acecook

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 1)

Văn hoá giải trí
29/09/2024 04:04
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định mục tiêu “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc".
aa

Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và dành nhiều nguồn lực để xây dựng và phát triển văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc. Qua đó, các sản phẩm văn hóa ngày càng đa dạng, phong phú, đáp ứng yêu cầu mới, nhiều mặt của xã hội. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống, di sản văn hóa tiêu biểu của cộng đồng các dân tộc anh em được kế thừa, bảo tồn, tôn tạo, phát huy.

Kỳ 1: Bức tranh văn hóa đa sắc màu

Đắk Lắk là nơi hội tụ 49 dân tộc anh em cùng sinh sống, tạo nên bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú, từ văn hóa các dân tộc đến văn hóa vùng miền. Với việc nỗ lực giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số (DTTS), nhiều giá trị văn hóa truyền thống đã dần được khôi phục, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh của địa phương.

Thống nhất trong đa dạng

Là một tỉnh được ví như “Việt Nam thu nhỏ”, Đắk Lắk là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng, nơi lưu giữ nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Ngoài những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc bản địa Trường Sơn – Tây Nguyên như Êđê, M’nông, Gia Rai, Xê Đăng, Ba Na... còn có sự hiện diện của dân tộc các tỉnh phía Bắc di cư vào như Mường, Tày, Nùng, Dao, H’mông...

Mỗi dân tộc đều có sắc thái văn hóa truyền thống riêng biệt giữa đa sắc màu văn hóa của 49 dân tộc; trong đó văn hóa các dân tộc bản địa lâu đời được đánh giá là một trong những viên ngọc sáng của nền văn hóa Việt Nam. Đắk Lắk có ba dòng văn hóa giàu bản sắc, mang đủ sắc thái ba miền Bắc - Trung – Nam, gồm: Văn hóa các dân tộc bản địa Trường Sơn – Tây Nguyên, văn hóa của các dân tộc thiểu số phía Bắc và văn hóa dân tộc Kinh (người Việt). Cả ba dòng văn hóa này tiêu biểu cho nền văn hóa Việt Nam hiện đang có mặt và ngày càng phát triển, giao thoa, đan xen, bồi đắp cho nhau, tạo thành nền văn hóa Đắk Lắk thống nhất trong đa dạng. Sự đa dạng các dân tộc cũng tạo nên văn hóa cộng đồng hội tụ từ văn hóa nhà dài (Êđê, M'nông) với văn hóa nhà rông (Gia Rai, Ba Na, Xơ Đăng) cùng nền văn hóa nhà sàn của các DTTS phía Bắc và văn hóa đình làng của người Việt.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 1)
Đồng bào các dân tộc giao lưu nhảy sạp trong Lễ hội Hảng Pồ xã Ea Siên năm 2024.

Bên cạnh đó, nền văn hóa cồng chiêng khá độc đáo của các DTTS; đó là sự hội nhập của dàn chiêng K'nah (Êđê), Goong la, Goong pế (M'nông), Arap (Xơ Đăng, Gia Rai) và các dàn chiêng của đồng bào Vân Kiều, Mường, Thái rộn rã trầm hùng, ngân vang, tạo thành một bản hợp xướng giàu âm điệu của núi rừng Tây Nguyên. Đặc biệt, ở Đắk Lắk cồng chiêng của các dân tộc bản địa đã được thiêng hóa; nó là công cụ duy nhất để con người thông tin với các vị thần linh trong trời đất, là âm nhạc không thể thiếu được trong đời sống cộng đồng, sinh hoạt văn hóa, nghi lễ và lễ hội của các buôn làng.

