EGS không chỉ là trách nhiệm mà là vấn đề sống còn của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số

Tọa đàm mở trong khuôn khổ hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo VEIA, các chuyên gia đến từ các viện nghiên cứu, các chủ doanh nghiệp ngành điện tử Việt Nam. Ảnh: Nguyễn Hạnh

ESG - chìa khóa để doanh nghiệp Việt hội nhập bền vững

Phát biểu khai mạc hội thảo, bà Nguyễn Thị Thúy Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam, Ủy viên BCH Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam (VEIA) cho biết, Việt Nam đang là đối tác đáng tin cậy trên bản đồ công nghệ thế giới.

Báo cáo của VEIA cho thấy, ngành điện tử Việt Nam hiện đóng góp trên 30% kim ngạch xuất khẩu, đạt hơn 121 tỷ USD trong 9 tháng năm 2025, tạo việc làm cho khoảng 5 triệu lao động chất lượng cao. Tỷ lệ nội địa hóa trong một số phân khúc đã đạt 40-50%. Trong bối cảnh chuyển đổi xanh và công nghiệp 4.0, doanh nghiệp điện tử Việt Nam áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa và xây dựng chuỗi cung ứng thân thiện môi trường, hướng tới thực hiện cam kết Net Zero 2050, khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ công nghệ thế giới.

Ngành điện tử Việt Nam đã và đang khẳng định vị thế là một trong những trụ cột tăng trưởng kinh tế quốc gia. Vai trò này không chỉ giúp doanh nghiệp điện tử trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, mà còn góp phần thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050 theo như cam kết của Việt Nam.

MC người máy dẫn dắt phần mở đầu hội thảo, giao tiếp chào hỏi các lãnh đạo, các chủ doanh nghiệp, các đại biểu tham dự hội thảo gây nhiều hứng thú cho quan khách trong hội trường. Ảnh: Nguyễn Hạnh

Tuy nhiên, thời điểm hiện tại, ngành điện tử trong nước đang đứng trước thời điểm chuyển đổi quan trọng khi những tiêu chuẩn liên quan môi trường, quản trị và trách nhiệm xã hội ngày càng được siết chặt. Nếu trước đây, doanh nghiệp tập trung vào chất lượng, tiến độ và chi phí, thì hiện nay các tập đoàn đa quốc gia yêu cầu thêm bộ tiêu chí về phát thải khí nhà kính, bảo vệ dữ liệu, quản lý rủi ro và minh bạch chuỗi cung ứng. Việt Nam cũng đã quy định hơn 1.000 doanh nghiệp phải hoàn thành báo cáo phát thải vào cuối năm 2025. Đây là bước đi thể hiện rõ cam kết chuyển đổi xanh của quốc gia.

Với vai trò là một tổ chức dẫn dắt, VEIA đã và đang hướng dẫn các doanh nghiệp Việt nói chung, doanh nghiệp điện tử nói riêng thực thi ESG phù hợp, nhằm kết nối với các tập đoàn đa quốc gia đang yêu cầu xây dựng bộ tiêu chuẩn ESG nội địa cho ngành điện tử.

“Những năm qua, VEIA đã xác định hỗ trợ doanh nghiệp thực thi ESG là nhiệm vụ chiến lược. Đồng thời mong muốn ESG không phải là “gánh nặng” của các doanh nghiệp mà trở thành động lực phát triển cốt lõi của doanh nghiệp trong nước. Bởi, ESG chỉ thành công khi có sự đồng hành của tổ chức ngành nghề và sự kết nối trong chuỗi cung ứng”, bà Hương nhấn mạnh.

