acecook

Các nhà khoa học Nhật Bản phát triển “hệ thống điều khiển robot dựa trên máy tính lượng tử”

Chuyển đổi số - chuyển đổi xanh
01/09/2025 15:15
Các nhà nghiên cứu cho biết, hệ thống mới cho phép robot thế hệ tiếp theo di chuyển mượt mà và thực hiện các động tác phức tạp hơn.
aa
Các nhà khoa học Nhật Bản phát triển “hệ thống điều khiển robot dựa trên máy tính lượng tử”

Các nhà khoa học Nhật Bản, hợp tác cùng Fujitsu, vừa công bố một phương pháp đột phá giúp điều khiển tư thế robot hiệu quả bằng công nghệ máy tính lượng tử.

Nhóm nghiên cứu gồm các chuyên gia từ Đại học Công nghệ Shibaura (PGS. Takuya Otani - Khoa Khoa học và Kỹ thuật Hệ thống, Phòng thí nghiệm Hệ thống Robot Con người) và Đại học Waseda (GS. Atsuo Takanishi - Khoa Khoa học và Kỹ thuật).

Phương pháp mới này cho phép tính toán nhanh và chính xác “nghịch động học” - tức là tìm góc xoay của các khớp dựa trên vị trí mong muốn của bộ phận chấp hành cuối cho robot nhiều khớp, nhờ biểu diễn vị trí bằng qubit và tận dụng hiện tượng rối lượng tử.

Khi kiểm chứng trên trình mô phỏng lượng tử của Fujitsu, hệ thống mới giúp giảm tới 43% sai số và cần ít phép tính hơn so với phương pháp truyền thống. Hiệu quả của hiện tượng rối lượng tử cũng được xác nhận thông qua thử nghiệm trên máy tính lượng tử 64 qubit do Riken (viện nghiên cứu khoa học quốc gia Nhật Bản) và Fujitsu đồng phát triển.

Các nhà khoa học Nhật Bản phát triển “hệ thống điều khiển robot dựa trên máy tính lượng tử”

Cụ thể, khi biểu diễn hướng và vị trí của từng “mắt xích” robot bằng qubit, và mô phỏng ảnh hưởng của chuyển động khớp cha lên khớp con thông qua rối lượng tử, số lượng phép tính cần thiết giảm đáng kể so với phương pháp cổ điển.

Với sự tiến bộ nhanh chóng của máy tính lượng tử, công nghệ này hứa hẹn sẽ đóng góp lớn vào việc tạo ra thế hệ robot mới có khả năng điều khiển thời gian thực và thực hiện các thao tác phức tạp.

Bước đột phá lượng tử trong tính toán tư thế robot phức tạp

Trong điều khiển tư thế robot, tính toán nghịch động học đóng vai trò then chốt. Với robot nhiều khớp, số lượng tổ hợp góc có thể xảy ra là cực lớn, đòi hỏi phải lặp đi lặp lại phép tính để giảm sai lệch so với vị trí mục tiêu - điều này tạo ra khối lượng tính toán rất nặng.

Với mô hình toàn thân gồm 17 khớp (tương đương số khớp ở cơ thể người), số phép tính cần thiết quá khổng lồ để giải trực tiếp. Thông thường, các nhà nghiên cứu chỉ mô phỏng khoảng 7 khớp để giảm tải, nhưng điều này lại giới hạn độ mượt của chuyển động.

Trong nghiên cứu này, nhóm đã đề xuất một phương pháp mới kết hợp sức mạnh của máy tính lượng tử. Hướng và vị trí của từng bộ phận robot được biểu diễn bằng qubit, và động học thuận (tính vị trí từ góc khớp) được xử lý trên mạch lượng tử.

Tính toán nghịch động học vẫn được thực hiện trên máy tính cổ điển, tạo nên cách tiếp cận lai lượng tử cổ điển, giúp điều khiển tư thế robot hiệu quả hơn.

Rối lượng tử giúp tăng tốc và nâng độ chính xác

Nhờ đưa hiện tượng rối lượng tử vào mô phỏng, cấu trúc “khớp cha ảnh hưởng tự nhiên đến khớp con” được tái tạo trên mạch lượng tử.

Điều này giúp tăng tốc độ hội tụ và nâng độ chính xác của phép tính nghịch động học. Thử nghiệm còn cho thấy, các phép tính cho mô hình 17 khớp có thể hoàn tất trong khoảng 30 phút.

Ứng dụng tiềm năng cho robot hình người và robot đa khớp

Phương pháp này có thể mô tả tư thế robot nhiều khớp với ít qubit, nên hoàn toàn khả thi ngay cả trên các máy tính lượng tử quy mô trung bình hiện tại (NISQ).

Trong tương lai, công nghệ này có thể được ứng dụng vào điều khiển thời gian thực cho robot hình người, tay máy đa khớp, tránh va chạm, tối ưu năng lượng, và còn có thể nâng hiệu suất hơn nữa nếu kết hợp với các thuật toán lượng tử tiên tiến như biến đổi Fourier lượng tử.