Ngoài ra, âm nhạc của các DTTS Đắk Lắk rất phong phú, đa dạng, giàu bản sắc với hàng trăm làn điệu dân ca (lời nói vần) và trên 100 loại nhạc cụ khác nhau; mỗi loại nhạc cụ đều có những nét độc đáo, hấp dẫn riêng. Đó còn là những lễ hội vô cùng quan trọng trong đời sống văn hóa cộng đồng của mỗi dân tộc như lễ cúng cầu mưa, ăn cơm mới, cúng bến nước, đặt tên, thổi tai, cúng sức khỏe, kết nghĩa anh em... của đồng bào DTTS tại chỗ; lễ hội mùa xuân của các DTTS phía Bắc... Tất cả mang trong mình sức sống và ước mơ lý tưởng nhằm cầu mong cho mỗi gia đình và cả cộng đồng ngày càng phát triển phồn thịnh.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 1)
Phụ nữ M'nông (buôn Lê, thị trấn Liên Sơn, huyện Lắk) giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống.

Không chỉ thế, bức tranh đa sắc màu văn hóa của các DTTS trên địa bàn tỉnh còn thể hiện qua nghệ thuật tạo hình, kiến trúc, thủ công, mỹ nghệ, văn hóa ẩm thực, trang phục, phong tục tập quán... Trong quá trình giao lưu văn hóa giữa các dân tộc với nhau, chúng được hoàn thiện hơn, vừa có cái nét riêng của từng dân tộc vừa có cái chung của cả cộng đồng, tạo cho vùng đất Đắk Lắk có một nền văn hóa phong phú, đa dạng, giàu bản sắc.

Tìm về bản sắc văn hóa dân tộc

Tỉnh Đắk Lắk có 4 di sản phi vật thể đã được Bộ VH-TT&DL đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, gồm: Khan (sử thi) của người Êđê; Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ mừng thọ của người M'nông; Ngữ văn dân gian Lời nói vần của người Êđê và di sản Mo Mường của người Mường.

Những năm gần đây, khi những mưu sinh vất vả qua đi, cuộc sống khá lên, đói nghèo và cơm áo không còn là nỗi lo thường trực, thì đồng bào các DTTS trên địa bàn tỉnh lại có nhu cầu tìm về cội nguồn văn hóa của mình. Đây là điều đáng mừng, khi mà bà con không chỉ tự chủ được đời sống vật chất mà còn cháy bỏng với khao khát tìm lại món ăn tinh thần, nét văn hóa truyền thống của dân tộc giữa dòng chảy hiện đại.

Về xã Ea Siên (thị xã Buôn Hồ) những năm gần đây ai cũng cảm nhận được sự đổi thay trong đời sống từ vật chất đến tinh thần của đồng bào Tày, Nùng trên vùng đất này. Theo ông Nông Văn Dũng, Phó Chủ tịch xã Ea Siên, từ những năm 1988 - 1989 đồng bào Nùng, Tày từ phía Bắc (chủ yếu ở Cao Lộc, Lạng Sơn) vào Ea Siên lập nghiệp. Rời xa quê hương, sau thời gian đầu vì cuộc sống khó khăn phải vất vả mưu sinh thì hơn 10 năm trở lại đây, người dân đã dần khôi phục, tìm về những nét văn hóa dân gian truyền thống của dân tộc mình. Ở Cao Lộc có lễ hoặc hội gì thì ở Ea Siên cũng có lễ, hội đó. Đơn cử như Tết Thanh minh, rằm tháng 7, mừng lúa mới...; đặc biệt là Lễ hội Hảng Pồ cũng được duy trì và tổ chức vào ngày 28 tháng Giêng hằng năm với mong ước cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, thôn xóm yên vui; gia đình hòa thuận, ấm no, hạnh phúc.

Di cư đến vùng đất mới, người Tày, Nùng vẫn giữ gìn nếp nhà sàn, trang phục, món ăn truyền thống của dân tộc mình. Nơi xa quê, sau mỗi ngày làm việc mệt nhọc, những người lớn tuổi lại tề tựu bên nhau nhâm nhi ly rượu men lá và dập dìu câu hát lượn, hát sli; lớp trẻ thì say sưa trong tiếng sáo trúc vang vọng khắp bản làng cho thỏa nỗi nhớ người thân, quê nhà.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 1)
Những ngôi nhà sàn ở buôn M'Liêng (xã Đắk Liêng, huyện Lắk) còn được lưu giữ nhìn từ trên cao.

