Kinh nghiệm và lợi ích nhận được của một số doanh nghiệp Việt trong hành trình thực hiện ESG và CBAM

Những doanh nghiệp Việt hàng đầu trong cam kết thực thi ESG

Một số doanh nghiệp xác định tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh, ví dụ như FPT Corporation đã định hướng và ưu tiên ESG là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp, thể hiện trách nhiệm với các bên liên quan. Cam kết được chuyển hóa thành những hành động cụ thể, không dừng ở khẩu hiệu và ghi nhận hiệu quả rõ rệt. Ví dụ, trong các cuộc đấu thầu quốc tế, việc chứng minh cam kết ESG đã giúp FPT giành được hợp đồng trước đối thủ nặng ký.

Các tên tuổi khác như Công ty Cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG), Viettel Post, CMC Corporation, Tập đoàn Hanaka là những đơn vị nổi tiếng trong lĩnh vực bán lẻ thiết bị điện tử, dịch vụ công nghệ, viễn thông,…

Các doanh nghiệp được biết tới với những sáng kiến xanh, đầu tư công nghệ sản xuất xanh sạch, giảm tác động môi trường trong chuỗi cung ứng dịch vụ điện tử và logistics. Họ không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn chủ động tích hợp các tiêu chuẩn ESG vào chiến lược kinh doanh để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Họ được vinh danh trong top các doanh nghiệp thực thi ESG hàng đầu, đây là lợi thế cạnh tranh để giành các hợp đồng quốc tế và công bố báo cáo ESG minh bạch.

Nhiều năm nay, tại các chi nhánh của Tập đoàn FPT (Công ty Cổ phần FPT) luôn có thùng gom pin đã qua sử dụng của các thiết bị điện tử để xử lý riêng, không cho vào thùng rác. Đây là một trong những hành động vì môi trường của Tập đoàn FPT trong quá trình thực thi ESG. Ảnh: FPT

Bên cạnh đó, có thể kể đến các công ty đa quốc gia hoạt động tại Việt Nam (FDI). Họ thường là những đơn vị dẫn đầu trong việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG khắt khe của công ty mẹ. Các thương hiệu lớn như Samsung Electronics, Intel Products, Foxconn, Schneider Electric Việt Nam đều cam kết thực hiện ESG, đạt mức trung hòa carbon vào năm 2050. Đồng thời, các doanh nghiệp có những cam kết nổi tiếng về môi trường và trách nhiệm xã hội, bao gồm việc sử dụng năng lượng tái tạo, giảm lượng nước tiêu thụ và quản lý chất thải điện tử an toàn. Họ nghiêm ngặt thực hiện các chương trình giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng, tái sử dụng nước trong sản xuất.

Các thương hiệu FDI này đã áp dụng các tiêu chuẩn bền vững trong nhà máy sản xuất, đặc biệt là sáng kiến về năng lượng xanh và môi trường làm việc an toàn cho người lao động. Hoặc như Schneider Electric là một ví dụ điển hình về thực hành ESG, thông qua các báo cáo phát triển bền vững thường niên và các giải pháp giúp khách hàng cải thiện hiệu quả môi trường.

Công ty TNHH Điện tử Samsung Việt Nam giành chiến thắng tại Giải thưởng Kinh doanh Bền vững SEAL năm 2022 cho ý tưởng biến lưới đánh cá bị loại bỏ thành vật liệu tái chế chất lượng cao sử dụng trong các thiết bị Galaxy. Ảnh: Samsung

Lợi ích to lớn, thành quả lâu dài của doanh nghiệp Việt sau cam kết thực thi ESG/ CBAM

Đại diện cho doanh nghiệp nằm trong Top 10 Sáng kiến ESG Việt Nam 2024, ông Trần Đức Tùng - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sản xuất gia công và Xuất nhập khẩu Hanel (gọi tắt Hanel PT) cho hay, các doanh nghiệp nước ngoài như Nhật, Hàn, các doanh nghiệp châu Âu thích tìm kiếm các doanh nghiệp có nền tảng bền vững, xanh và có văn hóa. Vậy nên, ngay từ nội tại, trong quá trình phát triển và hội nhập, doanh nghiệp Việt cần phải đưa ESG trở thành chiến lược kinh doanh.

