acecook

Báo chí và hành trình chuyển mình của người cầm bút trong thời đại kỷ nguyên số

Góc nhìn
18/06/2025 05:15
Sự phát triển vượt bậc của công nghệ đã mang đến cả cơ hội lẫn thách thức to lớn cho nghề báo. Những đòi hỏi về kỹ năng đa phương tiện và áp lực thích nghi với công nghệ mới bắt buộc người làm báo trong thời đại kỷ nguyên số phải vươn mình chuyển đổi.
aa
Tập huấn AI cho báo chí: Cánh tay nối dài của người làm báo hiện đại Hội Báo toàn quốc năm 2025 vì sự đổi mới sáng tạo của nền báo chí nước nhà Trợ lý báo chí trong thời đại số

Nhà báo phải vươn mình chuyển đổi

Nhà báo thời công nghệ không chỉ cần giỏi viết mà còn phải biết quay phim, chụp ảnh, dựng video, làm podcast, thiết kế infographic, và sử dụng các công cụ kỹ thuật số khác. Do đó, nhà báo phải thích nghi liên tục với các công nghệ mới, làm chủ công cụ AI - một loại công cụ đang được tích hợp vào quy trình sản xuất tin tức. Nhà báo cần học cách sử dụng AI để hỗ trợ công việc như tóm tắt nội dung, nghiên cứu từ khóa, hay thậm chí tạo ra một phần nội dung.

Báo chí và hành trình chuyển mình của người cầm bút trong thời đại kỷ nguyên số
Các nhà báo tác nghiệp tại Trung tâm Báo chí - Đại hội Đảng lần thứ XIII. Ảnh: TTXVN

Với sự xuất hiện của các nền tảng mạng xã hội và xu hướng phát triển video ngắn, nhà báo cần thay đổi cách tiếp cận và trình bày thông tin để thu hút độc giả trên nhiều kênh khác nhau. Bên cạnh đó, tính cạnh tranh gay gắt về độ nhanh nhạy của thông tin trên các nền tảng báo chí chính thống và mạng xã hội dẫn đến nhiều nguồn thông tin không được kiểm chứng. Độc giả phải đối diện với nhiều nguồn thông tin giả mà không biết cách kiểm chứng.

Trong hoàn cảnh này, người làm báo phải đối mặt với những thách thức về chạy đua thời gian với mạng xã hội nhưng vẫn phải đảm bảo tính chính xác trong nội dung thông tin, đồng thời phải cạnh tranh cả sự sáng tạo khi tác nghiệp độc lập. Bởi, mạng xã hội đã trở thành nguồn thông tin chính của nhiều người, tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt cho báo chí truyền thống.

Về vấn đề này, Nhà báo Bích Thủy, Tạp chí Kinh tế - Tài chính cho biết, trước những đòi hỏi khốc liệt của nghề và sự biến chuyển vũ bão của công nghệ, để đáp ứng yêu cầu công việc, ngay từ 5 năm trước, chị đã tìm tòi, nghiên cứu các ứng dụng công nghệ, để phục vụ công việc. Khi cơ quan cử cán bộ đi học những lớp AI, nghiệp vụ báo chí, chị tham gia nghiêm túc, đầy đủ. Những kiến thức lĩnh hội được từ công nghệ, giúp công việc của chị thuận lợi hơn, đẩy nhanh tiến độ công việc.

Sự bùng nổ của những người sáng tạo nội dung độc lập cũng khiến báo chí phải tìm cách khẳng định vị thế và thu hút sự chú ý bằng văn phong riêng, cá tính, màu sắc riêng.

Việc dễ dàng sao chép và chia sẻ nội dung trên không gian mạng khiến các cơ quan báo chí khó bảo vệ bản quyền tác phẩm của mình. Nhà báo phải đối mặt với thách thức trong việc xác minh thông tin, chống lại tin giả và tránh để định kiến cá nhân ảnh hưởng đến quá trình tìm kiếm sự thật.

Báo chí và hành trình chuyển mình của người cầm bút trong thời đại kỷ nguyên số
Nhà báo Bích Thủy, Tạp chí Kinh tế - Tài chính

“Công nghệ là linh hồn, là yếu tố cốt lõi để phát triển kinh tế số, công nghệ số. Là người làm báo, chúng ta không thể đứng ngoài cuộc đua công nghệ. Phóng viên, cán bộ truyền thông phải chủ động trang bị công nghệ, luôn có tinh thần học hỏi, thay đổi tư duy để thích ứng với những đòi hỏi ngày càng cao của nghề”, chị Bích Thủy chia sẻ.

