Smart Factory: Xu hướng tất yếu của doanh nghiệp Việt trong kỷ nguyên 4.0

Tự động hóa, AI, an ninh mạng: Trụ cột của Smart Factory

Trong kỷ nguyên 4.0, Nhà máy thông minh - Smart Factory nổi lên như một mô hình sản xuất tối ưu với máy móc, con người, hệ thống quản lý và chuỗi cung ứng được kết nối chặt chẽ, vận hành dựa trên dữ liệu thời gian thực. Cốt lõi của Smart Factory là sự hội tụ của tự động hóa, an toàn và an ninh mạng, kết hợp cùng AI và dữ liệu lớn để nâng cao năng suất và phát triển bền vững.

Tại Hội thảo “Công nghệ Tự động hóa và Nhà máy Thông minh”, các diễn giả đã chia sẻ ý kiến về tự động hóa, các yếu tố cốt lõi để xây dựng nhà máy thông minh cũng như các thuật ngữ nhằm giúp các doanh nghiệp sản xuất có thể dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn. Bên cạnh đó, các diễn giả cũng giới thiệu nhiều xu hướng mới từ ứng dụng AI trong tự động hóa gắn với định hướng “chuyển đổi số - chuyển đổi xanh” cho đến các thiết bị phòng cháy chữa cháy.

Ông Dinesh Bamania - Giám đốc Kinh doanh Quốc tế Edwards chia sẻ thông tin tại Hội thảo “Công nghệ Tự động hóa và Nhà máy thông minh”. Ảnh: Phương Như

“Đối với doanh nghiệp sản xuất, nhà máy thông minh bắt đầu từ những ứng dụng nhỏ rồi mở rộng thành hệ thống toàn diện, từ đó giúp doanh nghiệp giảm chi phí và tăng minh bạch dữ liệu. Hiện nay, 67% doanh nghiệp công nghiệp vẫn chưa tích hợp IT/OT hoặc mới ở mức sơ khai, trong khi 70% sáng kiến chuyển đổi số chưa đạt mục tiêu, đây là minh chứng cho sự cần thiết của việc tiếp cận “think big, start smart”, ông Nguyễn Tiến Đạt - Trưởng phòng Kinh doanh ESTEC Digital chia sẻ.

Ngoài ra, ông Ngô Việt Hải - Phó Tổng giám đốc Advantech Việt Nam, Trưởng bộ phận kinh doanh iAutomation khu vực Asean trong phiên thảo luận “Ứng dụng AI trong vận hành nhà máy” đã giới thiệu loạt ứng dụng AI và IoT từ phân tích OEE, bảo trì dự đoán bằng cảm biến không dây đến bản sao kỹ thuật số và quản lý năng lượng. “Thị trường AI trong sản xuất toàn cầu có thể đạt 20,8 tỷ USD vào năm 2028 với tốc độ tăng trưởng hàng năm 45,6%, đồng thời các giải pháp này giúp tiết kiệm 20 - 50% chi phí năng lượng, kéo dài tuổi thọ thiết bị 10 - 30% và giảm tới 90% sự cố an toàn”, ông Hải chia sẻ.

Một điểm nhấn đến từ TNT Technologies cùng với đối tác Genetec đã đem đến một nền tảng an ninh hợp nhất có thể tích hợp toàn bộ các thiết bị quản lý an ninh như camera giám sát, máy quét thẻ, hệ thống báo cháy,… Hệ thống này có thể giám sát toàn diện 24/7, phản ứng tự động và kịp thời với các sự cố, tích hợp với các quy trình vận hành, khai thác và sử dụng hiệu quả dữ liệu, tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn cũng như các quy định về kiểm toán. Ở khía cạnh bảo mật, nhà phân phối công nghệ M.Tech đã đề xuất Tenable One, nền tảng hợp nhất do Tenable phát triển nhằm giúp doanh nghiệp quản lý và giảm thiểu rủi ro bảo mật toàn diện. Đặc biệt, ông Dinesh Bamania - Giám đốc Kinh doanh Quốc tế Tập đoàn Edwards đã giới thiệu giải pháp thông minh “S.M.A.R.T. detection” nhằm giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả phòng cháy chữa cháy và bảo vệ hạ tầng cho các nhà máy thông minh.

Nội dung hội thảo thu hút nhiều người quan tâm. Ảnh Vietfair

Ngoài ra, tại Hội thảo đại diện các tập đoàn và thương hiệu lớn đã mang đến loạt giải pháp tiên tiến, xu hướng nổi bật và các sản phẩm thế hệ mới trải rộng từ tự động hóa, an toàn PCCC, an ninh mạng đến vận hành thông minh không chỉ làm phong phú, hấp dẫn thêm nội dung của Hội thảo mà còn gợi mở, định hướng phát triển rõ ràng cho doanh nghiệp Việt trên hành trình xây dựng nhà máy thông minh, nhằm sản xuất và phát triển bền vững.

Hiện thực hóa Smart Factory khi dòng vốn đầu tư toàn cầu đang dịch chuyển đến Việt Nam

Một trong những điểm sáng của phiên thảo luận chuyên đề “Nhà máy thông minh tại Việt Nam: Những điểm hiệu quả và những khía cạnh cần cải thiện”. Thay vì dừng lại ở khái niệm, các chuyên gia và doanh nghiệp đã tập trung vào câu hỏi mang tính thực tiễn: “Việt Nam sẽ đi con đường nào để biến mô hình Smart Factory thành hiện thực, trong bối cảnh công nghiệp nội địa còn nhiều hạn chế về vốn, nhân lực và khả năng tích hợp công nghệ”?

