Hội thảo quốc tế về thiết kế và sản xuất vi mạch (WeFab) lần thứ 2 được tổ chức tại Hà Nội. Theo Ban tổ chức, sau hội thảo vào tháng 11/2018, do tính thời sự của sự kiện, năm 2019, Viện NACENTECH lại một lần nữa được Bộ Khoa học và Công nghệ (KH và CN) đồng ý tổ chức hội thảo WeFab tại Hà Nội.
Ngoài những tham luận về chuyên môn khoa học, các đại biểu tham dự còn dành thời gian thảo luận nhằm tìm ra những điểm yếu và đề xuất một số giải pháp để thúc đẩy ngành nghiên cứu và chế tạo vi mạch (IC) tại Việt Nam. Cũng từ những chia sẻ cho thấy điểm yếu lớn nhất cho thiết kế chế tạo IC tại Việt Nam là yếu tố nguồn nhân lực.
Hội thảo WeFab thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu, số doanh nghiệp nước ngoài cũng tăng hơn so với WeFab lần 1 – ảnh Trà Giang
Vi mạch là một sản phẩm công nghệ cơ bản, mẫu chốt trong tất cả các sản phẩm công nghiệp, nhất là công nghiệp điện tử. Vi mạch là trái tim của các thiết bị điện tử, nếu chủ động thiết kế được các sản phẩm vi mạch điện tử có chức năng đa dạng và cập nhật công nghệ hiện đại nhất của thế giới sẽ giúp nâng cao giá trị sản phẩm điện tử sản xuất tại Việt Nam với mức lợi nhuận lên đến 30%.
Nghiên cứu thiết kế chế tạo thành công vi mạch còn tạo ra các sản phẩm có ảnh hưởng, tác động lớn đến sự phát triển của nền kinh tế đất nước, có ưu thế cạnh tranh trong nền kinh tế đất nước và quốc tế. Vì lẽ đó, thiết kế và chế tạo vi mạch đã trở thành nhóm ngành đứng hàng đầu trong danh mục công nghệ cao được ưu tiên đầu tư phát triển theo quyết định số 66/2014/QĐ-TT của Thủ tướng Chính phủ.
Không chỉ thuận lợi về mặt chính sách phát triển công nghệ cao, Việt Nam đã và đang là điểm đến của nhiều doanh nghiệp FDI lớn, nhất là đứng trước cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung. Ngoài SamSung, Sharp (Nhật Bản) và Tập đoàn Hồng Hải sẽ mở rộng hoạt động sản xuất tại Việt Nam.
Ngay tại hội thảo Wefab có rất nhiều công ty nước ngoài, các tập đoàn lớn trong nước tham gia, nhiều nhà khoa học, và đại diện cơ quan nhà nước. Nhiều doanh nghiệp đang muốn tìm kiếm cơ hội tại Việt Nam. “Thực tế là Việt Nam đang ngày càng có nhiều cơ hội trong ngành thiết kế và chế tạo IC”. Tuy nhiên, ông Mai Anh Tuấn – Giám đốc Phòng thí nghiệm MEMS/NEMS (NACENTECH) cũng chia sẻ Việt Nam đang để lỡ mất nhiều cơ hội do thiếu nhân lực cho ngành này. Nền công nghiệp Điện tử Việt Nam hiện nay vẫn chủ yếu là đóng gói bề mặt. Điển hình là Samsung sau gần 10 năm ở Việt Nam họ mới chuyển sang khâu cao hơn không phải vì họ không muốn mà vì họ không có người tại chỗ.
Kỹ sư thiết kế chế tạo vi mạch hiện lương rất cao và tốt nghiệp đến đâu được sử dụng hết đến đó, thậm chí các doanh nghiệp còn lôi kéo nhân sự thiết kế. Nhưng để phát triển được mảng thiết kế và chế tạo vi mạch đòi hỏi số lượng lớn hơn các kỹ sư giỏi.
Khi hỏi các đại biểu tham dự hội nghị về những khó khăn trong thiết kế chế tạo vi mạch tại Việt Nam, các ý kiến đều cho rằng lớn nhất là thiếu nguồn nhân lực. “Điểm yếu nhất là con người, sau đó là ý thức của nhà đầu tư. Trong đào tạo đại học và sau đại học của Việt Nam chưa có môn học chuyên về chế tạo vi mạch, chỉ có một số đơn vị liên quan đến phần chế tạo cảm biến nhưng vẫn học theo kiểu lý thuyết chưa học nhiều thực hành. Các kỹ sư Việt Nam được đào tạo kỹ thuật viết được chương trình nhưng lại không thực sự hiểu được tổ hợp của vi mạch là gì. Một thực tế nữa là hiện nay ít sinh viên chuyên ngành kỹ thuật đủ kiên nhẫn để đi theo con đường này”.
