáng kể trong thị trường thang máy và thang cuốn tại Việt Nam. Công ty không chỉ tham gia vào việc cung cấp các sản phẩm thang máy và thang cuốn mà còn trong việc hiện đại hóa và bảo trì các hệ thống hiện có. Sự hiện diện của TK Elevator tại thị trường này góp phần nâng cao chất lượng và an toàn trong lĩnh vực vận tải dọc, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của cơ sở hạ tầng đô thị ở Việt Nam.
Một trong những điểm nổi bật của TK Elevator là hệ thống TWIN, một hệ thống thang máy độc đáo với hai cabin độc lập trong một hố thang duy nhất, được biết đến với hiệu quả năng lượng, tối ưu hóa không gian và tính linh hoạt cao. Đây là một phần trong cam kết của công ty về phát triển đô thị bền vững và thiết kế toà nhà thông minh.
Gần đây, TK Elevator cũng đã giới thiệu thang máy EOX, một sản phẩm mới với lõi số hóa, mang lại hiệu quả năng lượng tốt hơn và trải nghiệm người dùng tăng cường. Đặc biệt, công nghệ thang máy này còn tích hợp các chế độ tiết kiệm và chế độ chờ sinh thái, giúp giảm sử dụng năng lượng tới 45%.
Bên cạnh việc cung cấp các sản phẩm thang máy và thang cuốn tiên tiến, TK Elevator Việt Nam còn tập trung vào các giải pháp số hóa và cung cấp các dịch vụ tiên tiến để tối ưu hóa hoạt động và nâng cao hiệu suất tại các sân bay và các cơ sở hạ tầng khác thông qua việc lắp đặt và bảo trì hệ thống thang máy và thang cuốn thông minh.
TK Elevator được nhiều khách hàng trên thế giới lựa chọn trong thiết kế, xây dựng, lắp đặt, nâng cấp hay bảo trì hệ thống vận chuyển thông minh và hiện đại cho nhiều mục đích khác nhau. Đội ngũ dịch vụ của TK Elevator gồm hơn 24.000 kỹ sư, kỹ thuật viên trên toàn cầu có chuyên môn và năng lực cao về Dịch vụ Kỹ thuật Quốc tế (ITS) nhận cảnh báo theo thời gian thực về những sửa chữa cần thực hiện để ngăn chặn sự cố xảy ra ngay từ trong trứng nước. Từ đó, mọi khách hàng đều được hưởng lợi từ một dịch vụ khách hàng chủ động hơn.
TK Elevator nổi tiếng với các hệ thống thang máy thông minh và hoạt động hiệu quả thông qua chiến lược đảm bảo các giải pháp lưu thông tối ưu được linh hoạt áp dụng nhằm đáp ứng nhu cầu và mục tiêu của khách hàng. Ví dụ như AGILE, VIEW, MULTI, Hololens, MAX… Giải pháp độc đáo mang tên MAX được cho là một cuộc cách mạng về phương thức bảotrì thang máy trên toàn thế giới. MAX là giải pháp tiên đoán và dự báo thời gian bảo trì theo thời gian thực dựa trên nền tảng đám mây đầu tiên trong ngành. Từ đó, thang máy vận hành trơn tru, giảm tới 50% thời gian ngưng hoạt động.
Trong thế giới hiện đại ngày nay, thời gian trở nên quý giá hơn bao giờ hết đối với tất cả chúng ta. Bằng cách giảm thiểu thời gian ngưng hoạt động của thang máy, MAX đem lại món quà thời gian cho cư dân sinh sống và công nhân viên làm việc tại các tòa nhà cao tầng.
LÊ MINH LOAN