Hội thảo Thúc đấy chuyển đổi số các cơ quan báo chí, xuất bản với chủ đề “Công nghệ số cho hoạt động báo chí, truyền thông và xuất bản trong xu hướng cách mạng công nghiệp 4.0” được tổ chức vào sáng ngày 27/10 đã nêu lên xu hướng, thực trạng cũng như các giải pháp khuyến nghị cho các cơ quan báo chí trong hệ thống Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp hội Việt Nam).
• Xây dựng chiến lược truyền thông hiệu quả nâng cao vai trò, vị thế Liên hiệp hội Việt Nam
• Báo chí Liên hiệp hội góp sức ngăn chặn suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
• Làm thế nào xây dựng thương hiệu mạnh cho báo chí Liên hiệp hội Việt Nam
Liên hiệp hội Việt Nam là nơi quy tụ hệ thống báo chí lớn với hơn 70 cơ quan báo và tạp chí. Các cơ quan báo chí đa dạng về tôn chỉ mục đích, phong phú về nội dung. Tuy nhiên, hầu hết các cơ quan báo chí phải hoạt động theo cơ chế tự chủ tài chính, quy mô nhỏ. Đối với hành trình chuyển đổi số báo chí không thể phủ nhận còn nhiều hạn chế.
Trong bài chia sẻ đề dẫn, TS. Lê Công Lương – Phó Tổng thư ký, phụ trách báo chí xuất bản của Liên hiệp hội Việt Nam cho rằng, kể từ năm 1992 khi báo điện tử đầu tiên của thế giới ra đời đã đánh dấu bước ngoặt trong công nghệ làm báo. Từ đó đến nay, trải qua các giai đoạn phát triển khác của khoa học công nghệ, báo chí đã có nhiều thay đổi trong quy trình sản xuất, phân phối nội dung, đặc biệt, kể từ khi công nghệ AI phát triển mạnh, xuất hiện nhiều trợ lý ảo cho báo chí. Các cơ quan báo chí hiện nay không thể đứng ngoài môi trường mạng. Hiện nay Chính phủ, các Bộ/ban/ngành cũng đã ban hành nhiều văn bản cho chương trình chuyển đổi số báo chí. Ngày 6/4/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 348/QĐ-TTg về chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Thể chế đã có, cái cần nhất là nguồn lực cho chuyển đổi số báo chí, trong đó cần chú trọng nguồn lực con người. Nếu chỉ lãnh đạo quyết thì chưa đủ, cần con người thực thi, do đó nếu chỉ đào tạo người làm báo theo kiểu hàn lâm thì không thực hiện được. “Báo chí Liên hiệp hội Việt Nam cần quyết liệt hơn, nếu không tiên phong được cũng cần đi kịp xu hướng”, TS. Lê Công Lương nhấn mạnh.
Ở góc độ triển khai thực tế, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật – Phó Tổng biên tập Báo điện tử Vietnamplus cho rằng: sự khác biệt trong tiếp cận chuyển đổi số báo chí tại Việt Nam so với thế giới là trong khi báo chí ở nhiều nước trên thế giới nhìn thấy nguồn thu từ cách làm truyền thống đang sụt giảm, nhìn thấy sự “di cư” của độc giả từ nền tảng báo in sang các nền tảng số, do đó họ rất chú trọng chuyển đổi số để phát triển nguồn thu. Tại Việt Nam, các cơ quan báo chí lại rất chú trọng nhiệm vụ chính trị của mỗi tờ báo, tạp chí. “Độc giả ở đâu thì báo chí ở đó, hành vi của độc giả quyết định hướng đi của báo chí. Đây là điều báo chí phải chú ý”, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật nhấn mạnh. Ngoài ra, nhà báo cũng chỉ ra bất cập khác trong thực hiện chuyển đổi số báo chí tại Việt Nam là ngay cả cơ quan quản lý nhà nước cũng chưa chú trọng nhân lực kỹ thuật trong cơ quan báo chí, trong khi đây là nguồn lực quan trọng đồng hành cùng tòa soạn trong chuyển đổi số báo chí với nhiều thách thức (phát triển giải pháp công nghệ, an ninh mạng,…).
Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu cũng đã được ông Hoàng Nguyên Vân – Phó viện trưởng Viện Sáng tạo và Chuyển đổi số chia sẻ về mô hình kinh doanh báo chí trong xu hướng mới, trong đó ông nhấn mạnh vai trò của dữ liệu. “Nội dung không còn là Vua, mà là dữ liệu. Khi các cơ quan báo chí có lượng dữ liệu lớn trong tay thì cá nhân hóa được người dùng, có thể nắm được độc giả, đồng thời thúc đẩy hợp tác, bán chéo. Nhiều hoạt động kinh doanh sẽ được sinh ra từ dữ liệu”. Từ đó, ông Hoàng Nguyên Vân cũng đưa ra mô hình Media Data Hub để khai thác dữ liệu.
Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phạm Ngọc Linh nhấn mạnh, chuyển đổi số là tất yếu, là sống còn của cơ quan báo chí. Các cơ quan báo chí hãy bắt đầu từ “nồi cơm”, nhu cầu thực tế của cơ quan mình để thực hiện các bước chuyển đổi số, mà muốn thay đổi được nguồn thu thì trước hết phải thay đổi nội dung, nâng cao chất lượng nội dung, xác định khách hàng nội dung của mình là ai và cần truyền tải nội dung trên nền tảng nào. Ông Phạm Ngọc Linh cũng khẳng đinh, Chính phủ, các cơ quan, ban ngành cũng đã ban hành các văn bản về chuyển đổi số báo chí, Liên hiệp hội Việt Nam cũng sẽ xây dựng kế hoạch chi tiết hỗ trợ các cơ quan báo chí. Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cũng phải quan tâm đến hạ tầng số và nhân lực số cho cơ quan minh.
Hội thảo Thúc đấy chuyển đổi số các cơ quan báo chí, xuất bản giúp các cơ quan báo chí đã có cái nhìn toàn cảnh hơn về xu thế báo chí số, tòa soạn số, các yêu cầu đặt ra đối với báo chí hiện nay để một mặt đáp ứng được kinh tế báo chí của mỗi cơ quan, một mặt thực hiện tốt vai trò của báo chí trong xã hội. Đồng thời qua chia sẻ của những nhà cung cấp giải pháp công nghệ về tòa soạn hội tụ, công nghệ AI trong sản xuất nội dung,… các cơ quan báo chí đã định hình được công nghệ đang giúp cơ quan báo chí như thế nào trong hành trình chuyển đổi số, từ khâu sản xuất nội dung, quản trị tòa soạn, phân phối nội dung nhằm tạo ra mô hình kinh doanh mới cho báo chí, từ đó có sự chuẩn bị, tìm giải pháp phù hợp cho mỗi cơ quan.
Bảo Hà
Quyết định 348/QĐ-TTg về chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đề ra mục tiêu cụ thể:
Mục tiêu đến năm 2025
– 70% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng số (ưu tiên các nền tảng số trong nước).
– 50% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động.
– 80% cơ quan báo chí hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ, phù hợp với sự phát triển của khoa học, công nghệ tiên tiến trên thế giới, sản xuất nội dung theo các xu hướng báo chí số.
– Các cơ quan báo chí tối ưu hóa nguồn thu, trong đó 30% cơ quan báo chí tăng doanh thu tối thiểu 20%.
– 100% các cơ sở giáo dục đại học chuyên ngành báo chí hoặc có khoa báo chí cập nhật các kiến thức, kỹ năng tác nghiệp trong môi trường báo chí số trong chương trình đào tạo cho sinh viên.
– 100% lãnh đạo, cán bộ, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số báo chí.
– 100% cơ quan báo chí điện tử có giải pháp đảm bảo an toàn, an ninh hệ thống thông tin cấp độ 3 trở lên.
– Hình thành và phát triển các nền tảng số quốc gia cho báo chí.
Mục tiêu đến năm 2030
– 100% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng số (ưu tiên các nềntảng số trong nước).
– 90% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động.
– 100% cơ quan báo chí hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ và các mô hình phù hợp với sự phát triển của khoa học, công nghệ tiên tiến trên thế giới, sản xuất nội dung theo các xu hướng báo chí số.
– Các cơ quan báo chí tối ưu hóa nguồn thu, trong đó 50% cơ quan báo chí tăng doanh thu tối thiểu 20%.