Bà Nguyễn Thị Thúy Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam, Ủy viên BCH Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam cho biết, VEIA xác định ESG là chiến lược hành động và Hiệp hội luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp ngành điện tử trong nước thực thi ESG. Ảnh: Nguyễn Hạnh

Cũng theo bà Hương, trong triển khai ESG cho doanh nghiệp, VEIA đã và đang làm việc cùng các Viện nghiên cứu, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp hội viên xây dựng Bộ hướng dẫn ESG ngành điện tử, tạo ra khung thực hành ESG phù hợp với doanh nghiệp Việt. Qua đó, thúc đẩy tiêu chuẩn hóa trong quản lý môi trường, xử lý hóa chất và nâng cao trách nhiệm xã hội, mục tiêu biến Việt Nam thành điểm đến của chuỗi cung ứng xanh và bền vững.

“ESG không chỉ là xu hướng toàn cầu mà chính là chìa khóa để ngành điện tử nâng tầm vị thế, trở thành trung tâm sản xuất chiến lược của thế giới. VEIA tin rằng, khi doanh nghiệp mạnh quốc gia sẽ mạnh. Khi chuỗi cung ứng bền vững, ngành điện tử Việt Nam mới bền vững. ESG chính là cánh cửa để doanh nghiệp trong nước bước vào cuộc chơi toàn cầu của tương lai. VEIA cam kết tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy tiến trình thực thi ESG, xây dựng hệ sinh thái phát triển bền vững, đưa ngành điện từ Việt Nam trở thành hình mẫu về đổi mới và có trách nhiệm xã hội”, bà Hương khẳng định.

Các sáng kiến quốc tế đang tác động mạnh tới doanh nghiệp điện tử Việt Nam

Khi ESG không còn là vấn đề trách nhiệm, cũng không chỉ là vấn đề phát triển manh mún, mà là yêu cầu bắt buộc trong hành trình hội nhập quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam đứng trước những khó khăn, thách thức, nhưng họ buộc phải hành động.

Bà Phạm Thị Ngọc Thuỷ - Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tư nhân chia sẻ, các doanh nghiệp thực thi ESG tốt sẽ có nhiều cơ hội để hội nhập, đồng thời được hưởng ưu đãi trong vay vốn và thuế suất. Ảnh: Nguyễn Hạnh

Bàn về tiêu chuẩn ESG theo hành lang quy chuẩn quốc tế, bà Phạm Thị Ngọc Thuỷ - Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tư nhân cho biết, các tiêu chuẩn ESG từ EU, Mỹ và các sáng kiến quốc tế đang tác động mạnh tới doanh nghiệp điện tử Việt Nam. Do vậy, các doanh nghiệp phải bắt đầu từ việc tuân thủ pháp luật, xác định yêu cầu của đối tác và thị trường, đánh giá rủi ro pháp lý, đồng thời đầu tư vào công nghệ xanh, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số để quản trị dữ liệu, tối ưu chi phí và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Tại Việt Nam, VEIA đang triển khai nhiều hoạt động nhằm chuẩn hóa tiêu chí ESG cho ngành điện tử, tăng cường đào tạo, kết nối doanh nghiệp với chuỗi cung ứng toàn cầu và phối hợp cơ quan quản lý xây dựng chính sách thúc đẩy sản xuất bền vững. Mục tiêu không chỉ là hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của đối tác, mà còn tạo lợi thế cạnh tranh cho ngành điện tử nước ta.

Ông Trần Đức Tùng, Phó Tổng Giám đốc Hanel PT chia sẻ, doanh nghiệp cần thiết phải quản trị tối ưu hơn, cải tiến quy trình nhiều hơn hoặc tinh gọn hệ thống để bù đắp các chi phí đã đầu tư cho ESG. Ảnh: Nguyễn Hạnh

Theo ông Trần Đức Tùng, Phó Tổng Giám đốc Hanel PT, ESG không phải khẩu hiệu mà phải được tích hợp vào toàn bộ hoạt động, từ văn hóa doanh nghiệp tới công nghệ và quy trình sản xuất.

Ông Tùng cho rằng, các doanh nghiệp cần tập trung vào công nghệ tiết kiệm năng lượng, quản lý chất thải, phát triển chuỗi cung ứng xanh và cải thiện điều kiện lao động để đáp ứng yêu cầu ESG toàn cầu, củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.