Sự thích nghi và giao thoa

Sự phát triển chóng mặt của công nghệ cũng đẩy các tòa soạn đối diện với thách thức về kinh tế và mô hình hoạt động. Cụ thể, nguồn thu từ việc bán báo giấy giảm sút trầm trọng, sự chuyển dịch truyền thông, quảng cáo cũng có sự thay đổi, một số đơn vị, doanh nghiệp chuyển dịch quảng cáo sang các nền tảng kỹ thuật số lớn như Google, Facebook, Youtube,… khiến các cơ quan báo chí truyền thống mất đi nguồn thu đáng kể.

Điều này dẫn đến việc, nhiều cơ quan báo chí phải "cài mã" của Facebook hay Google để tăng lượng truy cập (traffic), có thể khiến họ bị phụ thuộc và đôi khi bị chi phối về nội dung và lợi ích bởi các công ty công nghệ.

Để bắt kịp xu hướng và duy trì tính cạnh tranh, các cơ quan báo chí cần đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng công nghệ, phần mềm, và đào tạo nhân lực, điều này không phải lúc nào cũng dễ dàng, vì chi phí cho việc đầu tư công nghệ rất lớn, không phải mô hình tòa soạn nào cũng phù hợp, cũng như không phải nguồn kinh tế của đơn vị nào cũng cho phép.

Cùng với đó, khi công nghệ phát triển, việc tìm kiếm thông tin không được giới hạn, không được kiểm chứng, thì vấn đề đạo đức và an ninh thông tin cần được kiểm soát chặt chẽ hơn.

Các thuật toán AI có thể bị ảnh hưởng bởi dữ liệu sai lệch hoặc thiên vị, dẫn đến việc đưa ra thông tin không chính xác hoặc gây hiểu lầm. Nhà báo cần đảm bảo sử dụng AI có trách nhiệm và thúc đẩy sự đa dạng trong các quan điểm.

Báo chí và hành trình chuyển mình của người cầm bút trong thời đại kỷ nguyên số
Nhà báo Nguyễn Thị Thu Hiền, người làm báo thế hệ 7X

Thuộc thế hệ 7X, sự đổi mới tư duy và bắt nhịp với công nghệ tưởng như là điều khó thực hiện. Nhưng với lòng yêu nghề, đam mê học hỏi, khám phá, Nhà báo Nguyễn Thị Thu Hiền đã chủ động đăng ký những lớp học đào tạo công nghệ cho người làm báo, tham gia các khóa học nghiệp vụ của cơ quan và Hội Nhà báo Việt Nam.

“Tiếp thu công nghệ không dễ, với những người làm báo tuổi trung niên càng khó khăn hơn. Ví dụ, cùng một thao tác chỉnh sửa ảnh, cắt ghép video, trình bày tác phẩm báo chí công nghệ cao, lớp trẻ sẽ tiếp thu công nghệ nhanh hơn, thực hiện nhanh hơn, còn người lớn tuổi phải vừa làm vừa mày mò. Nhưng nếu quyết tâm, thì vấn đề chỉ là nhanh hay chậm hơn, còn ai cũng có thể làm chủ được công nghệ”, Nhà báo Thu Hiền chia sẻ.

Về vấn đề đạo đức nghề trong thời đại công nghệ, theo Nhà báo Thu Hiền, thế hệ 8X, 9X là những người làm báo thế hệ cũ, tác nghiệp độc lập và rất tôn trọng giá trị đạo đức nghề cũng như vấn đề bản quyền tác phẩm. Tuy nhiên, chị Thu Hiền cho rằng, thời đại công nghệ số, thông tin public (mở, công khai) không giới hạn, cũng không có sự kiểm duyệt tuyệt đối của các tòa soạn về vấn đề này.

“Chúng ta chỉ có thể trông đợi vào trách nhiệm, sự tử tế với nghề của mỗi cá nhân. Trách nhiệm sử dụng thông tin đúng, đủ, nhưng không lạm dụng. Sử dụng nguồn thông tin mở để định hướng, tham khảo và làm dày nền tảng kiến thức của phóng viên, biên tập viên, đó là trách nhiệm và đạo đức của người viết trong thời đại kỷ nguyên số”, chị Thu Hiền chia sẻ.

