acecook

Nhân lực Điện tử công suất: Doanh nghiệp cần nhưng nhà trường chưa đào tạo đủ

Đào tạo
30/01/2025 10:10
Điện tử công suất là một trong những lĩnh vực quan trọng trong ngành kỹ thuật điện tử, tập trung vào việc nghiên cứu và ứng dụng các thiết bị điện tử để điều khiển và chuyển đổi công suất điện.
aa

Tại Đại học Bách Khoa Hà Nội, lĩnh vực này được chú trọng trong đào tạo và nghiên cứu với nhiều ứng dụng thực tiễn. Để hiểu rõ hơn về lĩnh vực này, Tạp chí Tự động hóa Ngày nay đã có cuộc trò chuyện với PGS.TS Trần Trọng Minh - Trưởng phòng Thí nghiệm nghiên cứu kỹ thuật biến đổi điện, trường Điện - Điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội).

Nhân lực Điện tử công suất: Doanh nghiệp cần nhưng nhà trường chưa đào tạo đủ

PGS.TS. Trần Trọng Minh. Ảnh: Kiên Trịnh

Theo ông, triển vọng của lĩnh vực điện tử công suất (ĐTCS) hiện nay là gì?

PGS.TS. Trần Trọng Minh: ĐTCS là một lĩnh vực khoa học công nghệ phát triển rất mạnh mẽ trong những năm gần đây. Sự phát triển của ĐTCS gắn liền với những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ chế tạo các phần tử bán dẫn công suất lớn trên cơ sở chất bán dẫn có vùng cấm năng lượng rộng (Wide Bandgap Semiconductor – WBG) như SiC/GaN, mang lại những đặc tính ưu việt cho các khóa bán dẫn như đóng cắt ở tần số cao hơn, nhiệt độ làm việc cao hơn, tổn thất nhỏ hơn, chịu được điện áp cao hơn, hiệu suất bộ biến đổi cao hơn. Vì vậy, phạm vi ứng dụng của ĐTCS mở rộng, từ truyền thống trong công nghiệp ra ngoài đời sống thường nhật của con người, có thể kể ra như: các hệ thống biến đổi năng lượng trong các nguồn năng lượng tái tạo (điện sức gió, điện mặt trời), các bộ nguồn trong viễn thông và các trung tâm dữ liệu, xe điện trong giao thông vận tải, chiếu sáng dùng đèn LED, các thiết bị mobi, các thiết bị điện dân dụng trong nhà như tivi, tủ lạnh, điều hòa, máy giặt, quạt điện,… (đều dùng inverter).

Nếu nói về triển vọng phát triển ĐTCS phải nói về khả năng tiếp cận đến các công nghệ trong ĐTCS như các phần tử bán dẫn, khoa học công nghệ liên quan. Chúng ta ở cạnh Trung Quốc, nước phát triển ĐTCS rất mạnh và ta rất dễ tiếp cận họ. Không giống như ngày xưa, đến mấy nước G7 mua cái gì cũng đắt, tiếp cận họ thì khó, học ở họ xong về nước không có nơi để áp dụng. Ngoài ra có nhiều hãng công nghệ chuyên về ĐTCS cũng đã có văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Đặc biệt, gần đây các ứng dụng mới như xe điện, năng lượng tái tạo,… phát triển rất mạnh mẽ tại Việt Nam khi chúng ta có Vinfast, các trang trại sản xuất điện gió, điện mặt trời,... Các kỹ sư tốt nghiệp ngành ĐTCS có thể tham gia ngay vào lực lượng lao động và đóng góp vào sự phát triển của các công ty, của xã hội. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng khẳng định triển vọng to lớn của lĩnh vực ĐTCS.

Nhân lực Điện tử công suất: Doanh nghiệp cần nhưng nhà trường chưa đào tạo đủ
PGS.TS. Trần Trọng Minh trao đổi chuyên môn cùng với học viên. Ảnh: Kiên Trịnh

Vậy nhu cầu nhân lực trong ngành ĐTCS tại Việt Nam sẽ thay đổi như thế nào trong những năm tới, đặc biệt những lĩnh vực hoặc ngành công nghiệp nào sẽ có nhu cầu cao về chuyên gia trong ngành ĐTCS?

PGS.TS. Trần Trọng Minh: ĐTCS giúp tối ưu hóa hiệu suất hoạt động của các thiết bị và hệ thống điện, giảm thiểu tổn thất và tăng hiệu suất sử dụng năng lượng. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo ổn định và hiệu suất cao của các hệ thống điện, góp phần vào việc tiết kiệm năng lượng và tăng cường hiệu quả sử dụng các nguồn cung cấp điện.

