Sẽ có khoảng 1 tỷ con robot thông minh chung sống với con người vào năm 2050?

Tọa đàm quy tụ các chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước, đưa ra những góc nhìn, xu hướng, giải pháp mới trong lĩnh vực robot, từ robot hình người có khả năng tương tác xã hội và ứng dụng liên ngành, đến robot cộng tác trong các dịch vụ thông minh và chăm sóc sức khỏe, cũng như robot phục hồi chức năng được thiết kế để hỗ trợ sức khỏe con người.

Đồng thời, tọa đàm hướng tới giải quyết các vấn đề quan trọng về an toàn và đạo đức AI, đảm bảo công nghệ robot phát triển theo hướng an toàn, lấy con người làm trung tâm và bền vững.

Toàn cảnh phiên Tọa đàm "Robot và Tự động hóa thông minh", trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture

Con người phải học hỏi kỹ năng mới và thích nghi với việc sống chung với robot

Chia sẻ tại tọa đàm, GS. Tan Yap Peng nhấn mạnh, con người ngày càng đặt ra cho robot những yêu cầu cao và sử dụng robot hình người thông minh trong nhiều tác vụ. Ví dụ, Amazon đã dùng hàng triệu robot để bốc xếp kho hàng. Với đà tăng trưởng lớn về nguồn cầu robot, ông Peng dự đoán, đến 2050, sẽ có khoảng 1 tỷ con robot chung sống với loài người.

Theo GS. Tan, hầu hết robot hiện tại được thiết kế để làm một nhiệm vụ duy nhất, nhưng tương lai con người hướng tới sản xuất robot đa nhiệm, có trí thông minh, có kỹ năng khéo léo, dễ bảo trì (tự chẩn đoán và tích hợp xử lý vấn đề), tự do thực hiện thao tác con người mong muốn và phối hợp tốt hơn với con người.

GS. Tan Yap Peng chia sẻ, trong tương lai, robot thông minh có thể cùng lúc thực hiện nhiều nhiệm vụ, và có thể có những biểu cảm giống con người

Đồng thời, xu hướng nghiên cứu trong tương lai sẽ chuyển từ mô hình ngôn ngữ lớn sang mô hình thị giác, mô hình ngôn ngữ và hành động. Những mô hình này cho phép robot nghe, hiểu ngôn ngữ tự nhiên và biến nhận thức đó thành hành động như con người.

Và, khi trái đất xuất hiện cả tỷ con robot, con người phải học cách sống chung với con người, nâng cao kỹ năng điều khiển robot, chấp nhận và phù hợp với robot. Khi đó, một số tiềm năng có thể xảy ra, tác động hoặc thay thế đến hành vi, cuộc sống của con người, ví dụ như việc làm, nhiệm vụ, hành vi hàng ngày.

Bổ sung góc nhìn sâu về vấn đề này, TS. Nguyễn Trung Quân, Đại học Nam California, Chủ tịch kiêm Giám đốc khoa học Công ty VinMotion đưa ra cảnh báo, khi robot hình người bắt đầu chung sống hàng ngày với con người, sự va chạm giữa robot và con người buộc các nhà khoa học phải đối diện với ba bình diện an toàn chính gồm an toàn vật lý, an ninh dữ liệu - quyền riêng tư và sự chấp nhận của xã hội.

TS. Nguyễn Trung Quân cho rằng, để sống chung an toàn với robot, con người phải học hỏi kỹ năng mới, và các nhà khoa học phải tính đến mục đích, sự an toàn và tính minh bạch cho robot ngay từ khi bắt tay vào chế tạo

Vấn đề an toàn vật lý có thể giải quyết được bằng vật liệu mềm để giảm thiểu tổn thương khi robot va chạm với người. Nhưng vấn đề an ninh dữ liệu và quyền riêng tư của con người sẽ trở thành mối lo ngại khi robot đi lại, hoạt động và tương tác trong môi trường sống của con người, xâm phạm quyền riêng tư của họ. Chúng có thể thu thập lượng dữ liệu khổng lồ về hành vi, thói quen, thậm chí là thông tin cá nhân của con người. Điều này làm robot thông minh khó được chấp nhận sống chung cùng con người ở một số quốc gia.