Về vấn đề đạo đức với người làm báo thời công nghệ, Nhà báo Bích Thủy cho rằng, những “cá tính”, màu sắc riêng của mỗi người tạo nên phong cách báo chí của cá nhân, nhiều màu sắc của cá nhân làm nên màu sắc của tập thể. Những màu sắc và cá tính riêng của mỗi người là điều AI không thể tạo ra.

“Thông tin trên nền tảng công nghệ là không giới hạn. Bản thân phóng viên phải xác định lấy trí tuệ nhân loại làm nền tảng, sử dụng công nghệ để hỗ trợ công việc, từ phát triển bản thân, bắt nhịp với sự chuyển biến của thời đại”, chị Bích Thủy bày tỏ quan điểm.

Báo chí và hành trình chuyển mình của người cầm bút trong thời đại kỷ nguyên số
Nhà báo của VTV tác nghiệp tại Lào Cai, ghi lại hình ảnh người dân khắc phục thiên tai sau cơn bão Yagi. Ảnh: VTV

Không trì hoãn, thay đổi tư duy

Trong môi trường số, các tòa soạn báo phải đối mặt với nguy cơ bị tấn công mạng, mất dữ liệu, và lộ thông tin nhạy cảm, đòi hỏi các biện pháp bảo mật chặt chẽ. Chính vì thế, mỗi phóng viên, biên tập viên, cán bộ truyền thông phải có trách nhiệm trong thu thập dữ liệu cũng như bảo mật thông tin của các đơn vị và độc giả. Với khả năng thu thập và phân tích dữ liệu lớn, việc bảo vệ thông tin cá nhân của độc giả cũng là một thách thức đạo đức mà nhà báo và các tổ chức báo chí cần quan tâm.

Theo chị Thu Hiền, những công cụ hỗ trợ hữu ích cho phóng viên là Chat GPT, phần mềm gỡ băng ghi âm. Những công cụ này giúp người làm nghề có định hướng, tính khái quát và tổng hợp tốt hơn về đề tài, rút ngắn thời gian tác nghiệp, giúp công việc tiến triển nhanh hơn.

“Tuổi tác không phải vấn đề cản trở công việc, mà sự trì hoãn, bảo thủ không muốn thay đổi mới kéo lùi mọi sự tiến bộ. Người làm báo trung niên có những hạn chế về công nghệ, nhưng bù lại, họ có kinh nghiệm, trải nghiệm, độ sâu sắc, bền bỉ và niềm đam mê nghề nghiệp đủ để họ hiểu cần phải thay đổi và tiếp thu những tiến bộ để tiếp tục tốt hơn với nghề”, chị Thu Hiền bày tỏ.

Thời đại công nghệ số tạo áp lực cho nghề báo, để đáp ứng thông tin nhanh nhạy, chính xác nhưng vẫn mang màu sắc riêng, mỗi người làm báo, mỗi tòa soạn phải xác định thay đổi tư duy, không trì hoãn trong việc nắm bắt và làm chủ công nghệ. Những thách thức công nghệ mở ra nhiều cơ hội để báo chí đổi mới, nâng cao chất lượng nội dung, tiếp cận độc giả đa dạng hơn và khẳng định vai trò quan trọng của mình trong việc cung cấp thông tin chính xác, khách quan trong kỷ nguyên số.

Tudonghoangaynay.vn
mca
Tin bài khác
Nhận định phiên giao dịch ngày 1/10: VN-Index tích lũy sau giai đoạn tăng mạnh

Nhận định phiên giao dịch ngày 1/10: VN-Index tích lũy sau giai đoạn tăng mạnh

Phiên giao dịch ngày 30/9 khép lại với sắc đỏ chiếm ưu thế, VN-Index mất gần 5 điểm trong bối cảnh khối ngoại tiếp tục bán ròng mạnh. Diễn biến giằng co giữa bên mua và bên bán cho thấy xu hướng ngắn hạn chưa rõ ràng, trong khi thị trường đang trong giai đoạn tích lũy sau nhịp tăng mạnh quý III.
Robot nano - Khắc tinh tương lai của tế bào ung thư

Robot nano - Khắc tinh tương lai của tế bào ung thư

Trong khi y học thế giới vẫn trăn trở với bài toán ung thư “ẩn mình” vốn gây khó khăn cho hệ miễn dịch vì đặc tính khó phát hiện, các nhà khoa học Trung Quốc đã phát triển thành công một loại robot nano có khả năng đánh dấu chính xác tế bào ung thư. Nhờ đó, cơ thể có thể dễ dàng nhận diện và tiêu diệt khối u, mở ra hướng đi mới cho các liệu pháp điều trị thông minh và giảm thiểu tác dụng phụ.
ICR 2025: Sự kiện hướng đến kỷ niệm 60 năm thành lập Học viện Kỹ thuật quân sự