ESG không đơn thuần là chi phí, mà là một phần của chiến lược phát triển dài hạn. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững giúp doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận vốn, mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút khách hàng có yêu cầu cao và giảm rủi ro vận hành. ESG chỉ mang lại giá trị khi đi kèm đạo đức kinh doanh và cơ chế quản trị rủi ro rõ ràng.

Đứng trước vấn đề “xanh hóa” doanh nghiệp, Hanel PT đã đặt mục tiêu tiến tới Net Zero vào năm 2028 và đang áp dụng nhiều biện pháp như quản lý tiêu thụ năng lượng, kiểm kê phát thải, tăng cường minh bạch chuỗi cung ứng và ứng dụng chuyển đổi số để giám sát tuân thủ.

“Đầu tư cho ESG tốn khá nhiều chi phí. Cụ thể như chi phí vào các hệ thống năng lượng mặt trời, hệ thống kiểm soát năng lượng, hệ thống xử lý nước thải cũng như rất nhiều quá trình khác làm giảm hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, đối với Hanel PT, ESG không phải là gánh nặng tài chính, mà là thước đo chiều sâu văn hóa cũng như năng lực quản lý, năng lực quản trị của người lãnh đạo và tương lai của doanh nghiệp. Bởi, nếu không đầu tư vào ESG, doanh nghiệp sẽ không thể tiến xa được. Doanh nghiệp cần thiết phải quản trị tối ưu hơn, cải tiến quy trình nhiều hơn hoặc tinh gọn hệ thống để bù đắp các chi phí đã đầu tư cho ESG”, ông Tùng chia sẻ.

Theo ông Phạm Văn Đồng, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Năng suất và Chất lượng Quốc tế IPQ, ESG không chỉ là trách nhiệm mà còn là vấn đề sống còn của doanh nghiệp trong thời đại số. Ảnh: Nguyễn Hạnh

Nhìn nhận về góc độ ESG là điều kiện sống còn của doanh nghiệp, ông Phạm Văn Đồng, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Năng suất và Chất lượng Quốc tế IPQ cho rằng, nhiều doanh nghiệp vẫn coi ESG là “gánh nặng” làm tăng chi phí vận hành. Nhưng khi các tổ chức, các quốc gia trên toàn cầu đã hội tụ, nhất là khi Việt Nam đã ký cam kết Net Zero vào năm 2050, việc thực thi ESG là điều không thể thoái thác.

Ông Đồng cho rằng, các khách hàng và chuỗi cung ứng của doanh nghiệp hiện đã bắt đầu đưa ra những yêu cầu về ESG vào trong điều khoản, điều kiện hợp đồng, quy định đơn hàng. Đó là áp lực chi phí và gánh nặng lớn cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có chiến lược tốt, sẵn sàng thực thi ESG thì doanh nghiệp đó chắc chắn sẽ phát triển mạnh trong tương lai.

Cũng trong khuôn khổ hội thảo, cuộc tọa đàm mở “Làm thế nào để ESG không chỉ là khẩu hiệu?” một lần nữa khẳng định, ESG là vấn đề toàn cầu. Ngay cả khi các doanh nghiệp Việt không mong muốn phải thay đổi và đầu tư chi phí, họ cũng buộc phải chấp nhận “cuộc chơi”. Họ không có quyền hỏi lộ trình ESG còn bao lâu, mà phải chủ động trả lời câu hỏi họ phải làm gì để thực thi ESG phù hợp nhất.

Về vấn đề này, các chuyên gia đều có chung nhận định, doanh nghiệp cần chuẩn hóa về văn hóa, nhân lực, tiêu chuẩn, chất lượng để số hóa thành công, đồng thời thực thi ESG bằng tất cả trách nhiệm và nỗ lực sống còn để bứt phá.