Nhưng ông Tuấn cũng cho biết, về mặt chính sách hiện nay rất ổn, đồng thời đang giữa cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung sẽ thuận lợi cho Việt Nam nhanh chóng tiếp cận được với các nhà sản xuất lớn về Điện tử. Đội ngũ Việt kiều làm về ngành này cũng rất đông và họ cũng sẵn sàng về giúp Việt Nam nếu như có tín hiệu. Ngay trong nước, Tập đoàn Phenikaa cũng rất chú ý đến ngành này và khi họ đã chú ý sẽ làm rất nhanh. Đây cũng là những tín hiệu tốt, động lực cho những người làm về vi mạch theo đuổi con đường này. “Mong của chúng tôi về lâu dài là nền công nghiệp IC sẽ phát triển để những người được đào tạo về IC như chúng tôi thực sự có được việc làm đúng nghĩa, rồi một ngày các công ty Vệt Nam có thể đóng dấu sản phẩm của Việt Nam. Ở Việt Nam có nhiều kỹ sư trẻ có mong muốn, hoài bão phát triển nhưng vì họ chưa được đào tạo bài bản. Đây là điều mà những người đi trước như chúng tôi cần khắc phục”.
Đại học Nam Úc là một môi trường tốt cho các nhóm nghiên cứu về vi mạch. Trong đại học có Viện nghiên cứu tương lai. Phần lớn các nhóm nghiên cứu ở đó đều có công ty riêng và nghiên cứu các ứng dụng liên quan công nghiệp. Anh Trần Phú Duy, một nhà nghiên cứu về cảm biến và vi mạch ở Đại học Nam Úc bên lề hội thảo Wefab cũng đã có những chia sẻ về những khó khăn Việt Nam gặp phải. Anh Duy nhấn mạnh: “Vi mạch là ngành công nghệ cao nên để phát triển nó quan trọng nhất là con người, rất là khó và rất tốn thời gian để đào tạo ra những người có khả năng thực hiện, càng khó hơn để giữ những người đó lại để làm việc đúng trong môi trường họ cần ở”. Do đó cũng theo anh Duy phải tạo ra chỗ để những kỹ sư phát huy sở trường. Đồng thời Việt Nam cũng cần chính sách thu hút chuyên gia có nghiên cứu trong kĩnh vực này để truyền đạt kiến thức mới và đào tạo được thế hệ tiếp theo có khả năng phát triển vi mạch.
Khó khăn là vậy, nhưng một khi Việt Nam là điểm đến của nhiều nhà đầu tư liên quan trực tiếp đến thiết kế chế tạo IC và khi Việt Nam có chính sách tốt thì cũng đồng nghĩa với việc sẽ có nhiều chuyên gia sẵn sàng hợp tác.
Đại học Nam Úc hiện đang có hợp tác với Viện Nacentech phát triển thiết bị phát hiện nhanh chứng tiền sản giât cho phụ nữ ở các nước phát triển. Những thiết bị này dùng cho các phòng cấp cứu. Đây là sản phẩm chưa có trên thị trường. Các bác sĩ cũng đang rất cần thiết bị đó. Đây không phải là chuyển giao công nghệ mà hợp tác nghiên cứu cùng nhau để đưa sản phẩm ra thị trường. Đối với bên Úc họ phát triển công nghệ nguồn ngay từ ban đầu. Do đó, NacenTech cũng sẽ tham gia vào ngay giai đoạn đầu, bắt đầu từ việc đào tạo sinh viên, các hội thảo đào tạo cho các nghiên cứu viên của viện, thường xuyên trao đổi công nghệ. Đây là lợi thế góp phần đào tạo nguồn nhân lực cho Việt Nam.
Ông Terry TEH đến từ Singapore, với hơn 20 năm làm việc trong ngành chế tạo IC, từng làm việc trong Toshiba, Motorola, Infinion là 3 hãng về chế tạo IC lớn. Ông Terry TEH khẳng định muốn mang kinh nghiệm đến để giúp các công ty Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào lĩnh vực IC. “Với kinh nghiệm của chúng tôi sẽ cố gắng xây dựng hệ sinh thái giữa Chính phủ và hệ công nghiệp, trường đại học để phát triển lĩnh vực này tại Việt Nam. Với 17 năm khởi nghiệp, kinh nghiệm của ông là chế tạo IC đầu tư rất nhiều tiền, hàng tỷ đô la cho nên nếu chúng ta quyết định sai thì rất nguy hiểm”.
Vi mạch vốn dĩ là một lĩnh vực có từ lâu đời, nhưng Việt Nam vẫn là một đất nước đi sau, đi sau nhưng Việt Nam có nhiều người trẻ có hoài bão, “chỉ là họ chưa được đào tạo bài bản. Thiết kế IC của mình hoàn toàn có thể làm được nếu như điều chỉnh lại đào tạo”. Ngay tại hội thảo chúng tôi thấy có tín hiệu vui được chia sẻ từ người đứng đầu Tập đoàn Phenikaa rằng tập đoàn đã quyết định dành số tiền 500 tỉ đồng thành lập Quỹ dành cho nghiên cứu và đào tạo nguồn nhân lực, trong đó chú trọng vào đào tạo kỹ sư ngành Thiết kế IC.
Trà Giang
