acecook

Các nhà khoa học Nhật Bản phát triển “hệ thống điều khiển robot dựa trên máy tính lượng tử”

Chuyển đổi số - chuyển đổi xanh
01/09/2025 15:15
Các nhà nghiên cứu cho biết, hệ thống mới cho phép robot thế hệ tiếp theo di chuyển mượt mà và thực hiện các động tác phức tạp hơn.
aa
Các nhà khoa học Nhật Bản phát triển “hệ thống điều khiển robot dựa trên máy tính lượng tử”

Các nhà khoa học Nhật Bản, hợp tác cùng Fujitsu, vừa công bố một phương pháp đột phá giúp điều khiển tư thế robot hiệu quả bằng công nghệ máy tính lượng tử.

Nhóm nghiên cứu gồm các chuyên gia từ Đại học Công nghệ Shibaura (PGS. Takuya Otani - Khoa Khoa học và Kỹ thuật Hệ thống, Phòng thí nghiệm Hệ thống Robot Con người) và Đại học Waseda (GS. Atsuo Takanishi - Khoa Khoa học và Kỹ thuật).

Phương pháp mới này cho phép tính toán nhanh và chính xác “nghịch động học” - tức là tìm góc xoay của các khớp dựa trên vị trí mong muốn của bộ phận chấp hành cuối cho robot nhiều khớp, nhờ biểu diễn vị trí bằng qubit và tận dụng hiện tượng rối lượng tử.

Khi kiểm chứng trên trình mô phỏng lượng tử của Fujitsu, hệ thống mới giúp giảm tới 43% sai số và cần ít phép tính hơn so với phương pháp truyền thống. Hiệu quả của hiện tượng rối lượng tử cũng được xác nhận thông qua thử nghiệm trên máy tính lượng tử 64 qubit do Riken (viện nghiên cứu khoa học quốc gia Nhật Bản) và Fujitsu đồng phát triển.

Các nhà khoa học Nhật Bản phát triển “hệ thống điều khiển robot dựa trên máy tính lượng tử”

Cụ thể, khi biểu diễn hướng và vị trí của từng “mắt xích” robot bằng qubit, và mô phỏng ảnh hưởng của chuyển động khớp cha lên khớp con thông qua rối lượng tử, số lượng phép tính cần thiết giảm đáng kể so với phương pháp cổ điển.

Với sự tiến bộ nhanh chóng của máy tính lượng tử, công nghệ này hứa hẹn sẽ đóng góp lớn vào việc tạo ra thế hệ robot mới có khả năng điều khiển thời gian thực và thực hiện các thao tác phức tạp.

Bước đột phá lượng tử trong tính toán tư thế robot phức tạp

Trong điều khiển tư thế robot, tính toán nghịch động học đóng vai trò then chốt. Với robot nhiều khớp, số lượng tổ hợp góc có thể xảy ra là cực lớn, đòi hỏi phải lặp đi lặp lại phép tính để giảm sai lệch so với vị trí mục tiêu - điều này tạo ra khối lượng tính toán rất nặng.

Với mô hình toàn thân gồm 17 khớp (tương đương số khớp ở cơ thể người), số phép tính cần thiết quá khổng lồ để giải trực tiếp. Thông thường, các nhà nghiên cứu chỉ mô phỏng khoảng 7 khớp để giảm tải, nhưng điều này lại giới hạn độ mượt của chuyển động.

Trong nghiên cứu này, nhóm đã đề xuất một phương pháp mới kết hợp sức mạnh của máy tính lượng tử. Hướng và vị trí của từng bộ phận robot được biểu diễn bằng qubit, và động học thuận (tính vị trí từ góc khớp) được xử lý trên mạch lượng tử.

Tính toán nghịch động học vẫn được thực hiện trên máy tính cổ điển, tạo nên cách tiếp cận lai lượng tử cổ điển, giúp điều khiển tư thế robot hiệu quả hơn.

Rối lượng tử giúp tăng tốc và nâng độ chính xác

Nhờ đưa hiện tượng rối lượng tử vào mô phỏng, cấu trúc “khớp cha ảnh hưởng tự nhiên đến khớp con” được tái tạo trên mạch lượng tử.

Điều này giúp tăng tốc độ hội tụ và nâng độ chính xác của phép tính nghịch động học. Thử nghiệm còn cho thấy, các phép tính cho mô hình 17 khớp có thể hoàn tất trong khoảng 30 phút.

Ứng dụng tiềm năng cho robot hình người và robot đa khớp

Phương pháp này có thể mô tả tư thế robot nhiều khớp với ít qubit, nên hoàn toàn khả thi ngay cả trên các máy tính lượng tử quy mô trung bình hiện tại (NISQ).

Trong tương lai, công nghệ này có thể được ứng dụng vào điều khiển thời gian thực cho robot hình người, tay máy đa khớp, tránh va chạm, tối ưu năng lượng, và còn có thể nâng hiệu suất hơn nữa nếu kết hợp với các thuật toán lượng tử tiên tiến như biến đổi Fourier lượng tử.