GS. Đỗ Ngọc Minh, Đại học Illinois Urbana, Champaign (Hoa Kỳ), Phó Hiệu trưởng danh dự Trường Đại học VinUni cũng nhận định, con người chấp nhận robot không chỉ vì tiện ích mà còn bởi cảm giác công bằng và minh bạch khi robot tham gia thị trường lao động. Vì thế, thay vì chỉ chạy theo công nghệ, các nhà sản xuất còn phải tuân thủ chính sách, thực hiện chiến lược truyền thông, giáo dục, đào tạo cho người dùng những kỹ năng điều khiển robot, để có thể sống chung an toàn với chúng.

Có thể chế tạo robot có cảm xúc, cơ thịt nhân tạo như con người?

Chia sẻ về vật liệu chế tạo robot hình người thông minh trong hiện tại và tương lai, GS. Kurt Kremer - Giám đốc Danh dự Viện nghiên cứu Polymer Max Planck ở Mainz (Đức) cho biết, hiện nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng linh hoạt vật liệu cho việc chế tạo robot hình người, trong đó chú trọng những vật liệu mềm, có thể co giãn theo nhiệt độ, hoặc môi trường khô, ướt.

GS. Ho-Young Kim, Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc), một nhà khoa học nghiên cứu đa dạng vật liệu chế tạo robot, trong đó tập trung vào cơ học của vật chất mềm, bao gồm robot mềm, kỹ thuật lấy cảm hứng từ sinh học, trí tuệ vật lý và động lực học tập thể mới nổi. Ông Kim cho biết, ông quan tâm đến chất liệu vải sử dụng cho robot hình người. Và rất có thể, trong tương lai, vải là một trong những nguyên liệu được lựa chọn thay thế hoặc sử dụng song song với các chất liệu mềm trong chế tạo robot.

GS. Ho-Young Kim chia sẻ, tại Hàn Quốc, robot hình người thông minh chế tạo từ vật liệu mềm đã có thể làm được những nhiệm vụ như phục vụ bệnh nhân, trẻ em, người già

Sự đổi mới sáng tạo về khoa học công nghệ là không giới hạn, ngành chế tạo robot trên thế giới cũng liên tục vận hành để chế tạo robot hình người ngày càng thông minh, đa năng, bằng nhiều chất liệu mềm khác nhau. Vấn đề đặt ra, liệu trong tương lai, có thể có một thế hệ robot có cơ thịt nhân tạo, có biểu hiện cảm xúc như con người?

Trả lời câu hỏi này, GS. Ho-Young Kim cho rằng, dự đoán có 1 tỷ con robot hình người, trong đó có thể có một thế hệ robot có biểu hiện cảm xúc, có cơ thịt nhân tạo giống như con người chung sống với con người, là dự đoán đang ở thì tương lai, dành cho những robot ở cấp độ cao. Tuy nhiên, nó hoàn toàn có khả năng xảy ra. Đây là vấn đề đang gây ra rất nhiều tranh luận.

Tại Hàn Quốc, robot hình người thông minh chế tạo từ vật liệu mềm đã có thể làm được những nhiệm vụ như phục vụ bệnh nhân, trẻ em, người già.

Vì thế, theo GS. Kim, nếu để robot sống chung với con người, khi chế tạo robot hình người thông minh, ngay từ đầu, chúng ta đã phải tính toán để đưa ra những loại vật liệu phù hợp vào sản xuất robot, nhằm giảm thiểu rủi ro ảnh hưởng đến con người.

