acecook

AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua và những trải lòng về hành trình đến với Net Zero

Nông nghiệp công nghệ cao
01/08/2025 15:19
“Tôi lớn lên từ đồng ruộng, đến với nông nghiệp tuần hoàn, với Net Zero một cách tự nhiên như một đứa bé với nhiều câu hỏi rất vô tư khi quan sát ngoại cảnh và trưởng thành với những giải đáp. Tôi thực hành một cách bình thường như những công việc phải làm hàng ngày”, AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua đã chia sẻ hành trình đến với Net Zero của ông như vậy, trong Diễn đàn Net Zero 2025.
aa
Việt Nam nỗ lực hướng tới nền nông nghiệp xanh bền vững Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Cam kết lộ trình cho một thế giới xanh

Net Zero là làm thật, sống thật với môi trường tự nhiên

Anh hùng Lao động (AHLĐ), Kỹ sư Hồ Quang Cua nổi tiếng với những dự án, những sản phẩm về lúa gạo, về làm sạch, làm xanh môi trường. Tên tuổi của ông “nổi như cồn” trong và ngoài nước, nhắc đến ông là nhắc đến những mô hình Lúa Tôm, thương hiệu Gạo ST25, Gạo ST24, Gạo ông Cua,...

Bao nhiêu năm gắn bó với đồng ruộng, đam mê nghiên cứu giống lúa, cải tạo đất, đem lại hiệu quả thiết thực về nông sản cũng như giúp bà con nông dân vùng Đồng bằng Sông Cửu Long nâng cao kỹ thuật, đổi mới tư duy về phát triển nông nghiệp xanh, AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua được Nhà nước trao tặng nhiều bằng khen. Các công trình nghiên cứu, những sản phẩm lúa, gạo của ông được các tổ chức uy tín trên thế giới chứng nhận đạt chất lượng cao.

AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua và những trải lòng về hành trình đến với Net Zero
AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua chia sẻ về hành trình đến với Net Zero tại Diễn đàn Net Zero 2025, tổ chức tại Hà Nội, hôm 18/7. Ảnh: BTC

Thế nhưng, gặp ông ngoài đời, mới thấy ông vô cùng giản dị và khiêm nhường. Ông luôn tự nhận mình là nông dân, được nuôi lớn từ đất mẹ, từ hạt gạo quê mộc mạc, nên ông cần có trách nhiệm với đất, với nước, với môi trường đã nuôi lớn ông.

Chính những quan điểm dung dị như vậy, đã tạo nên một AHLĐ Hồ Quang Cua thật đặc biệt, có trách nhiệm một cách tự nhiên, tự nguyện với môi trường sống, với thiên nhiên. Cái tư duy đó ông đã lĩnh hội, tích tụ, lan truyền đến bà con nông dân, từ “hồi xửa hồi xưa”, khi mà người ta chưa nhắc nhiều đến Net Zero, cũng có nghĩa bà con nông dân chưa hiểu Net Zero là như thế nào.

Chia sẻ về hành trình Net Zero, AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua có những quan điểm thiết thực, dân dã về Net Zero. Ông tâm sự, ông đến với nông nghiệp xanh một cách tự nhiên, như hơi thở, như cách người nông dân đã từng ứng xử với đất mẹ. Ông hiểu người nông dân, hiểu cách họ sống và ứng xử với đất, với vật nuôi, cây trồng nên ông tự xây dựng mô hình, tự làm, khi có kết quả, người nông dân tự giác học và làm theo. AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua và nông dân vùng Đồng bằng Sông Cửu Long đã gặt hái được rất nhiều thành công. Trong đó rất nhiều giải pháp của ông được đánh giá là mô hình tiên tiến được áp dụng rộng rãi.

Ông kể, năm 1991, ông đi chỉ đạo diệt rầy nâu ở vùng chuyên canh giống lúa IR42 của huyện Mỹ Xuyên, với quy mô 13.500 hecta. Xung quanh khu vực này ở 2 huyện kế cận còn có 2 vạn hecta giống lúa này. Lúc đó mật độ rầy lên đến 3.000 con/khóm lúa. Đúng thời điểm này, thuốc trừ rầy trong kho Nhà nước đã cấp hết, nông dân phải chờ đợt cấp phát mới. Điều kỳ lạ, hơn 10 ngày sau khi quay lại thăm lúa, ông phát hiện toàn bộ lượng rầy nâu đang chích hút lúa đã bị nấm xanh ký sinh chết sạch. Ông rút ra kết luận, thiên nhiên sẽ có những cơ chế tự tiêu diệt dịch bệnh.