Nhu cầu nhân của ngành ĐTCS trong thời gian tới, theo tôi, sẽ có nhiều thay đổi. Khi chúng ta đang ngày càng phát triển về công nghệ số, ngành ĐTCS cũng là ngành đào tạo ra các kỹ sư chuyên ngành như kỹ sư điện, điện lạnh,… Nhưng tất cả các ngành dùng đến điện sẽ cần có kỹ sư ĐTCS.

Ngành công nghiệp và các ứng dụng công suất ngày càng phát triển, nhu cầu về chuyên gia trong lĩnh vực điện công suất không ngừng tăng. Các công ty sản xuất, công ty năng lượng tái tạo, và các tổ chức khác cần những người có kiến thức và kỹ năng trong lĩnh vực này để thiết kế, triển khai và bảo trì các hệ thống điện công suất;…

Cùng với đó, không chỉ Việt Nam, mà cả thế giới đều đang quyết liệt thực hiện mục tiêu “Phát thải ròng bằng 0 - Net zero emission” vào năm 2050. Một số nước phát triển đang đẩy nhanh tốc độ để đạt được một số mục tiêu vào năm 2030 có thể hiện thực hóa sớm vào năm 2040. Do đó, nhu cầu về lĩnh vực ĐTCS trở nên mạnh mẽ tạo ra cơ hội cho các kỹ sư chất lượng cao có thể tham gia vào thị trường toàn cầu dù ngồi làm việc tại Việt Nam.

Theo ông, nguồn nhân lực hiện nay trên cả nước đã đáp ứng được cả yêu cầu về số lượng và chất lượng?

PGS.TS. Trần Trọng Minh: Hiện nay, ở Việt Nam mới chỉ có Đại học Bách khoa Hà Nội đáp ứng được vấn đề này. Tại Đại học Bách khoa Hà Nội, sinh viên không chỉ được học lý thuyết mà còn tham gia vào các dự án nghiên cứu, ứng dụng thực tế và thực hành trong phòng thí nghiệm, giúp họ nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết để làm việc trong lĩnh vực ĐTCS. ĐTCS Đại học Bách khoa Hà Nội đã đóng góp nhiều vào các công trình nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ trong thực tiễn, đặc biệt là trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo và điều khiển công suất trong các hệ thống điện phức tạp.

Tại Đai học Bách khoa Hà Nội, mặc dù đã có ngành đào tạo có hướng chuyên sâu về ĐTCS nhưng chưa đào tạo kỹ sư ĐTCS thực sự. Đây là ngành mà theo tôi có cơ hội phát triển rất lớn, nhưng vẫn chưa được chú trọng. Chính vì vậy, ngành này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng và chất lượng hiện nay.

Nhìn sang các nước phát triển trước chúng ta ngay ở Châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc có thể thấy rõ sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực ĐTCS đóng góp tích cực vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cụ thể là các hệ thống tàu điện, hệ thống chuyển đổi năng lượng tái tạo, xe điện,... Việt Nam cũng đang có nhu cầu kỹ sư ĐTCS rất lớn khi chúng ta đang bước vào giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa với tốc độ cao như hiện nay cùng các con số cụ thể như đầu tư FDI và tăng trưởng GDP luôn duy trì ở mức cao trong khu vực và châu lục. Chúng ta đang thực hiện nhiều hệ thống tàu điện đô thị và sắp tiến hành triển khai hệ thống tàu điện Bắc - Nam. Các kỹ sư ĐTCS sẽ là lực lượng lao động quan trọng để hiện thực hóa cũng như phát triển công nghệ liên quan các dự án lớn của quốc gia.

Những hạn chế trong đào tạo nhân lực ĐTCS hiện nay tại Việt Nam là gì, thưa ông?

PGS.TS. Trần Trọng Minh: Hiện nay tại Việt Nam chưa có ngành đào tạo về ĐTCS, nó chỉ mới đang “chớm nở” chưa được “nở rộ” tại các trường đại học kỹ thuật. Đây là hạn chế rất lớn trong việc đào tạo nhân lực hiện nay.

Tại các trường chuyên đào tạo các ngành kỹ thuật vẫn chưa quan tâm nhiều đến mảng đào tạo ĐTCS. Đây là một trong những hạn chế dẫn đến việc thiếu hụt nguồn nhân lực chuyên ngành ĐTCS hiện nay. Doanh nghiệp cần nhưng nhà trường chưa đào tạo, hoặc có đào tạo nhưng chưa sâu và chưa chú trọng. Nó chỉ đang dừng lại ở ngưỡng hẹp, đó là mới chỉ dừng lại ở việc giảng viên xây dựng và tự quảng bá cho ngành này.

