acecook

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 2)

Văn hoá giải trí
01/10/2024 04:04
Với niềm đam mê và nhiệt huyết, nhiều cá nhân trên địa bàn tỉnh đã và đang góp sức phát huy, gìn giữ, lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống trong cộng đồng, du khách trong nước và quốc tế.
aa
Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 1) Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 1)

Người đi tìm họa tiết thổ cẩm M’nông

Là người con của buôn làng M’nông tại huyện Lắk, bà H’Kim Hoa Byă, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy luôn đau đáu tìm lại tinh hoa nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình.

Yêu đến mức “nghiện”, nhiều năm qua bà H’Kim Hoa rong ruổi khắp các buôn làng, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh với mong muốn hồi sinh, lưu giữ thổ cẩm M’nông. Điểm đầu tiên bà lựa chọn để tìm không gian cho thổ cẩm Tây Nguyên là thác Dray Nu, thuộc xã Dray Sáp (huyện Krông Ana) - nơi được ví là ngọn thác huyền thoại bên dòng Sêrêpốk; tuy nhiên, việc tìm nghệ nhân để trao truyền nghề dệt ở đây gặp nhiều trở ngại và không thực hiện được.

Không vì khó khăn mà chùn bước, những ngày nghỉ hiếm hoi cuối tuần, bà trở về huyện Lắk – nơi nhiều buôn làng, nhiều nghề truyền thống của người M’nông còn hiện hữu. May mắn, tại buôn Lê, thị trấn Liên Sơn, bà gặp được một nhóm người có chung niềm đam mê và thường xuyên ngồi dệt thổ cẩm ở nhà một hộ dân, bà đã liên hệ với chính quyền địa phương cho mượn nhà cộng đồng buôn Lê để làm nơi tập hợp những chị em biết dệt thổ cẩm.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 2)
Bà H’Kim Hoa Byă (ngoài cùng bên trái) trao đổi việc bảo tồn nghề dệt truyền thống với chị em buôn Lê.

Nhận thấy tất cả chị em dệt thổ cẩm ở địa phương chủ yếu dùng sợi len, chỉ phù hợp với thời tiết mùa đông mà không phù hợp với mùa hè nên bà đã liên hệ với một đầu mối chuyên cung cấp sợi tơ tằm ở tỉnh Lâm Đồng để đặt hàng. Những sản phẩm trang phục truyền thống đầu tiên như khăn choàng cổ, khăn trải bàn, chăn… được hoàn thiện bằng chất liệu tơ tằm, sợi tre và được một số khách hàng đón nhận.

Tuy nhiên, trong số các chị em tham gia nhóm dệt, không có ai biết dệt hoa văn truyền thống của đồng bào M’nông – điều này khiến bà trăn trở hơn hai năm qua. Mỗi chuyến công tác về cơ sở, bà lại nhờ người quen, đồng nghiệp và cả bà con trong buôn làng tìm giúp người còn nắm giữ bí quyết gia truyền dệt hoa văn thổ cẩm của đồng bào M’nông. Cuối tháng 7 vừa qua, may mắn đến với bà khi được một người dân địa phương dẫn đến gặp người chị H’Đen Bkrông – người duy nhất biết dệt hoa văn thổ cẩm của người M’nông tại buôn Jun, thị trấn Liên Sơn. Sau khi được bà thuyết phục, chị H’Đen đồng ý phối hợp hỗ trợ dạy nhóm chị em cách dệt hoa văn của đồng bào M’nông. Hơn một tháng được chị H’Đen “cầm tay, chỉ việc”, một số chị em trong nhóm dệt đã nắm được các thao tác cơ bản và đã cho ra những sản phẩm thổ cầm đầu tay có hoa văn truyền thống của người M’nông.

Bà H’Kim Hoa Byă bộc bạch, huyện Lắk trước đây từng là cái nôi của nghề dệt thổ cẩm M’nông. Tuy nhiên, trước sự phát triển của các sản phẩm dệt may công nghiệp vừa rẻ vừa đa dạng mẫu mã nên đa số bà con ít sử dụng trang phục truyền thống. Kéo theo đó số người duy trì nghề dệt cũng ít dần, thậm chí một số buôn làng ở huyện Lắk cũng chỉ còn một vài người biết đến nghề dệt.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 2)
Hoa văn thổ cẩm của người M’nông được truyền dạy cho chị em phụ nữ buôn Lê.

Được biết, cùng với số tiền gom góp từ bán hoa lan và vay qua lương, hơn hai năm qua bà đã bỏ ra một khoản kinh phí khá lớn để mua nguyên liệu, khung dệt và thuê nghệ nhân truyền nghề cho chị em nhóm dệt ở buôn Lê với mong muốn những trang phục truyền thống của đồng bào M’nông mãi hiện hữu ở mỗi buôn làng. Bà H’Kim Hoa Byă cho hay, thời gian tới, song song với sử dụng chất liệu tơ tằm, sợi tre, bà sẽ nhập thêm chất liệu sợi đũi để nâng tầm giá trị sản phẩm thổ cẩm truyền thống. Dẫu đây mới chỉ là bước đầu nhưng bà tin tưởng rằng sẽ là nền móng vững chắc để nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào M’nông được duy trì và phát triển.