Đồng bộ giải pháp nuôi trồng theo hướng tuần hoàn nông nghiệp

Năm 1993, AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua được một người bạn ở Mỹ tặng một chồng tài liệu khoa học nông nghiệp nói về “IPSM” (Intergrated Plant Soil Management), tạm dịch là Quản lý tổng hợp thô mộc.

Sau 30 năm áp dụng phương pháp IPM (Intergrated Pest Management) - Quản lý tổng hợp dịch hại cây trồng, diệt dịch hại bằng hóa chất, liều sau phải cao hơn liều trước, phá hủy đất và gây sự cố tồn dư hóa chất trên nông sản nhiều hơn.

Trong khi đó, IPSM, có hướng dẫn cách tiếp cận liên ngành, nông hóa thổ nhưỡng, giống, phân bón, bảo vệ thực vật, quản lý nước tưới, các sinh vật hỗ tương, đối kháng trong quần thể canh tác.

Ông Cua cho biết, IPSM là nông nghiệp tuần hoàn với một cơ sở khoa học tổng hợp liên ngành thúc đẩy con người tiến tới Net Zero. Tuy nhiên do đi trước thời đại nên chậm phát huy.

Vấn đề đặt ra là phải áp dụng IPSM vào sản xuất như thế nào? Trăn trở đi tìm câu trả lời, ông Cua nhận ra nguyên lý: Cây khỏe khởi đầu từ đất khỏe; cây khỏe nhờ không gian sống hài hòa.

Ông nghiên cứu, giúp người nông dân thực hiện các giải pháp để làm khỏe đất như điều chỉnh độ cân bằng pH trong đất, thay đổi cách bón phân, bổ sung vào đất các loại vi khuẩn cố định đạm, phân giải lân, bón phân hữu cơ kết hợp phun nấm vi khuẩn,... Đồng thời, nghiên cứu vòng đời tự nhiên của côn trùng, ong, ruồi, bọ, để chúng tự tiêu diệt nhau một cách tự nhiên.

Đây chính là nguyên lý tự nhiên của “quá trình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn”; là quá trình tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên nhờ thu hồi Lân, Kali và hữu cơ có ích từ hữu cơ có hại (rơm, rạ thô), giảm phân bón hóa học và hóa chất độc hại.

Canh tác tuần hoàn với giải pháp tạo điều kiện cho sinh vật có lợi phát triển (kể cả vi sinh vật) là quá trình hữu cơ hóa đồng ruộng. Quy mô và thời gian là hai yếu tố giúp giải pháp càng về sau càng bền vững.

Nắm được những nguyên lý này, ông Cua đã áp dụng và làm thực tế, tạo ra những giống lúa mới, xây dựng thương hiệu gạo chất lượng. Cũng nhờ áp dụng giải pháp nông nghiệp tuần hoàn mà AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua cùng nhóm nghiên cứu và bà con nông dân đã tạo ra những thương hiệu gạo nổi tiếng thế giới như ST24, ST25, hay nôm na gọi là “Gạo ông Cua”.

Hệ sinh thái Lúa - Tôm và vấn đề biến đổi khí hậu

Theo chia sẻ của ông Cua, từ năm 1990, con giống tôm sú đã được sản xuất thành công ở miền Trung nước ta, với những mô hình nhỏ được thả nuôi ở vùng nước lợ thuộc bán đảo Cà Mau (gồm các tỉnh cũ: Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang).

Đến tháng 11/2001, trước yêu cầu chính đáng của nông dân, cố Thủ tướng Phan Văn Khải đã cho phép chủ tịch các tỉnh được chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang các loại cây trồng, vật nuôi khác.

Theo đó, hệ sinh thái Lúa Tôm dần hình thành ở khu vực này. Với đặc điểm là khu đất thấp nhất ven biển, cách bờ biển 20km, độ mặn cao nhất trong năm là 5‰, có thể luân canh Lúa (mùa mưa) - Tôm (mùa khô). Trong vòng 5 năm đã có trên 400.000 ha đất lúa vùng bán đảo Cà Mau chuyển sang nuôi tôm sú, tạo nguồn thu ngoại tệ hàng tỷ đô.

Theo khảo sát của DAI (Development Alternative Inc) năm 2015, diện tích sản xuất theo cơ cấu Tôm - Lúa là: 155,493 ha (Kiên Giang: 71.500 ha, Cà Mau: 43.297 ha, Bạc Liêu: 28.285 ha, Sóc Trăng: 7.581 ha, Bến Tre: 4.833 ha).