Buôn M’liêng (xã Đắk Liêng, huyện Lắk) là một trong những buôn cổ hiếm hoi của đồng bào M’nông R’lăm còn lưu giữ được những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể truyền thống của đồng bào bản địa Tây Nguyên. Nơi đây, người dân vẫn còn lưu truyền những nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình từ cồng chiêng, ché, ghế kpan, nhà sàn đến nghề dệt thổ cẩm, đan lát, chài lưới... Đó còn là những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi cành lá sum suê vừa tạo không khí mát mẻ, trong lành vừa thể hiện được lối sống hài hòa, thân thiện với thiên nhiên của đồng bào M’nông nơi đây.

Một đội chiêng trẻ xã Ea Tu (TP. Buôn Ma Thuột) tham gia biểu diễn cồng chiêng trong một ngày hội.

Một đội chiêng trẻ xã Ea Tu (TP. Buôn Ma Thuột) tham gia biểu diễn cồng chiêng trong một ngày hội.

Giữa cuộc sống nhộn nhịp, với những lối kiến trúc hiện đại, đa văn hóa, thế nhưng không gian, đời sống của người dân trong buôn M’liêng vẫn giữ nét thanh bình, cổ kính. Ông Y Poan B’Krông, Bí thư chi bộ buôn chia sẻ: “Những năm qua, bà con trong buôn M’liêng rất tích cực bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Hiện nay, buôn vẫn còn lưu giữ được hơn 24 bộ chiêng, 30 bộ ché cổ, 5 người biết dệt thổ cẩm, 10 nhà sàn dài dựng bằng gỗ và nhiều nhà sàn dài xây bằng gạch. Đặc biệt, buôn M’liêng cũng thành lập và thường xuyên duy trì hoạt động của 1 đội chiêng, 1 đội múa...”

Kỳ 2: Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống

baodaklak.vn
chao-mung-ngay-bao-chi
Tin bài khác
Tin tức ngân hàng nổi bật tuần qua: MB ra mắt giải pháp chi lương siêu tốc

Tin tức ngân hàng nổi bật tuần qua: MB ra mắt giải pháp chi lương siêu tốc

Tuần qua, nhiều ngân hàng đã có những động thái quan trọng nhằm mở rộng dịch vụ và thu hút khách hàng với hàng loạt diễn biến đáng chú ý liên quan đến hoạt động kinh doanh, chiến lược nhân sự như: TPBank kiện toàn Ban điều hành, thúc đẩy chiến lược tăng trưởng mới; Eximbank được chấp thuận chuyển trụ sở chính ra Hà Nội; MB ra mắt giải pháp chi lương siêu tốc...
Tác nhân AI vật lý ảo: Tăng tốc chuyển đổi số cho nhà máy thông minh

Tác nhân AI vật lý ảo: Tăng tốc chuyển đổi số cho nhà máy thông minh

Siemens vừa công bố bước tiến mới trong tự động hóa công nghiệp với kế hoạch tích hợp trí tuệ nhân tạo vào các hệ thống xe dẫn đường tự động (AGV) và robot di động tự động (AMR). Giải pháp này hứa hẹn giúp các nhà máy dễ dàng triển khai, vận hành và bảo trì đội phương tiện tự hành từ đó tăng hiệu suất và giảm thời gian gián đoạn sản xuất.
Đòn bẩy tài chính giúp nhà bán hàng bứt phá trên sàn thương mại điện tử