Bên cạnh đó, đây là ngành học đòi hỏi sinh viên phải có nền tảng và kỹ năng cả phần cứng (thiết kế mạch, hiểu thiết bị,...) và phần mềm (lập trình nhúng, phân tích dữ liệu,...), cần được đầu tư trang thiết bị máy móc để làm thí nghiệm. Do vậy, cần có sự quan tâm và đầu tư của chính sách nhà nước và xã hội để có thể thúc đẩy phát triển nguồn lực cho lĩnh vực ĐTCS.

Theo ông, những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng đào tạo và kỹ năng của sinh viên trong ngành này?

PGS.TS. Trần Trọng Minh: Theo tôi, yếu tố ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo và kỹ năng của sinh viên hiện nay trước hết là chất lượng đội ngũ giáo viên. Đội ngũ giáo viên chất lượng cao thì việc đào tạo cũng sẽ được nâng cao và hiệu quả tốt. Bên cạnh đó, chất lượng chung của môi trường đào tạo cũng là một trong những yếu tố tạo nên chật lượng đào tạo của sinh viên.

Ở Đại học Bách khoa Hà Nội, chuyên ngành ĐTCS đang được triển khai đào tạo như thế nào để đáp ứng được nhu cầu thực tế hiện nay, điểm mạnh của sinh viên Bách khoa trong chuyên ngành này là gì, thưa ông?

PGS.TS. Trần Trọng Minh: Nhóm nghiên cứu về ĐTCS ở Đại học Bách khoa Hà Nội hiện nay đang thu hút được số lượng lớn nhất các sinh viên yêu thích, say mê nghiên cứu trong Trường Điện - Điện tử. Các sinh viên này cũng đạt kết quả tốt nhất trong học tập. Nhiều sinh viên ra trường đang làm việc tại những cơ sở có mức lương cao như Vinfast, Viettel, theo đúng chuyên ngành ĐTCS.

Cùng với đó, sinh viên ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường được tham gia các dự án nghiên cứu từ cơ bản đến ứng dụng để làm thực nghiệm. Thông qua việc kết hợp lý thuyết và thực nghiệm, sinh viên hiểu sâu kiến thức, nắm chắc kỹ thuật cao. Nhờ vậy, rất nhiều sinh viên có được công việc tốt ngay từ khi còn đi học nhờ vào việc khẳng định kiến thức và năng lực thông qua các công trình chất lượng. Nhóm các thầy ĐTCS luôn duy trì sự kết nối liên tục với các đơn vị doanh nghiệp để đào tạo được hiệu quả đưa ra được những kỹ sư vừa “hồng” vừa “chuyên”.

Trong bối cảnh cách mạng công nghệ 4.0 và sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, ngành Điện tử công suất sẽ phải điều chỉnh như thế nào để tận dụng các cơ hội mới và đối phó với thách thức?

PGS.TS. Trần Trọng Minh: Các trường nên có chuyên ngành đào tạo về ĐTCS để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp cũng như xã hội hiện nay. Vì ngành ĐTCS cung cấp nhiều cơ hội việc làm và chuyên ngành này chuẩn bị cho bạn kiến thức và kỹ năng cần thiết để tham gia vào nhiều lĩnh vực khác nhau như: kỹ sư ĐTCS, Chuyên gia Biến tần và Điều khiển; Kỹ thuật bảo trì, Kỹ sư năng lượng tái tạo, Kỹ sư Tự động hóa,…

Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và sự phát triển của trí tuệ nhân tạo là cơ hội tuyệt vời cho Việt Nam và các quốc gia năng động. Kỹ sư ĐTCS cũng có nền tảng kỹ thuật lập trình, xử lý dữ liệu nên cũng có thể nhanh chóng áp dụng các kỹ thuật tiên tiến của trí tuệ nhân tạo vào xử lý các bài toán lớn của ngành và xã hội như quản lý hệ thống lưu trữ năng lượng, phát triển quản lý các hệ thống trạm sạc cho xe điện,... Ngành ĐTCS nhất định sẽ đạt thành tựu lớn trong công cuộc phát triển và hiện đại hóa đất nước.