Tuy cơ cấu giống lúa đa dạng với nhiều chu kỳ sinh trưởng dài, ngắn khác nhau (Ví dụ, Một bụi đỏ, Nàng keo (lúa mùa địa phương); ST5, OM5451, OM2017, OM6377, OM6677,… năng suất bình quân: 4 - 4,5 tấn/ha), nhưng do thu hoạch kéo dài nên không đem đến sản lượng cao, chất lượng cũng không khác biệt.

AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua và những trải lòng về hành trình đến với Net Zero
Hiểu đất, yêu môi trường tự nhiên, kiên trì với định hướng canh tác nông nghiệp tuần hoàn, AHLĐ, Kỹ sư Hồ Quang Cua đã nghiên cứu, sản xuất ra những thương hiệu gạo nổi tiếng trong và ngoài nước, trong đó có Gạo ST25. Ảnh: TTXVN

Trước thực trạng đó, năm 2020, khi đang có “công cụ” trong tay (ST25 được công nhận Gạo ngon nhất thế giới năm 2019, chu kỳ ngắn, dễ trồng, giá bán cao) nhóm nghiên cứu của Kỹ sư Hồ Quang Cua đã phối hợp với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Cà Mau triển khai trồng ST25 ở huyện Thới Bình (huyện trọng điểm Lúa - Tôm của tỉnh Cà Mau).

Đồng thời phối hợp với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trung tâm Khuyến nông, Trung tâm Giống của tỉnh Bạc Liêu; phối hợp với một số hộ nông dân điển hình ở Kiên Giang, Kỹ sư Cua và nhóm nghiên cứu tiếp tục nhân giống và sản xuất lúa ST25 theo mô hình canh tác Lúa - Tôm, thu mua lúa được thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp (có số lượng tập trung, lúa khô và sạch).

Giai đoạn 2021 - 2024, do thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp đem lại sự thuận tiện và lợi nhuận rất cao nên chủ máy và nông dân liên tục cải tiến các giải pháp để đưa máy vào ruộng. Từ đó đã hình thành các giải pháp rút khô giữa mùa và rút khô cuối mùa.

Nhờ giải pháp này, cây lúa giảm đổ ngã, máy gặt đập liên hợp giúp thu hoạch nhanh, giảm chi phí thu hoạch đến 75% so với cắt tay trước đây (chi phí 3 triệu đồng/ha so với thu hoạch cắt tay 12 triệu đồng/ha).

Nhờ áp dụng nông nghiệp theo hướng tuần hoàn, hướng tới thuận tự nhiên, chú trọng chất lượng, mà thương hiệu Gạo ông Cua đã được công nhận chất lượng vượt trội ở trong và ngoài nước.

Giải pháp này ngày càng được hoàn thiện, lại phù hợp với đề án "Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030" của Chính phủ.

Hiện, thương hiệu Gạo ST25, Gạo ông Cua đã phổ biến trên phạm vi cả nước. Nhóm nghiên cứu tiếp tục nhân thêm giống lúa ST24 trên diện rộng.

Với giá vốn đầu tư thấp, khoảng ≤ 20 triệu đồng/ha, nhưng lợi nhuận đem đến lại cao gấp đôi trồng lúa thường. Lúa ST24, ST25 đem đến doanh thu 55,2 triệu đồng/ha, chênh lệch so với lúa thường khoảng 18 triệu/ha. Tính trên quy mô 100.000 ha lợi nhuận nhờ bán lúa ST24, ST25 tăng thêm 1.800 tỷ đồng/năm.

Cùng đó, trong môi trường an toàn, tôm cũng có chất lượng vượt trội mang đến nguồn doanh thu cao và ổn định.

Song song đó với lợi thế của vùng đất tự nhiên có nhiều gió biển trong lành và những mô hình ứng dụng phân hữu cơ, vi sinh vật vào ruộng lúa, nhóm nghiên cứu của Kỹ sư Cua và bà con nông dân vùng Đồng bằng sông Cứu Long đã biến vùng Lúa - Tôm rộng lớn hàng trăm ngàn hecta thành vùng lúa giảm phát thải khí nhà kính cao bậc nhất trên cả nước

Tudonghoangaynay.vn
mca
Tin bài khác
Ứng dụng AI trong phát triển nông nghiệp, nhiều tỉnh ghi nhận kết quả vượt bậc

Ứng dụng AI trong phát triển nông nghiệp, nhiều tỉnh ghi nhận kết quả vượt bậc

Khi chuyển đổi số trở thành xu thế tất yếu, ngành nông nghiệp buộc phải chuyển mình, ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt là AI vào quá trình chăn nuôi, trồng trọt. Việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, đã giúp ngành nông nghiệp ở nhiều tỉnh phát triển mạnh mẽ, ghi nhận nhiều kết quả vượt bậc.
Hệ thống I/O an toàn thế hệ mới cho nhà máy tự động hóa