Ông Tùng kể, năm 2017, có đối tác Nhật Bản tìm kiếm các doanh nghiệp có dây chuyền sản xuất, nhà máy lớn tại Việt Nam. Hanel PT vào thời điểm đó nội lực còn yếu, không có đủ các yếu tố đối tác yêu cầu, nhưng cuối cùng vẫn được đối tác lựa chọn hợp tác. Bởi, đối tác Nhật Bản nhận thấy Hanel PT tuy thiếu một số yếu tố, nhưng có cùng tiếng nói, cùng tầm nhìn với họ. Quan trọng hơn, Hanel PT thời điểm đó đã xây dựng được văn hóa kinh doanh khá vững vàng. Đến nay, sau 8 năm trở thành đối tác của Nhật Bản với cam kết thực thi ESG, Hanel PT đã tăng trưởng mạnh, lợi nhuận tăng gấp 4 lần so với thời điểm được lựa chọn.

Ông Bùi Anh Tuấn và Bà Trịnh Thị Hương, lãnh đạo Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính) tại khu trưng bày công nghệ Sasaki. Các đại biểu bày tỏ cảm nhận sản phẩm sấy bằng máy sấy lạnh đa năng Sasaki thơm ngon, giữ được nguyên màu, mùi và hương vị. Ảnh chụp 3/10/2024, Hanel PT

Năm 2024, Hanel PT vinh dự được ghi nhận “Top 10 Sáng kiến ESG Việt Nam 2024” với thương hiệu máy sấy lạnh đa năng Sasaki. Sasaki không chỉ giúp bảo quản nông sản hiệu quả, giữ nguyên dinh dưỡng và tiết kiệm năng lượng đến 70%, mà còn giảm thiểu tác động đến môi trường. Công nghệ giúp nâng cao giá trị của nông sản Việt, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn chinh phục thị trường quốc tế.

Thành công của Sasaki là minh chứng cho thấy, việc tích hợp ESG không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển mà còn tạo ra những giá trị bền vững cho xã hội.

Mở rộng ra các doanh nghiệp ngoài ngành điện tử thực hiện tốt ESG, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) kể thêm một số câu chuyện. Cụ thể, cách đây khoảng 4-5 năm, tỷ trọng xuất khẩu dệt may của Bangladesh tăng trưởng đột ngột và vượt lên nhiều nước, trong khi đó Việt Nam lại hiếm dần những đơn hàng xuất khẩu sang châu Âu. Các lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam đã sang thực tế Bangladesh và nhận thấy hàng trăm doanh nghiệp của nước này đã có chứng chỉ xanh của Mỹ. Chứng chỉ xanh tạo thành hiệu ứng câu chuyện quốc gia, gia tăng xuất khẩu khủng khiếp, mặc dù kỹ thuật dệt may của họ không hơn Việt Nam, nếu không muốn nói độ tỉ mỉ, kỹ thuật của Bangladesh ở nhiều điểm còn kém Việt Nam.

Khi thực tế, doanh nghiệp dệt may Việt Nam mới hiểu điều gì làm nên thành công của Bangladesh. Nhìn bảng chi tiết thực thi ESG mà doanh nghiệp Việt Nam “suýt ngất” vì khó quá, nhưng nếu không làm thì không có đơn hàng, không thể xuất khẩu nên quyết tâm làm bằng được. Khi làm được ESG thì mới thấy làm được đã khó giữ được còn khó hơn.

Một ví dụ khác về một doanh nghiệp xuất khẩu mây tre đan nằm trong top 10 ESG, ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nền tảng của bà con nông dân tại Đồng bằng sông Cửu Long không có kiến thức về sản xuất bền vững, không biết về chuyển đổi xanh, nhưng vì muốn xuất khẩu sang Amazon mà doanh nghiệp phải cam kết thực thi chuyển đổi xanh thông qua ESG nên đã cùng bà con thay đổi quy trình sản xuất, minh bạch nguồn gốc nguyên liệu. Ngay sau đó, doanh nghiệp đã được lựa chọn vào vòng 10, được nhiều nước đặt đơn hàng cung cấp mây tre đan xuất khẩu.

Hay đơn giản, FPT đã thắng thầu trên thị trường quốc tế, vượt qua nhiều doanh nghiệp nước ngoài và vượt qua Ấn Độ nhờ chứng minh cam kết ESG qua form tuyển dụng, không phân biệt nam nữ, người thuộc giới LGBT, đối xử công bằng với người lao động. Nhờ form tuyển dụng này mà FPT đã thắng thầu…

Những ví dụ này cho thấy, nhiều doanh nghiệp Việt nỗ lực thực thi ESG và đã nhận được những ưu đãi, những kết quả chính đáng, những lợi ích lớn. Các chuyên gia nhắn nhủ, các doanh nghiệp nên chủ động đưa ESG vào chiến lược và nỗ lực thực thi ngay từ đầu. Doanh nghiệp cần chuẩn bị văn hóa, tầm nhìn, chiến lược để có thể đồng hành dài hạn với các đối tác nước ngoài. Đối với các doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, có đơn hàng xuất khẩu EU thì đặc biệt phải thực hiện tiêu chuẩn CBAM mới đủ điều kiện hội nhập.