Bảo tồn chữ viết dân tộc

Tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước được tổ chức vào trung tuần tháng 8/2024, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đình Trung nhấn mạnh: “Các cấp ủy đảng cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển văn hóa và phát triển kinh tế ở địa phương, coi trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, cán bộ phụ trách văn hóa ở các cấp và có những chính sách đãi ngộ đối với những nghệ nhân, nghệ sĩ”…

Đến xã Hòa Phú (TP. Buôn Ma Thuột), gặp những người Thái và hỏi ông Tống Văn Phương hầu như ai cũng biết. Họ biết đến ông không chỉ bởi sự nhiệt huyết, dày công trong việc tự tìm tòi, học hỏi mà còn cả mong muốn, kiên trì dạy chữ Thái cho người dân để góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá của dân tộc mình.

Ông Phương cho rằng, đã là người Thái mà chỉ biết nói, không biết viết tiếng Thái là sự thiệt thòi, là có lỗi với ông cha, với dân tộc. Không biết chữ viết khiến ông dù muốn vẫn không thể tìm đến những pho sách cổ - tài sản vô giá của dân tộc Thái. Chính vì thế, hơn 10 năm trước, ông quyết tâm tự mày mò, tìm tòi từng ký tự, chữ viết trên sách báo, internet để học rồi đam mê lúc nào không hay. Mỗi ngày, sau thời gian đi làm nương, làm rẫy, khi đêm về, ông lại tranh thủ tự học hệ thống ngữ âm, ký tự chữ viết của dân tộc cho đến khi đọc thông, viết thạo.

Năm 2016, khi chính quyền địa phương đứng ra thành lập Câu lạc bộ Bảo tồn di sản văn hóa dân tộc Thái và mở lớp dạy chữ viết Thái, ông cùng với hai người Thái khác sinh sống tại địa phương đứng ra đảm nhận việc truyền dạy chữ cho bà con. Đều đặn mỗi tuần ba buổi, ông cần mẫn đến lớp giảng dạy từ cách đọc, cách viết cho bà con với mong muốn được mang kiến thức mình có truyền thụ lại cho những người Thái trên quê hương mới.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số: “Đánh thức” giá trị truyền thống (Kỳ 2)
Ông Tống Văn Phương (bên phải) giới thiệu cuốn sách phiên âm chữ viết của dân tộc do chính mình soạn.

Ông Phương chia sẻ: “Để dạy cho bà con biết đọc, biết viết và hiểu ý nghĩa của từng từ, từng câu là một quá trình không hề đơn giản. Vì thế, sau giờ lên lớp, tôi đã mày mò tự soạn ra những bài giảng có cách phiên âm dễ đọc, dễ hiểu, nội dung gần gũi, thiết thực gắn với đời sống sinh hoạt hằng ngày nhằm giúp học viên dễ dàng tiếp thu. Những năm đầu, số người tham gia lớp học khá đông, mỗi lớp có khoảng 25-30 học viên, già có, trẻ có; một số học viên sau khi kết thúc khóa học đã nói lưu loát và viết được chữ dân tộc mình”.

Những năm gần đây, lớp học phải tạm dừng nhưng bản thân ông Phương vẫn tự học hỏi qua mạng và thường xuyên đọc sách để trau dồi chữ viết Thái. Ông Phan Văn Thanh, cán bộ văn hóa xã hội xã Hòa Phú bày tỏ, dân tộc Thái là một trong số ít các dân tộc Việt Nam có chữ viết riêng, chữ viết Thái là một ngôn ngữ đặc trưng. Do đó, việc ông Phương bảo tồn và phát triển tiếng nói, chữ viết dân tộc trong nhịp sống đương đại là việc làm ý nghĩa, thiết thực. Điều này không chỉ bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn gắn liền với sự nghiệp xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.

(còn nữa)

Kỳ 3: Còn những "khoảng trống" !

baodaklak.vn
mca
Tin bài khác
iPhone 18 hé lộ chiến lược "chưa từng có" của Apple: 6 mẫu máy, iPhone Fold lần đầu góp mặt

iPhone 18 hé lộ chiến lược "chưa từng có" của Apple: 6 mẫu máy, iPhone Fold lần đầu góp mặt

Tin đồn mới tiết lộ iPhone 18 không chỉ nhiều mẫu máy hơn mà còn thay đổi cách Apple ra mắt sản phẩm, trong đó iPhone Fold là điểm nhấn gây chú ý nhất.
Thị trường chứng khoán ngày 16/9: Thị trường điều chỉnh nhẹ sau 5 phiên tăng liên tiếp

Thị trường chứng khoán ngày 16/9: Thị trường điều chỉnh nhẹ sau 5 phiên tăng liên tiếp

