 |
| Ngày 28/11, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội (Liên hiệp hội Hà Nội) phối hợp với Công ty D&I Energy tổ chức hội thảo “Giải pháp phát triển điện mặt trời mái nhà tại các khu công nghiệp chế xuất giúp các doanh nghiệp tiết kiệm năng lượng. Hội thảo có sự góp mặt của hơn 50 doanh nghiệp, các khu cụm công nghiệp. Ảnh: Hoàng Tùng |
Tại hội thảo “Giải pháp phát triển điện mặt trời mái nhà tại các khu công nghiệp chế xuất giúp các doanh nghiệp tiết kiệm năng lượng, nâng cao năng lực cạnh tranh, TS. Lê Xuân Rao nhận định, nhu cầu điện cho phát triển kinh tế - xã hội tăng nhanh, giao thông điện hoá làm tăng mạnh nhu cầu điện trong tương lai gần. Việt Nam đang bước vào xu thế điện hoá giao thông rất nhanh, trong vài năm tới, tăng trưởng phụ tải do giao thông điện hoá có thể chiếm 5-8% nhu cầu điện đô thị. Điện mặt trời áp mái tại nhà xưởng, kho bãi, công trình trong khu công nghiệp, khu chế xuất là giải pháp kỹ thuật - kinh tế có tiềm năng rất lớn với nhiều ưu điểm nổi bật.
 |
| TS. Lê Xuân Rao - Chủ tịch Liên hiệp Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội cho biết, hội thảo tập trung thúc đẩy triển khai điện mặt trời áp mái, hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng tiêu chí xanh, phù hợp xu thế xuất khẩu và cơ chế điều chỉnh carbon, đồng thời tạo diễn đàn kết nối doanh nghiệp với các nhà đầu tư và đề xuất hoàn thiện chính sách cho phát triển khu công nghiệp. Ảnh: Hoàng Tùng |
Hiện nay, Chính phủ và các cơ quan quản lý chưa áp dụng cơ chế mua điện theo giá FIT đối với mặt trời áp mái như trước mà chủ yếu khuyến khích doanh nghiệp lắp đặt để tự tiêu thụ. Cơ chế này giúp doanh nghiệp giảm chi phí điện năng nhưng đồng thời phát sinh một số vấn đề như cơ chế mua lại điện dư thừa, tiềm năng chưa được khai thác, hạn chế cho các nhà đầu tư thứ ba.
Theo TS. Lê Xuân Rao, trong bối cảnh chưa có cơ chế giá FIT cho điện mặt trời áp mái, việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế là rất cần thiết. Nhiều quốc gia đã áp dụng các cơ chế linh hoạt như cơ chế Net - Metering (bù trừ điện năng), cơ chế Net-Billing, hợp đồng mua bán điện trực tiếp.
Bên cạnh vướng mắc về cơ chế, cần nhìn nhận những khó khăn khách quan từ phía ngành điện trong việc mua và hấp thụ điện mặt trời áp mái dư thừa từ các khu công nghiệp, khu chế xuất như thách thức dự báo và điều độ, vấn đề kỹ thuật lưới, giới hạn tỷ lệ công suất.
Đề xuất các nhóm giải pháp, ông kiến nghị cần hoàn thiện cơ chế, chính sách, xây dựng các mô hình thí điểm, giải pháp tài chính - tín dụng, ứng dụng khoa học và công nghệ, xây dựng cơ chế mua điện dư thừa, phát triển lưới điện thông minh, ban hành bộ tiêu chuẩn kỹ thuật - an toàn - PCCC cho điện mặt trời áp mái, mô hình đầu tư linh hoạt, khuyến khích tích hợp hệ thống lưu trữ năng lượng, gắn điện mặt trời áp mái với chương trình “khu công nghiệp xanh - sạch - tuần hoàn”.
Rủi ro hợp tác điện mặt trời cho khu công nghiệp
Ông Trần Anh Tuấn - Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu Công nghệ cao và Công nghiệp chế xuất Hà Nội khẳng định, việc ứng dụng năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) phù hợp với định hướng tăng trưởng xanh của thành phố và nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Việc triển khai mô hình này giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, tăng tính chủ động về nguồn điện, hạn chế rủi ro quá tải hệ thống điện và đồng thời cải thiện môi trường làm việc của công nhân.
Ông xác định khuyến khích các doanh nghiệp ứng dụng năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời áp mái, hỗ trợ tối đa về thủ tục, hướng dẫn doanh nghiệp tiếp cận các mô hình đầu tư khả thi, hiệu quả nhất.