Để có thể sống chung an toàn với robot, phải tính toán nhiều yếu tố

Ông Kim nhấn mạnh, vấn đề pin sử dụng trong robot cũng nên chú trọng, kích thước pin nên giảm nhỏ hơn, nhưng sử dụng được bền bỉ hơn để không ảnh hưởng đến môi trường.

Còn theo GS. Kurt.Kremer, vật liệu tốt đôi khi không thiết kế được sản phẩm robot đẹp. Ông mong muốn có những vật liệu chống cháy. Vật liệu polymer sử dụng cho robot không nên có tỷ lệ quá nhiều, càng ít càng tốt.

Đồng tình với quan điểm của các chuyên gia, TS. Nguyễn Quân cho rằng, trong tương lai, nếu có robot an toàn, phải an toàn ngay từ dữ liệu, cảm biến tiên tiến. Phải tính toán cả cách chúng đi lại trong môi trường của con người ở quy mô đáng kể. Điều này cho phép các nhà khoa học có thể nâng cao những ứng dụng và thiết kế những thuật toán phù hợp nhất với mỗi sản phẩm robot thông minh.

Các nhà khoa học tham gia tọa đàm đều đồng tình rằng, robot chỉ có thể có những biểu cảm bắt chước con người, còn xúc cảm thì không. Trong tương lai, các nhà khoa học cũng có thể nghiên cứu những chất liệu để chế tạo robot hình người có cơ thịt nhân tạo. Nhưng đó là vật liệu chết, chúng ta cần bơm năng lượng và cấy ghép tế bào thần kinh, tế bào hữu cơ vào robot. Khi đó, robot hình người mới có thể có những hành vi và biểu cảm giống như con người.

“Cơ hội tạo ra robot giống người đã có, nhưng có giống đến đâu thì cũng không thể có cảm xúc như con người được”, GS. Kurt Kremer khẳng định

Con người có thể kéo dài tuổi thọ nhờ robot? Đó là một câu hỏi được đánh giá là rất thú vị của khách mời dành cho diễn giả trong phiên thảo luận. GS. Tan Yap Peng, Hiệu trưởng của Đại học VinUniversity khẳng định, cả thời điểm hiện tại và trong tương lai, robot chắc chắn phối hợp được với con người thực hiện các công việc, nhưng không thể thay thế suy nghĩ của con người và rất khó có thể kéo dài tuổi thọ của con người.

Robot rất quan trọng trong hỗ trợ con người ở những nhiệm vụ cần hỗ trợ. Ông Kim cho biết, ở HQ người trẻ đang chăm sóc người già và những người già trong xã hội cần sự chăm sóc nhiều hơn. Hiện tại, thế giới đã có robot micro nano giúp con người điều trị bệnh.

Robot có thể hỗ trợ phần nào, thay thế một số bộ phận đã bị ốm, hỏng ví dụ như micro/nano robot có thể dùng để thả vào con người để thao tác và xử lý giúp con người chữa bệnh, nhưng khó có thể kéo dài về tuổi thọ. Bởi, những hành vi, thói quen sinh hoạt của con người sẽ tạo nền tảng sức khỏe, cũng như hệ thống gen góp phần quyết định tuổi thọ của con người, điều này robot thông minh đến mấy cũng không làm được.

Viễn cảnh hàng tỷ robot hình người chung sống an toàn với nhân loại vào năm 2050 đòi hỏi các nhà khoa học và nhà hoạch định chính sách cần phải đồng thời giải quyết các bài toán về công nghệ, xây dựng lòng tin và thiết lập một khuôn khổ đạo đức, pháp lý rõ ràng.

“Con người có những yếu tố mạnh, nhưng có những loài lại mạnh hơn con người. Tương tự, robot cũng có con mạnh, và những loài robot khác mạnh hơn chúng. Điều quan trọng, trong tương lai, chúng ta chế tạo robot thông minh theo hướng nào, phục vụ con người những nhiệm vụ gì?”, GS. Kunrt Kremer kết luận.