Dù nhóm ngân hàng và công nghệ hỗ trợ tốt cho chỉ số, nhưng áp lực chốt lời tại các nhóm chứng khoán, bất động sản, thép, dầu khí… đã khiến VN Index điều chỉnh nhẹ sau 5 phiên tăng liên tiếp. Khối ngoại đảo chiều mua ròng nhẹ, tạo điểm sáng hiếm hoi cho thị trường.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 17/9/2025: Tuổi Mão nhiều rắc rối, tuổi Sửu đón nhiều may mắn

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 17/9/2025: Tuổi Mão nhiều rắc rối, tuổi Sửu đón nhiều may mắn

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 17/9/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Dấu ấn thương mại AI trên thị trường toàn cầu

Dấu ấn thương mại AI trên thị trường toàn cầu

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành động lực then chốt của chuyển đổi số, sự kiện Oracle công bố những thành tựu mới đã tạo nên một “cú nổ bom tấn” trên thị trường công nghệ. Đây không chỉ là một cột mốc quan trọng đối với riêng Oracle, mà còn cho thấy ảnh hưởng ngày càng sâu rộng của thương mại AI trong hoạt động kinh doanh toàn cầu.
Khép lại chuỗi ngày Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước: xây dựng niềm tự hào, lòng biết ơn của nhiều thế hệ

Khép lại chuỗi ngày Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước: xây dựng niềm tự hào, lòng biết ơn của nhiều thế hệ

Tối 15/9, Triển lãm “80 năm hành trình Độc lập -Tự do - Hạnh phúc” bế mạc với màn trao giải cho các đơn vị có đóng góp xuất sắc và tổ chức ca nhạc, bắn pháo hoa phục vụ hàng chục vạn du khách tham quan. Sau 19 ngày hoạt động, triển lãm được ghi nhận thành công vượt mong đợi và xác lập nhiều kỷ lục đáng tự hào.
Hà Nội lần đầu tiên đăng cai Triển lãm Máy Công cụ chuyên nghiệp vào tháng 11/2025

Hà Nội lần đầu tiên đăng cai Triển lãm Máy Công cụ chuyên nghiệp vào tháng 11/2025

Sự bùng nổ sản xuất tại Việt Nam thu hút triển lãm công nghiệp hàng đầu của CMES đến Hà Nội, hứa hẹn mang lại các thương vụ xuyên biên giới và những góc nhìn về Công nghiệp 4.0.
Thủ tướng Phạm Minh Chính: "Triển lãm 80 năm Độc lập - Tự do - Hạnh phúc vượt ngoài mong đợi"

Thủ tướng Phạm Minh Chính: "Triển lãm 80 năm Độc lập - Tự do - Hạnh phúc vượt ngoài mong đợi"

Tối 15/9, tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại lễ bế mạc Triển lãm thành tựu đất nước với chủ đề "80 năm hành trình Độc lập -Tự do - Hạnh phúc".
Bốn chiến lược bảo trì để kéo dài tuổi thọ thiết bị kho bãi

Bốn chiến lược bảo trì để kéo dài tuổi thọ thiết bị kho bãi

Trong khi nhiều doanh nghiệp kho bãi mải tập trung đáp ứng đơn hàng và cắt giảm thời gian ngừng hoạt động, công tác bảo trì thiết bị lại thường bị bỏ ngỏ. Thực tế, duy trì một chiến lược bảo trì toàn diện không chỉ kéo dài tuổi thọ máy móc mà còn giúp tối ưu chi phí, tăng năng suất và bảo đảm an toàn lao động. Đây chính là nền tảng để vận hành hiệu quả và bền vững trong dài hạn.
Nhận định phiên giao dịch ngày 16/9: VN-Index hướng 1.700 điểm – nhà đầu tư nên gia tăng tỷ trọng cổ phiếu

Nhận định phiên giao dịch ngày 16/9: VN-Index hướng 1.700 điểm – nhà đầu tư nên gia tăng tỷ trọng cổ phiếu

Phiên giao dịch ngày 15/9 chứng kiến VN-Index bứt phá lên 1.684,9 điểm với sắc xanh lan tỏa ở toàn bộ 18 nhóm ngành. Thanh khoản cải thiện mạnh, nhóm midcap và smallcap đồng loạt tăng tốc, trong khi nhiều cổ phiếu vốn hóa lớn đảo chiều tích cực. Trước xu hướng thị trường khởi sắc, các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư có thể nâng tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục lên mức 30 – 50%.
Việt Nam tạo dấu ấn mạnh tại AWG-35 với sáng kiến quản lý tần số và phát triển hạ tầng số

Việt Nam tạo dấu ấn mạnh tại AWG-35 với sáng kiến quản lý tần số và phát triển hạ tầng số

Tại Hội nghị lần thứ 35 của Nhóm công tác về phối hợp tần số (AWG-35) thuộc Tổ chức Viễn thông châu Á - Thái Bình Dương (APT) vừa tổ chức tại Thái Lan, đoàn Việt Nam đã ghi dấu ấn mạnh mẽ với nhiều sáng kiến đột phá trong quản lý phổ tần và phát triển hạ tầng số.
song-gia-tri