Tuy nhiên, doanh nghiệp trong KCN vẫn gặp nhiều vướng mắc như thủ tục pháp lý chưa thống nhất, cơ chế hợp tác đầu tư hay mô hình cho thuê mái còn thiếu hướng dẫn cụ thể trong khi hạ tầng điện tại một số khu vực cần tiếp tục được hoàn thiện. Những bất cập này đặt ra yêu cầu tăng cường phối hợp giữa các sở, ngành và đơn vị tư vấn, nhà đầu tư nhằm hỗ trợ doanh nghiệp.
Ban Quản lý các Khu Công nghệ cao và Công nghiệp chế xuất Hà Nội cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, sẵn sàng hỗ trợ trong việc rà soát thủ tục, hướng dẫn hồ sơ, kiến nghị điều chỉnh chính sách và thúc đẩy hình thành các mô hình hợp tác phù hợp.
 |
| Ông Trần Anh Tuấn cho rằng những bất cập điện mặt trời trong khu công nghiệp đặt ra yêu cầu tăng cường phối hợp giữa các sở, ngành và đơn vị tư vấn, nhà đầu tư nhằm hỗ trợ doanh nghiệp. Ảnh: Hoàng Tùng |
Theo ông Nguyễn Khải Văn - Phó Trưởng phòng Quản lý Năng lượng (Sở Công Thương Hà Nội), căn cứ Quy hoạch điện VIII điều chỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025, phân bổ công suất ĐMTMN tăng thêm cho Thành phố Hà Nội giai đoạn 2025 - 2030 là 894MW.
Đến nay, Thành phố Hà Nội đã lắp đặt, phát triển được 118 MWp điện mặt trời mái nhà, trong đó có 33,569MWp công suất ĐMTMN đã phát triển trước ngày 01/01/2021 theo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg ngày 06/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ (có 34 hệ thống ĐMTMN có quy mô công suất từ 100kWp trở lên với tổng công suất 15,272 MWp và 2.076 hệ thống ĐMTMN có quy mô công suất dưới 100kWp).
Thành phố Hà Nội hiện có 9 khu công nghiệp đang hoạt động và 3 khu công nghiệp đang xây dựng hạ tầng. Diện tích phần mái các nhà xưởng sản xuất tại các khu công nghiệp là rất lớn, có tiềm năng phát triển ĐMTMN. Đặc biệt, các doanh nghiệp tại KCN đều có nhu cầu sử dụng điện sạch để tăng tính cạnh tranh và giảm áp lực cung cấp điện của lưới điện do địa bàn thành phố Hà Nội chủ yếu là tiêu thụ điện do đó góp phần cải thiện một số chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật cho lưới điện.
Ông Văn cho rằng, việc các nhà đầu tư cùng doanh nghiệp hợp tác phát triển hệ thống điện mặt trời là hướng đi phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Tuy nhiên, mô hình này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro liên quan đến chính sách, tài chính và doanh thu, đòi hỏi các bên phải cân nhắc kỹ lưỡng khi triển khai.
Đưa ra một số kiến nghị để phát triển ĐMTMN tại các KCN, PGS.TS. Đặng Đình Thống - Hội Khoa học và Công nghệ Sử dụng Năng lượng Tiết kiệm và Hiệu quả Việt Nam cho hay, ngoài cơ chế để Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mua phần điện dư như hiện nay, cần mở rộng cho các doanh nghiệp trong cùng khu công nghiệp được mua lại điện dư theo cơ chế DPPA mà không khống chế tỷ lệ mua trong nội bộ. Điều này sẽ khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư tận dụng hết diện tích mái nhà.
Ngoài ra, cần để giá điện do thị trường quyết định. Ví dụ, các doanh nghiệp trong KCN có thể mua bán điện theo giá thỏa thuận mà không cần theo khung giá qui định (4,74 xu Mỹ/kWh - Nghị định 58/2025/NĐ-CP). Đồng thời, có hướng dẫn chi tiết từ các bộ, ngành liên quan về quy trình đầu tư, đấu nối, vận hành, phòng cháy chữa cháy, môi trường,... nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất, chủ đầu tư hạ tầng và cả bên thứ ba tham gia minh bạch, hiệu quả vào thị trường ĐMTMN.
"Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, tham luận và thảo luận, Liên hiệp hội Hà Nội sẽ tổng hợp kết quả hội thảo để hoàn thiện báo cáo kiến nghị chính sách gửi thành uỷ, UBND Thành phố, các bộ ban ngành liên quan nhằm xây dựng cơ chế phù hợp, thúc đẩy phát triển điện mặt trời áp mái trong khu công nghiệp, khu chế xuất một cách an toàn, hiệu quả, bền vững" - TS. Lê Xuân Rao nhấn mạnh.
