 |
| Vấn đề thu phí báo chí gây trăn trở và là vấn đề nóng đối với mọi tòa soạn. Ảnh: Nguyễn Hạnh |
Phiên thảo luận về nguồn thu của báo chí trong thời đại số, các khách mời, chuyên gia đều nhấn mạnh, nguồn thu báo chí trong thời đại số đến từ nhiều nguồn, trong đó câu chuyện về bán báo, bán tin tức (thu phí trên nền tảng số) là vấn đề các lãnh đạo báo chí trăn trở nhất.
Bà Phan Đặng Trà My, Phó Tổng giám đốc Chiến lược VCCorp nhấn mạnh, kinh doanh quảng cáo báo chí không thể đứng ngoài dòng chảy đổi mới sáng tạo, giá trị của báo chí bất biến nhưng báo chí luôn phải sáng tạo. Mô hình kinh doanh truyền thống của báo chí đang lỗi thời. Doanh thu báo chí đang cạn kiệt không phải vì nội dung kém, mà vì mô hình khai thác giá trị đã lỗi thời.
Theo bà Trà My, người dùng đang có xu hướng sử dụng nền tảng truyền thông 2 chiều, có tương tác với tin tức. Chính vì vậy, chúng tôi đang dịch chuyển ngân sách sang các nền tảng biết đo lường, tối ưu và liên kết chặt chẽ hơn với hành trình khách hàng. Theo đó, việc chỉ “bán” PR truyền thống sẽ trở thành mô hình kinh doanh lỗi thời không thể tăng trưởng. Báo chí cần cập nhật và sáng tạo các hình thức sản phẩm quảng cáo mới. Báo chí không thiếu nội dung để xuất bản, mà thiếu sản phẩm thương mại để bán ra thị trường.
“Không chỉ xuất bản, báo chí hãy chủ động định giá, định vị và định hình rõ ràng những giá trị mà báo chí có thể chuyển hóa thành sản phẩm, qua đó định hình cách mua của doanh nghiệp một cách chủ động, thay vì chờ đặt hàng. Báo chí cần chuyển trọng tâm từ bán quảng cáo - đăng tin, sang mô hình kinh doanh đáp ứng nhu cầu thị trường, như cung cấp giải pháp marketing và xây dựng thương hiệu thông qua truyền thông tích hợp, khẳng định vị thế premium của các thương hiệu báo chí và xây dựng uy tín bền vững cho nền tảng truyền thông của doanh nghiệp”, bà Trà My bày tỏ.
Bên cạnh đó, quảng cáo không chỉ để hiển thị, mà điều doanh nghiệp quan tâm hơn là quảng cáo hiển thị ở đâu, khi nào, hình thức nào và tác động tới ai? Với lợi thế lớn về nội dung chất lượng, để thu hút ngân sách từ doanh nghiệp, đặc biệt là các chiến dịch theo mùa vụ, báo chí có thể xây dựng kế hoạch nội dung rõ ràng, tác động tới đúng mục tiêu vào các dịp đặc biệt.
“Chúng tôi luôn nhấn mạnh, sự kiện là mô hình marketing bền vững của doanh nghiệp. Sự kiện là tuyến nội dung tạo ra tác động cộng đồng của báo chí. Thay vì chỉ tổ chức sự kiện và bán đúng sự kiện đó, các tòa soạn báo có thể bán những nội dung tạo ra từ sự kiện. Chúng tôi thường tập trung 2 nhóm sự kiện: Sự kiện tác động nội dung sâu - sự kiện cộng đồng ngách, giá trị chuyên môn cao, tập trung vào networking B2B) và sự kiện lan tỏa rộng - sự kiện cộng đồng lớn, đa nền tảng, song hành online - offline, với mức đầu tư cao. Các tòa soạn báo có thể tập trung nhóm sự kiện tác động nội dung sâu vì mỗi tòa soạn đều có độc giả của riêng mình”, bà Trà My chia sẻ thêm.
 |
| Lãnh đạo một số đơn vị báo chí trong buổi tọa đàm. Ảnh: HNB |
Về vấn đề này, ông Trần Xuân Toàn, Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ chia sẻ, báo chí phải sống được bằng chính sự chi trả của bạn đọc thì mới đạt được sự bền vững. Có thời điểm báo Tuổi Trẻ doanh thu mỗi năm lên đến cả nghìn tỷ, trong đó nguồn thu đến từ phát hành báo đến các bạn đọc chiếm khoảng 55%. Hiện, xu hướng bạn đọc chuyển dịch sang nền tảng số, số lượng báo giấy bán ra cũng sụt giảm theo,… nhưng vẫn là nguồn thu tương đối của báo Tuổi Trẻ.