Đòn bẩy tài chính giúp nhà bán hàng bứt phá trên sàn thương mại điện tử

Hưởng ứng chủ trương của Chính phủ về thúc đẩy phát triển kinh tế số, xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả và bền vững, ngày 25/6/2025, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) phối hợp cùng nền tảng thương mại điện tử TikTok tổ chức đồng thời hai sự kiện lớn tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Đây là chuỗi hoạt động chuyên biệt dành riêng cho cộng đồng nhà bán hàng đang kinh doanh trên TikTok - một trong những kênh phân phối trực tuyến phát triển nhanh nhất hiện nay.
VAA, CMES và doanh nghiệp Trung Quốc hợp tác  phát triển lĩnh vực tự động hóa tại Việt Nam

VAA, CMES và doanh nghiệp Trung Quốc hợp tác phát triển lĩnh vực tự động hóa tại Việt Nam

Mới đây, tại Văn phòng Hội Tự động hóa Việt Nam (VAA), đã diễn ra cuộc họp giữa lãnh đạo VAA và đại diện Công ty CMES, CG Xi và các doanh nghiệp, viện, trường giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc.
Chuẩn bị rót 4.000 tỷ mở rộng nhà máy tại Hậu Giang, công ty thuộc Tập đoàn Tân Hiệp Phát tham vọng sản xuất 1 tỷ lít/năm

Chuẩn bị rót 4.000 tỷ mở rộng nhà máy tại Hậu Giang, công ty thuộc Tập đoàn Tân Hiệp Phát tham vọng sản xuất 1 tỷ lít/năm

Tập đoàn Tân Hiệp Phát đang lên kế hoạch rót 4.000 tỷ đồng để mở rộng nhà máy Number One tại Hậu Giang, trong đó 30% là vốn góp từ doanh nghiệp và 70% là vốn vay.
Vinamilk Green Farm - từ

Vinamilk Green Farm - từ 'resort cho bò' đến hộp sữa đạt chuẩn quốc tế

Nếu phải chọn một từ để nói về Vinamilk Green Farm, em sẽ dùng từ ‘hạnh phúc’”, Nguyễn Mạnh Hùng - sinh viên Đại học Ngoại thương - chia sẻ sau chuyến tham quan trang trại sinh thái của thương hiệu sữa hàng đầu Việt Nam tại miền đất Tây Ninh đầy nắng và gió.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 28/6/2025: Tuổi Tuất gặp khó khăn, tuổi Tỵ tài vận hanh thông

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 28/6/2025: Tuổi Tuất gặp khó khăn, tuổi Tỵ tài vận hanh thông

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 28/6/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Thị trường chứng khoán ngày 27/6: VN-Index tăng nhẹ, khối ngoại bán ròng cổ phiếu FPT hơn 150 tỷ đồng

Thị trường chứng khoán ngày 27/6: VN-Index tăng nhẹ, khối ngoại bán ròng cổ phiếu FPT hơn 150 tỷ đồng

Kết thúc phiên giao dịch ngày 27/6, thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận diễn biến tích cực khi chỉ số VN-Index tăng 5,77 điểm, tương đương 0,42%, lên mức 1.371,44 điểm. Đà tăng lan tỏa ở nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn giúp thị trường giữ vững sắc xanh trong suốt phiên. Dù thanh khoản được cải thiện so với phiên trước, giá trị khớp lệnh vẫn ở mức thấp, đạt 17.413 tỷ đồng trên toàn thị trường.
Quốc hội chính thức thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Quốc hội chính thức thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Sáng ngày 27/6, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo với 435/438 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành.
Robot Aeon: Khi trí tuệ nhân tạo bước vào nhà xưởng

Robot Aeon: Khi trí tuệ nhân tạo bước vào nhà xưởng

Trong bối cảnh nhiều ngành công nghiệp đang đối mặt với tình trạng thiếu lao động và nhu cầu tự động hóa ngày càng cao, công ty công nghệ đo lường Hexagon (Thụy Điển) vừa chính thức ra mắt robot hình người Aeon - một thiết bị tiên tiến được thiết kế để giải quyết các thách thức thực tiễn trong môi trường sản xuất hiện đại.
siement
Quảng cáo
moxa