Ông Nguyễn Huy Trường - Giám đốc Schmersal Việt Nam nhận định: “Việt Nam đang bước vào “thập kỷ vàng” khi dòng vốn đầu tư toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ, mở ra cơ hội tiếp cận công nghệ tiên tiến, gắn kết chặt hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu”.

PGS. TS Lê Hoài Quốc (ngồi giữa) - Chủ tịch Hội Tự động hóa TP. Hồ Chí Minh (HAuA) cùng các diễn giả thảo luận, chia sẻ thông tin tại Hội thảo “Công nghệ Tự động hóa và Nhà máy Thông minh”. Ảnh Vietfair

Theo Bộ Kế hoạch & Đầu tư (nay là Bộ Tài chính), vốn FDI đăng ký mới vào lĩnh vực chế biến, chế tạo tại Việt Nam đã đạt trên 23 tỷ USD trong năm 2024, chiếm gần 60% tổng vốn FDI cả nước. “Đây là “đòn bẩy” giúp Việt Nam tiến gần hơn tới Smart Factory, nhưng nếu không chuẩn bị kỹ càng, doanh nghiệp nội địa có nguy cơ tụt lại ngay trên sân nhà. Vậy làm sao để nâng cấp nhà máy đúng chuẩn “Smart” mà vẫn tối ưu hóa chi phí? “Các doanh nghiệp cần hoạch định chiến lược dài hạn, xây dựng đội ngũ nhân lực chuyên môn, đồng thời đảm bảo được ba yếu tố: Chi phí, lợi ích và rủi ro. Lựa chọn nhà thầu giàu kinh nghiệm cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc xây dựng nhà máy thông minh, do đó cần có sự hỗ trợ của nhà nước và tăng cường hợp tác quốc tế”, ông Nguyễn Huy Trường chia sẻ.

“Khó khăn, thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam gặp phải khi triển khai mô hình nhà máy thông minh theo tiêu chuẩn từ Đức đó là mặt bằng không đáp ứng được yêu cầu lắp đặt máy móc mới, trong khi hệ thống thiết bị cũ lại khó xử lý. Trước bối cảnh đó, vấn đề không phải là thiếu vốn, mà là triển khai công nghệ thế nào cho hiệu quả và phù hợp”, ông Đỗ Đăng Nguyên - Giám đốc Quốc gia Nord Gear Việt Nam chia sẻ.

Các chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp không thể chạy theo phong trào hay đầu tư dàn trải. Trước hết, cần đánh giá tổng thể hệ thống hiện có, thu thập dữ liệu vận hành, phân tích khả năng tích hợp, rồi mới lựa chọn các hạng mục ưu tiên. Cách tiếp cận “đầu tư đúng chỗ” vừa tiết kiệm, vừa chứng minh được hiệu quả, từ đó tạo thêm niềm tin để mở rộng đầu tư ở các giai đoạn tiếp theo. Từ thực tế, ông Đỗ Đăng Nguyên cho biết nhiều ngành tưởng chừng “khó tự động hóa” như sản xuất gạch nung đã ứng dụng robot trong sản xuất, mang lại lợi ích kinh tế rõ ràng, điều đó cho thấy ngay cả những ngành truyền thống cũng có thể đổi mới nếu có chiến lược đúng.

HAuA - Messe Frankfurt: Cột mốc hợp tác chiến lược cho tương lai

Hội thảo “Công nghệ Tự động hóa và Nhà máy thông minh” khép lại với thông báo hợp tác chiến lược giữa Hội Tự động hóa TP. Hồ Chí Minh (HAuA) và Messe Frankfurt. “Việc hợp tác giữa HAuA và SPS mang ý nghĩa then chốt khi Việt Nam đang chuyển dịch từ mô hình sản xuất dựa vào lao động phổ thông sang nền công nghiệp chú trọng tri thức, với mức độ số hóa ngày càng cao và tập trung vào IT/OT. Cùng với đó, dòng vốn đầu tư từ nước ngoài vào Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ. SPS tin tưởng rằng lần hợp tác này với HAuA sẽ là một quyết định then chốt trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều biến động. Đây được coi là bước ngoặt quan trọng, mở ra nền tảng chuyên biệt về tự động hóa, nơi doanh nghiệp công nghệ có thể trình diễn giải pháp, kết nối với nhà đầu tư và khách hàng toàn cầu”, ông Israel Gogol - Giám đốc Nhóm Messe Frankfurt chia sẻ.

PGS. TS Lê Hoài Quốc, Chủ tịch HAuA và ông Israel Gogol (ngoài cùng bên trái) - Giám đốc nhóm Messe Frankfurt công bố hợp tác trong khuôn khổ Hội thảo “Công nghệ Tự động hóa và Nhà máy Thông minh”. Ảnh Vietfair

Với mong muốn tạo nên một “sân khấu” để mọi người cùng học hỏi và trao đổi ý tưởng, nơi các doanh nghiệp được thỏa sức “phô diễn” các sản phẩm công nghệ với các nhà đầu tư, cũng như cung cấp giải pháp cho các khách hàng có nhu cầu, SPS sẽ bắt tay cùng HAuA hướng tới việc tổ chức SPS Stage Vietnam thường niên bắt đầu từ năm 2026.

Với lộ trình dài hạn, sự chuẩn bị đồng bộ về công nghệ và nhân lực, cùng sự đồng hành của nhà nước, mô hình Smart Factory trở thành động lực để doanh nghiệp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững trong kỷ nguyên 4.0. Hội thảo “Công nghệ Tự động hóa và Nhà máy thông minh” không chỉ mở ra cơ hội kết nối, hợp tác giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước, mà còn mang đến những giải pháp thiết thực trong lĩnh vực tự động hóa, từ đó góp phần sớm hiện thực hóa mô hình Smart Factory tại Việt Nam trong thời gian tới.

Phương Như - Thế Quân