Cơ cấu nguồn thu của Tuổi Trẻ hiện nay đến từ nhiều nguồn, trong đó, nguồn thu từ quảng cáo, truyền thông khoảng 65%; sau đó là nguồn thu liên quan đến đầu tư tài chính, cho thuê văn phòng, phát hành và đào tạo truyền thông - báo chí,…
“Để có được nguồn thu bền vững, nội dung (content) vấn là yếu tố quyết định bạn đọc ở lại lại hay rời đi, từ đó chúng ta có thể khai thác được quảng cáo. Liên quan đến vấn đề quảng cáo, truyền thông, tôi hoàn toàn đồng tình với các diễn giả đã chia sẻ, chúng ta phải bám vào mùa của doanh nghiệp. Hiện tại chúng tôi đã làm các sự kiện gắn với định kỳ hàng năm và các doanh nghiệp đã dành ngân sách cho các nội dung, sự kiện định kỳ của báo. Chúng tôi đang hướng đến làm content thật tốt để thu hút nguồn ngân sách marketing của các doanh nghiệp, thay vì trông chờ ngân sách PR, truyền thông”, ông Toàn chia sẻ.
Đồng tình với ông Toàn, ông Mai Ngọc Phước, Tổng Biên tập báo Pháp Luật TP Hồ Chí Minh cho biết, nguồn thu hiện tại của báo chủ yếu đến từ quảng cáo, mạng xã hội (Youtube, Zalo) và tổ chức các sự kiện. “Chúng tôi tổ chức các hội thảo, tọa đàm theo tôn chỉ, mục đích của tòa soạn, ví dụ tọa đàm về quyền sử dụng đất, Nghị quyết 68 kinh tế tư nhân,… Ngoài ra chúng tôi cũng tổ chức các sự kiện sau họp báo, ví dụ các chương trình về giúp pháp lý cho người dân, cung cấp văn bản pháp lý cho người dân, hay chương trình ‘Cùng người dân thắp sáng đèn trên biển’, chúng tôi đi đến 28 tỉnh thành, tuyên truyền pháp luật cho người dân để góp phần gỡ thẻ IUU,… qua đó chúng tôi mời doanh nghiệp tặng quà cho bà con ngư dân. Bên cạnh nguồn thu quảng cáo - nguồn thu truyền thống thì tôi cho rằng các nguồn thu khác (tổ chức sự kiện…) hiện tại có tiềm năng rất lớn để tăng nguồn thu cho báo chí”, ông Phước chia sẻ.
Đại diện một số đơn vị báo chí trong phiên thảo luận đều nhận định, cần xây dựng nhiều mô hình kinh doanh, không thể trông chờ vào ngân sách, quảng cáo, các đơn vị có thể tổ chức sự kiện theo thế mạnh của mình, đa dạng hóa các mô hình kinh doanh, truyền thông chính sách,…
Tổng kết lại phiên thảo luận, nhà báo Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: “Chúng ta là báo chí cách mạng, không có tiền chúng ta vẫn phải tuyên truyền chính sách. Việc bộ ngành có ngân sách dành cho tòa soạn nào đó là bình thường, nhưng không được biến thành cơ chế xin cho. Tôi nhất trí câu chuyện thu phí từ người dùng, dù gì tiền từ độc giả là nguồn thu bền vững nhất, thu được tiền của người dùng chứng tỏ là người ta cần đến mình. Các doanh nghiệp phải có trách nhiệm với báo chí, để báo chí trở thành nguồn uy tín chính thống trong nước, người dân xác thực thông tin. Chính phủ cũng cần tạo những chính sách thiết thực và thuận lợi nhất để báo chí phát triển và chuyển mình trong kỷ nguyên số”.
