Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đã chia sẻ tại Phiên họp thứ 3 của Ủy ban Quốc gia về 6 vấn đề cần trong chuyển đổi số Quốc gia. Tạp chí Tự động hóa ngày nay trích phát biểu của Bộ trưởng như dưới đây.
Thứ nhất, Chuyển đổi số (CĐS) thì tiền hô, hậu ủng. Ủy ban CĐS các cấp, từ Trung ương đến địa phương, là người hô. Hậu ủng thì phải đến cấp thấp nhất, tức là cấp gần người dân nhất. Đó là các tổ công nghệ số cộng đồng, được thành lập ở từng thôn, bản với nòng cốt là thanh niên, để đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người dân sử dụng các nền tảng số. Hiện đã có 40.000 tổ công nghệ số cộng đồng được thành lập, đã có 200.000 thành viên các tổ công nghệ này đang được đào tạo kỹ năng số. Đây là cách tiếp cận toàn dân về CĐS của Việt Nam. Bộ TT&TT đã có hướng dẫn về hoạt động của các tổ công nghệ này, đề nghị các địa phương quan tâm chỉ đạo và coi đây là nhân tố quyết định thành công. Bởi vì, chính các tổ công nghệ số cộng đồng sẽ tạo ra các công dân số, công dân số thì tạo ra xã hội số, xã hội số thì tạo ra nhu cầu số, nhu cầu số thì tạo ra thị trường số, thị trường số thì tạo ra doanh nghiệp số, và từ đó hình thành nền kinh tế số.
Thứ hai, CĐS thì phải dọc, ngang thông suốt. Dọc thông suốt là CĐS ngành. Các bộ ngành phải CĐS ngành mình thì mới tạo ra CĐS quốc gia. CĐS ngành, mà cụ thể là phát triển các nền tảng số ngành, được coi là một giải pháp có tính đột phá trong chiến lược CĐS quốc gia. Vừa qua, Bộ Công an, ngành Tài chính, ngành Ngân hàng CĐS mạnh mẽ đã tạo cú huých cho CĐS quốc gia. Rất cần các bộ ngành khác mạnh mẽ hơn nữa, mạnh mẽ như vậy. Mọi bộ ngành phải cùng vào cuộc thật quyết liệt thì mới có CĐS quốc gia. Ngang thông suốt là kết nối, chia sẻ, liên thông dữ liệu. Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ TT&TT là cơ quan điều phối, hỗ trợ kết nối. Các bộ ngành, địa phương có vấn đề về liên thông dữ liệu thì liên hệ ngay với Bộ TT&TT. Dữ liệu mà các bộ ngành và địa phương đang lưu trữ là do phân công của Chính phủ, chỉ có dữ liệu của Chính phủ chứ không có dữ liệu của bộ này hay địa phương kia. Kết nối, chia sẻ, liên thông dữ liệu là quyền của Chính phủ. Không có cát cứ dữ liệu.
Thứ ba, CĐS thì phải toàn diện. CĐS là chuyển từ cách làm từng phần sang làm toàn diện. Ứng dụng CNTT thì chỗ làm, chỗ không, cái làm cái không. Phòng kế toán có thể làm nhưng phòng tổ chức cán bộ thì chưa làm. Phòng kế toán làm nhưng mới làm phần kế toán chi phí mà chưa làm phần khai thuế. Như vậy là trong một tổ chức, tồn tại cái trên máy tính, cái trên giấy, cái trong đầu người. Không có cái nào phản ánh toàn diện, và cuối cùng bản giấy vẫn là quyết định, làm cho CNTT trở thành một gánh nặng tăng thêm, vẫn máy tính và vẫn giấy. CĐS thì là toàn diện, mọi nơi, mọi chỗ, không còn cái gọi là nửa này, nửa kia. Chỉ có một môi trường số. Mọi việc sẽ diễn ra trên môi trường số. Công việc của mỗi người mà rời máy tính ra là không làm được. Và chỉ khi này thì công nghệ số mới phát huy hiệu quả.
Thứ tư, CĐS thì nên có một công thức chung. Đó là CĐS thì bằng CNTT + Số hoá toàn diện + Dữ liệu + Đổi mới sáng tạo + Công nghệ số. CĐS thì vẫn phải kế thừa quá khứ là CNTT, nhưng mở ra tương lai là số hoá toàn diện, đưa mọi hoạt động lên môi trường số, xử lý dữ liệu để tạo ra giá trị mới, dùng công nghệ số để thay đổi cách vận hành. Đổi mới sáng tạo thì chủ yếu là thay đổi mô hình, thay đổi cách vận hành của tổ chức, thay đổi cách làm và điều này cơ bản chỉ diễn ra sau khi chúng ta chuyển lên môi trường số. Việt Nam thì có tính đa dạng, vùng miền rất cao, sự tuỳ biến theo bộ ngành, địa phương là cần thiết, tạo thành sự sáng tạo phong phú và thúc đẩy nhau, nhưng vẫn phải dựa trên một công thức tổng quát. Nếu không như vậy thì sự đa dạng sẽ không dẫn đến một kết quả chung quốc gia.
Thứ năm, CĐS nay đã nhà nhà làm, mọi ngành, mọi cấp đều làm, do vậy phải tránh được các tai nạn. Nhất là các tai nạn về đầu tư, mua sắm. Bộ TT&TT đã có văn bản hướng dẫn lần 1. Trong quý này, dựa trên các vấn đề phát sinh mới, Bộ sẽ có tiếp một hướng dẫn nữa. Bộ TT&TT cũng đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho sửa NĐ 73/2019/NĐ-CP về quản lý đầu tư ứng dụng CNTT để tiếp tục tháo gỡ những khó khăn. Các dự án CĐS của cơ quan nhà nước sẽ được công khai trên trang web. Một số giá cơ sở sẽ được công bố. Bộ TT&TT khuyến khích các doanh nghiệp công bố công khai giá bán các sản phẩm, dịch vụ CĐS cho các cơ quan nhà nước, và giá này cũng được cập nhật trên trang web. Các bộ ngành và địa phương tham khảo trang web này của Bộ TT&TT.
Thứ sáu, CĐS muốn thúc đẩy được thì phải đo lường được. Cái gì mà không đo lường được thì không quản lý được, không thúc đẩy được. Bộ TT&TT, cơ quan thường trực của Ủy ban Quốc gia về CĐS, đã đặc biệt quan tâm đến việc ban hành các tiêu chí và thực hiện đo lường. Đo lường thời CĐS phải là đo lường tự động, đo lường online. Tức là phải kết nối vào hệ thống của các bộ ngành và địa phương. Rất nhiều số liệu hôm nay công bố là số liệu từ hệ thống báo cáo tự động, chứ không phải là từ các báo cáo giấy. Đo lường, giám sát online, cảnh báo kịp thời sẽ góp phần làm thay đổi căn bản quản lý nhà nước. Kết nối online để phục vụ quản lý nhà nước sau này sẽ là một điều kiện bắt buộc đối với các đối tượng quản lý. Trước mắt, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về CĐS chỉ thị các cơ quan nhà nước kết nối online để phục vụ công tác giám sát, báo cáo.
An An