Song song với cam kết chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp Việt Nam cần đồng thời thực hiện chuyển đổi số. Không có tỷ trọng cụ thể giữa công nghệ và ESG. Không có câu trả lời nên làm cái gì mà phải làm cả hai. Công nghệ và ESG không loại trừ nhau, không có khoảng riêng biệt. Công nghệ khi đó là vô vàn các yêu cầu liên quan đến vật liệu mới, bài toán chuyển đổi quy trình từ dữ liệu cũ sang dữ liệu mới, quy trình cũ sang quy trình mới, truy suất nguồn gốc, minh bạch dữ liệu,... tất cả đều là công nghệ.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhắn nhủ, với những công ty chưa có nhiều tham vọng về thực hiện ESG, chưa có năng lực chuyển đổi tổng thể lớn, thì chỉ cần đồng thuận trong những hoạt động nhỏ, sáng kiến đơn giản, ví dụ như tiết kiệm điện năng toàn công ty. Ít nhất một quy trình trong sản xuất cũng có tác dụng phá bỏ tảng băng. “Cuộc chơi” của châu Âu không bao giờ rời bỏ công nghệ, từ phát thải nhà kính, xe điện xanh,… đều sử dụng công nghệ và theo quy chuẩn chặt chẽ. Doanh nghiệp muốn phát triển phải chủ động “cuộc chơi”, mà muốn tham gia "cuộc chơi" thì phải bỏ tiền đầu tư.

10 doanh nghiệp Việt Nam được tôn vinh trong Lễ trao giải "Sáng kiến ESG Việt Nam 2024" Ngày 3/10/2024, Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính) cùng Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức Lễ trao giải "Sáng kiến ESG Việt Nam 2024" và Giới thiệu các công cụ hỗ trợ thực hành Môi trường - Xã hội - Quản trị (ESG) trong doanh nghiệp. Theo đó, chương trình “Sáng kiến ESG Việt Nam 2024” chính thức vinh danh Top 10 doanh nghiệp xuất sắc vào vòng chung kết, gồm: Công ty CP Ecoka, Công ty CP Đầu tư Công nghiệp Sài Gòn Secoin, Công ty CP Shinec, Công ty CP Tập đoàn STP, Công ty CP Viễn thông Hà Nội, Công ty CP Sản xuất gia công và Xuất nhập khẩu Hanel, Công ty CP Xây dựng Vilai Việt, Công ty CP Veritas Việt Nam, Công ty CP Tập đoàn VITTO. Trong đó, 3 doanh nghiệp xuất sắc nhất giành chiến thắng chung cuộc là Công ty CP Ecoka, Công ty CP Đầu tư Công nghiệp Sài Gòn Secoin, Công ty CP Shinec. Ngoài ra, Chương trình “Sáng kiến ESG Việt Nam 2024” trao Giải Triển vọng cho Công ty TNHH Emic Hospitality ghi nhận những nỗ lực của EMIC trong hoạt động du lịch xanh và bền vững. Đây là năm thứ hai chương trình được tổ chức với chủ đề “Đón đầu cơ hội chuyển đổi xanh” với sự hỗ trợ của USAID thông qua Dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam. Mục tiêu của "Sáng kiến ESG Việt Nam 2024" nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và góp phần triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững giai đoạn 2022-2025, theo Quyết định 167/QĐ-TTg ngày 8/2/2022 của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Chương trình 167). Bà Arler Grubbs, Giám đốc Quốc gia Cơ quan phát triển Hoa Kỳ (USAID) cho biết, "Sáng kiến ESG Việt Nam 2024" khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp gắn kết chiến lược phát triển bền vững với các mục tiêu kinh doanh để đón đầu các cơ hội mới trong bối cảnh chuyển đổi xanh và nâng cao sức cạnh tranh khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc áp dụng các mô hình kinh doanh bền vững cũng như thực hành ESG sẽ giúp các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của thị trường, đối tác và nhà đầu tư; tiếp cận các nguồn vốn đầu tư xanh; nâng cao hình ảnh và thương hiệu trên thị trường trong nước và quốc tế.