Theo Robotics & Automation News

tudonghoangaynay.vn
mca
Tin bài khác
Robot và công nghệ hiện đại tạo điểm nhấn tại Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước

Robot và công nghệ hiện đại tạo điểm nhấn tại Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước

Những robot thông minh, thiết bị AI, vệ tinh, drone và xe điện hiện đại không chỉ làm "nóng" không gian triển lãm, mà còn khẳng định vị thế mới của khoa học - công nghệ Việt trong kỷ nguyên hội nhập.
Petrovietnam gánh vác sứ mệnh chiến lược

Petrovietnam gánh vác sứ mệnh chiến lược

Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) là dịp để cả nước cùng nhìn lại chặng đường lịch sử vẻ vang, khẳng định những thành tựu to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
BSR - Bước chuyển của một ngành công nghiệp

BSR - Bước chuyển của một ngành công nghiệp

Trong bức tranh năng lượng Việt Nam, Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) không chỉ là một doanh nghiệp sản xuất, nơi vận hành Nhà máy lọc dầu Dung Quất, mà còn là “điểm neo” an ninh năng lượng, là minh chứng cho khả năng tự chủ công nghệ và quản trị quy mô lớn. Hơn 16 năm đi vào hoạt động, từ những thách thức khởi đầu, công ty đang đứng trước ngưỡng cửa mới, tái cấu trúc để thích ứng với làn sóng chuyển dịch năng lượng toàn cầu.
Ngành giáo dục, 80 năm hành trình từ diệt giặc dốt đến chinh phục công nghệ mũi nhọn

Ngành giáo dục, 80 năm hành trình từ diệt giặc dốt đến chinh phục công nghệ mũi nhọn

Trong không gian Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước, khu trưng bày của Bộ GDĐT chiếm một vị thế trang trọng. Những pano, áp phích, tranh ảnh, tư liệu, mô hình sản phẩm phô diễn được khá đầy đủ vai trò, nhiệm vụ và thế mạnh của ngành.
EVN vinh dự nhận Huân chương Lao động hạng Nhì

EVN vinh dự nhận Huân chương Lao động hạng Nhì

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa trao Huân chương Lao động hạng Nhì cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Đây là những ghi nhận của Đảng và Nhà nước đối với những đóng góp to lớn của EVN đối với sự phát triển của đất nước trong những năm qua.
Triển lãm thành tựu KHCN: Trình làng loạt công nghệ "Make in Vietnam" vươn tầm thế giới

Triển lãm thành tựu KHCN: Trình làng loạt công nghệ "Make in Vietnam" vươn tầm thế giới

Trong khuôn khổ Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, diễn ra từ ngày 28/8 đến 5/9 tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia VEC (Đông Anh, Hà Nội), Triển lãm thành tựu của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) trở thành điểm nhấn thu hút khách tham quan.
[E-Magazine] Thế giới tự vận hành, chuyện thật hay đùa?

[E-Magazine] Thế giới tự vận hành, chuyện thật hay đùa?

Năm 2025, thế giới đang chứng kiến làn sóng tự động hóa thông minh lan rộng, vượt khỏi nhà máy để thâm nhập vào kho vận, bán lẻ, hậu cần và đời sống thường nhật. Đây không chỉ là bước tiến công nghệ đơn thuần, mà là một cú hích vào cách vận hành xã hội và kinh tế, làm mờ ranh giới giữa con người, máy móc và dữ liệu. Những hệ thống biết quan sát, phân tích và tự hành động đang thay đổi cuộc chơi ở tốc độ chưa từng thấy.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 1/9/2025: Tuổi Dậu tin vui tài lộc, tuổi Tý kẻ xấu hãm hại

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 1/9/2025: Tuổi Dậu tin vui tài lộc, tuổi Tý kẻ xấu hãm hại

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 1/9/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Petrovietnam – 50 năm vươn tầm, khẳng định 5 chỉ số dẫn đầu quốc gia

Petrovietnam – 50 năm vươn tầm, khẳng định 5 chỉ số dẫn đầu quốc gia

Chủ tịch Hội đồng thành viên Petrovietnam Lê Mạnh Hùng cho biết, Petrovietnam đã đạt được những kết quả và thành tựu to lớn sau 50 năm, trong đó có 5 chỉ số đứng hàng cao nhất của quốc gia.
Kỷ niệm Quốc khánh Việt Nam tại Đài Bắc: Cầu nối hợp tác song phương

Kỷ niệm Quốc khánh Việt Nam tại Đài Bắc: Cầu nối hợp tác song phương

Việt Nam đã tổ chức lễ kỷ niệm Quốc khánh tại Đài Bắc vào thứ Sáu (29/8), nhằm tôn vinh mối quan hệ ngày càng gắn bó với Đài Loan.
song-gia-tri