Kiên Trịnh (thực hiện)

mca
Tin bài khác
Minh bạch nguồn gốc nông sản để thúc đẩy phát triển nền nông nghiệp xanh

Minh bạch nguồn gốc nông sản để thúc đẩy phát triển nền nông nghiệp xanh

Trong bối cảnh truy xuất nguồn gốc nông sản trở thành yêu cầu cấp thiết về an toàn thực phẩm và minh bạch chuỗi cung ứng, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân thực thi hiệu quả.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 27/7/2025: Tuổi Hợi áp lực công việc, tuổi Tý công việc thuận lợi

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 27/7/2025: Tuổi Hợi áp lực công việc, tuổi Tý công việc thuận lợi

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 27/7/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Tối đa hóa phạm vi phủ sóng và đảm bảo kết nối mạng cảm biến trong môi trường đầy chướng ngại vật dựa trên các thuật toán lấy cảm hứng từ thiên nhiên

Tối đa hóa phạm vi phủ sóng và đảm bảo kết nối mạng cảm biến trong môi trường đầy chướng ngại vật dựa trên các thuật toán lấy cảm hứng từ thiên nhiên

Việc áp dụng các thuật toán meta-heuristic có tiềm năng đáng kể trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả mạng cảm biến không dây.
Đại hội bất thường Hiệp hội Blockchain Việt Nam: Đổi tên mới, bầu bổ sung nhiều lãnh đạo ngân hàng vào Ban chấp hành

Đại hội bất thường Hiệp hội Blockchain Việt Nam: Đổi tên mới, bầu bổ sung nhiều lãnh đạo ngân hàng vào Ban chấp hành

Việc đổi tên khẳng định cam kết thúc đẩy sự phát triển của Mạng dịch vụ đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN), hướng tới hệ sinh thái blockchain toàn diện, bền vững, mang tầm vóc quốc gia.
Cần nhiều giải pháp đồng bộ cho chiến lược đào tạo nhân lực Robot và AI tại Việt Nam

Cần nhiều giải pháp đồng bộ cho chiến lược đào tạo nhân lực Robot và AI tại Việt Nam

Sáng 25/7, Trường Điện - Điện tử, Trường Cơ khí, Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội, phối hợp với Hội Tự động hóa Việt Nam, cùng một số doanh nghiệp chế tạo, sản xuất, thiết kế phần mềm Robot trong nước đã tổ chức thành công “Hội thảo về đào tạo nhân lực trong lĩnh vực Robot và Trí tuệ nhân tạo”.
Mô hình YOLOv8 cải tiến để phân loại cá và phát hiện bệnh

Mô hình YOLOv8 cải tiến để phân loại cá và phát hiện bệnh

Phân loại cá và phát hiện bệnh là rất quan trọng đối với nuôi trồng thủy sản bền vững, đòi hỏi các mô hình thị giác chính xác và hiệu quả.
Ngân hàng lớn đồng loạt nâng cảnh báo, bảo vệ khách hàng trước lừa đảo trực tuyến

Ngân hàng lớn đồng loạt nâng cảnh báo, bảo vệ khách hàng trước lừa đảo trực tuyến

Trước thực trạng các vụ lừa đảo qua tài khoản ngân hàng diễn ra ngày càng tinh vi, các ngân hàng lớn như Vietcombank, Agribank, MB,... đã đồng loạt cảnh báo tài khoản nghi ngờ lừa đảo ngay trên ứng dụng, giúp khách hàng nhận diện rủi ro và chủ động phòng ngừa ngay từ bước chuyển tiền.
Thị trường chứng khoán ngày 25/7: VN-Index thiết lập kỷ lục mới, vượt mốc 1.531 điểm

Thị trường chứng khoán ngày 25/7: VN-Index thiết lập kỷ lục mới, vượt mốc 1.531 điểm

Phiên giao dịch ngày 25/7/2025 ghi dấu mốc lịch sử của thị trường chứng khoán Việt Nam khi chỉ số VN-Index chính thức xác lập đỉnh cao mới, đóng cửa tại 1.531,13 điểm, vượt qua mức đỉnh cũ 1.528 điểm từng được giữ vững hơn ba năm qua.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 26/7/2025: Tuổi Sửu đón nhận vận may, tuổi Thìn điềm báo tiểu nhân

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 26/7/2025: Tuổi Sửu đón nhận vận may, tuổi Thìn điềm báo tiểu nhân

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 26/7/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Tận dụng kiến trúc mạng nơ-ron sâu biến áp chú ý đa đầu để cải thiện dự báo tốc độ gió

Tận dụng kiến trúc mạng nơ-ron sâu biến áp chú ý đa đầu để cải thiện dự báo tốc độ gió

Năng lượng gió có tiềm năng lớn để phát điện, nhưng tính biến động của nó khiến việc dự báo tốc độ gió chính xác trở nên cần thiết để tích hợp hiệu quả.
Quảng cáo
moxa