ICR 2025: Sự kiện hướng đến kỷ niệm 60 năm thành lập Học viện Kỹ thuật quân sự

Thành phố Hà Nội, Việt Nam - một đô thị năng động, giàu bản sắc văn hóa và đang trên đà phát triển mạnh mẽ sẽ là nơi đăng cai Hội nghị Quốc tế lần thứ 10 về Kỹ thuật robot, robot cộng tác, và robot tương tác (ICR 2025), diễn ra từ ngày 10 đến 13 tháng 11 năm 2025.
Việt Nam đặt mục tiêu bứt phá hạ tầng số tại Diễn đàn DigiInfra 2025

Việt Nam đặt mục tiêu bứt phá hạ tầng số tại Diễn đàn DigiInfra 2025

Với chủ đề "Hạ tầng số vững mạnh - Nền tảng làm chủ các công nghệ chiến lược", Diễn đàn DigiInfra 2025 được kỳ vọng trở thành nơi khởi phát sáng kiến đột phá, củng cố cam kết đồng hành và mở ra bước tiến mới trên hành trình xây dựng quốc gia số hiện đại, thông minh và bền vững.
Tử vi vòng quay công nghệ 1/10/2025: Tuổi Tý trở nên nóng nảy, tuổi Tỵ phát triển tốt đẹp

Tử vi vòng quay công nghệ 1/10/2025: Tuổi Tý trở nên nóng nảy, tuổi Tỵ phát triển tốt đẹp

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 1/10/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Thị trường chứng khoán ngày 30/9: Thanh khoản cải thiện, thị trường vẫn chìm trong sắc đỏ

Thị trường chứng khoán ngày 30/9: Thanh khoản cải thiện, thị trường vẫn chìm trong sắc đỏ

Phiên giao dịch cuối tháng 9 chứng kiến VN Index giảm 4,78 điểm về 1.661,7 điểm, bất chấp thanh khoản cải thiện lên hơn 32 nghìn tỷ đồng. Số mã giảm áp đảo, khối ngoại bán ròng hơn 1.300 tỷ, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư trước ngưỡng kháng cự quan trọng.
Bùng nổ tự động hóa đóng gói kho bãi và cuối dây chuyền

Bùng nổ tự động hóa đóng gói kho bãi và cuối dây chuyền

Thị trường tự động hóa đóng gói cuối dây chuyền (EoL) và nhà kho toàn cầu đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ. Theo báo cáo mới nhất của Interact Analysis, giá trị thị trường này sẽ tăng từ 5,1 tỷ USD năm 2024 lên 7,5 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 7,9%.
Hà Nội: Khánh thành phòng thực hành giáo dục STEM tại Trường THCS Tây Mỗ

Hà Nội: Khánh thành phòng thực hành giáo dục STEM tại Trường THCS Tây Mỗ

Sáng 29/9, Trường THCS Tây Mỗ (Hà Nội) tổ chức Lễ khánh thành phòng thực hành giáo dục STEM với sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn cùng lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương và Tập đoàn PetroVietnam. Sự kiện đánh dấu bước tiến mới trong đổi mới phương pháp dạy học, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.
Ngành KHCN bước vào giai đoạn mới với 6 định hướng chiến lược

Ngành KHCN bước vào giai đoạn mới với 6 định hướng chiến lược

Tại Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I của ngành, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng thay mặt Bộ Khoa học và Công nghệ phát động phong trào thi đua yêu nước lần thứ I của ngành trong giai đoạn mới, với 6 định hướng chiến lược, dài hạn.
Diễn đàn quốc gia ‘Văn hóa với doanh nghiệp năm 2025’ sẽ tổ chức vào tháng 12/2025

Diễn đàn quốc gia ‘Văn hóa với doanh nghiệp năm 2025’ sẽ tổ chức vào tháng 12/2025

Chiều 29/9, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) cùng Hiệp hội Phát triển Văn hóa doanh nghiệp Việt Nam họp bàn việc triển khai tổ chức Diễn đàn quốc gia thường niên "Văn hóa với doanh nghiệp năm 2025”.
song-gia-tri