Hệ thống I/O an toàn thế hệ mới cho nhà máy tự động hóa

Wago bổ sung các mô-đun an toàn vào hệ thống I/O (Input/Output) 750 hiện có, giúp các kỹ sư thiết kế có thể tích hợp I/O an toàn mà không cần đến bộ điều khiển logic lập trình (PLC - Programmable Logic Controller) an toàn riêng biệt.
ACB chuẩn bị sản xuất vàng miếng, mở rộng hoạt động kinh doanh vàng

ACB chuẩn bị sản xuất vàng miếng, mở rộng hoạt động kinh doanh vàng

Với việc chuẩn bị xin cấp phép sản xuất vàng miếng, ACB nhiều khả năng sẽ trở thành một trong những ngân hàng thương mại tiên phong tham gia vào lĩnh vực vốn lâu nay do SJC chiếm ưu thế.
Samsung ra mắt Galaxy M07: Smartphone giá rẻ với cam kết nâng cấp phần mềm tới 6 năm

Samsung ra mắt Galaxy M07: Smartphone giá rẻ với cam kết nâng cấp phần mềm tới 6 năm

Không chỉ nổi bật nhờ màn hình 90Hz, pin 5.000mAh hay camera 50MP, Galaxy M07 còn gây chú ý bởi chính sách hỗ trợ phần mềm kéo dài tới 6 năm, điều vốn chỉ xuất hiện trên các dòng máy cao cấp.
TGĐ Hòa Phát: "Chúng tôi tin Chính phủ sẽ mua nếu sản phẩm chất lượng, giá hợp lý"

TGĐ Hòa Phát: "Chúng tôi tin Chính phủ sẽ mua nếu sản phẩm chất lượng, giá hợp lý"

Trả lời câu hỏi, nếu Chính phủ không mua thép của Hòa Phát thì sao? Đại diện Hoà Phát cho rằng họ có niềm tin mạnh mẽ vào chủ trương của Chính phủ là sẽ đặt hàng doanh nghiệp nếu doanh nghiệp đầu tư sản xuất ra sản phẩm chất lượng với chi phí hợp lý.
Thị trường chứng khoán ngày 03/10: Cổ phiếu “họ Vin” giữ nhịp thị trường

Thị trường chứng khoán ngày 03/10: Cổ phiếu “họ Vin” giữ nhịp thị trường

Chỉ sau vài phút xanh nhẹ đầu phiên, áp lực bán lan rộng nhanh chóng kéo thị trường đảo chiều. Dòng tiền yếu khiến nỗ lực hồi phục bất thành, VN Index chốt phiên giảm 6,89 điểm về 1.645,82 điểm, sắc đỏ áp đảo trên toàn sàn dù nhóm “họ Vin” ngược dòng giữ nhịp.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 4/10/2025: Tuổi Sửu nhiều rắc rối, tuổi Tuất  giải quyết thuận lợi

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 4/10/2025: Tuổi Sửu nhiều rắc rối, tuổi Tuất giải quyết thuận lợi

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 4/10/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
MB triển khai gói vay bất động sản cho "nhà giàu"

MB triển khai gói vay bất động sản cho "nhà giàu"

Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) ra mắt gói vay MB PriLand có giá trị đến 200 tỷ đồng, dành riêng cho nhóm khách hàng vay mua bất động sản hạng sang và siêu sang.
Nhận định phiên giao dịch ngày 3/10: Ưu tiên cổ phiếu giữ đà tăng

Nhận định phiên giao dịch ngày 3/10: Ưu tiên cổ phiếu giữ đà tăng

Phiên giao dịch ngày 2/10 khép lại với sắc đỏ bao trùm, VN-Index mất hơn 12 điểm và lùi về 1.652,71 điểm trong bối cảnh khối ngoại bán ròng mạnh. Trước áp lực rung lắc ngắn hạn, giới phân tích khuyến nghị nhà đầu tư nên ưu tiên nắm giữ những cổ phiếu còn duy trì đà tăng và nền tảng vững chắc.
Robot hình người: Tham vọng đưa Vương quốc Anh trở thành trung tâm công nghệ robot toàn cầu

Robot hình người: Tham vọng đưa Vương quốc Anh trở thành trung tâm công nghệ robot toàn cầu

Công ty khởi nghiệp Humanoid (còn được biết đến với tên SKL Robotics) vừa công bố bước tiến quan trọng trong lĩnh vực robot công nghiệp, khi hoàn thành nguyên mẫu robot hình người HMD-01 chỉ trong vòng 7 tháng, được xem là một trong những tiến độ phát triển nhanh nhất thế giới.
song-gia-tri