Theo Robotics & Automation News

tudonghoangaynay.vn
mca
Tin bài khác
Triển khai Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao

Triển khai Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành Công văn số 5695/BGDĐT-GDĐH gửi các cơ sở giáo dục đại học về việc triển khai Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035, định hướng đến năm 2045, theo Quyết định số 1002/QĐ-TTg ngày 24/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 22/9/2025: Tuổi Dần kém may mắn, tuổi Sửu công việc rất tốt

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 22/9/2025: Tuổi Dần kém may mắn, tuổi Sửu công việc rất tốt

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 22/9/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Ban hành Khung chỉ số đánh giá tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Ban hành Khung chỉ số đánh giá tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Khung chỉ số mới được xây dựng trên cơ sở các tiêu chí quốc tế từ GII và SCImago, giúp đánh giá toàn diện năng lực KH&CN và đổi mới sáng tạo của Việt Nam, đồng thời định vị vị thế trong nhóm nước thu nhập trung bình cao.
[E-Magazine] 5 công nghệ tự động hóa định hình tương lai sản xuất và đời sống

[E-Magazine] 5 công nghệ tự động hóa định hình tương lai sản xuất và đời sống

Trong 9 tháng qua của năm 2025 chúng ta thấy làn sóng công nghệ tự động hóa, đo lường và điều khiển thế hệ mới đang len lỏi sâu vào sản xuất và đời sống. Từ dây chuyền thông minh, logistics chính xác đến nông nghiệp công nghệ cao, thế giới đang chứng kiến bước chuyển mình đầy sinh động.
Sắp có Bảo tàng Bia Hà Nội tại "đất vàng" 183 Hoàng Hoa Thám?

Sắp có Bảo tàng Bia Hà Nội tại "đất vàng" 183 Hoàng Hoa Thám?

"Khu đất vàng" số 183 Hoàng Hoa Thám vừa là trụ sở chính của Habeco, vừa là nhà máy sản xuất bia của đơn vị này.
Doanh nghiệp Trung Quốc muốn hợp tác với Việt Nam về AI, điện toán đám mây và năng lượng tái tạo

Doanh nghiệp Trung Quốc muốn hợp tác với Việt Nam về AI, điện toán đám mây và năng lượng tái tạo

Hội nghị Đối thoại Bàn tròn giữa Chính phủ Việt Nam và các CEO Trung Quốc ngày 17/9 đã mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới, khi các tập đoàn lớn Trung Quốc chia sẻ kế hoạch đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ số, đổi mới sáng tạo và hạ tầng xanh.
Chi hội Tự động hóa Nông nghiệp hướng tới xây dựng nền nông nghiệp số bền vững

Chi hội Tự động hóa Nông nghiệp hướng tới xây dựng nền nông nghiệp số bền vững

Chiều 20/9, tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam (VNUA) đã diễn ra chương trình Đại hội và ra mắt Chi hội Tự động hóa Nông nghiệp. Đại hội nhằm kết nối các nhà khoa học, các chuyên gia, doanh nghiệp trong lĩnh vực tự động hóa, chuyển đổi số nông nghiệp, hình thành hệ sinh thái thúc đẩy nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao công nghệ góp phần phát triển nền nông nghiệp bền vững tại Việt Nam.
[E-Magazine] Ô tô "Made in Việt Nam": Vì sao nội địa hoá chỉ quanh quẩn 10%?

[E-Magazine] Ô tô "Made in Việt Nam": Vì sao nội địa hoá chỉ quanh quẩn 10%?

Thị trường ô tô Việt Nam tăng trưởng nhanh, sức mua không ngừng mở rộng, song tỷ lệ nội địa hóa mới dừng ở khoảng 10%. Vì sao giấc mơ làm chủ chuỗi cung ứng ô tô vẫn còn xa vời?
Tận dụng giá trị cũ, mở đường cho Công nghiệp 4.0

Tận dụng giá trị cũ, mở đường cho Công nghiệp 4.0

Trong khi thế giới công nghiệp đang chuyển dịch sang Ethernet công nghiệp và điện toán đám mây, những khoản đầu tư khổng lồ vào công nghệ truyền thống như Foundation Fieldbus vẫn chưa hề mất đi giá trị. Với sự hỗ trợ của các thiết bị liên kết thông minh, Foundation Fieldbus tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hành trình chuyển đổi số, mang lại hiệu quả, độ tin cậy và tính kết nối cao hơn cho doanh nghiệp.
Xây dựng và phát triển Măng Đen trở thành điểm đến du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng quốc gia

Xây dựng và phát triển Măng Đen trở thành điểm đến du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng quốc gia

Trong những năm qua, Măng Đen đã có sự chuyển mình mạnh mẽ, từ một điểm đến còn ít người biết đến trở thành trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, văn hóa đặc sắc của khu vực, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm.
song-gia-tri