Trong khi thế giới đang khủng hoảng trầm trọng của việc thiếu chip toàn cầu thì cuộc chiến chip giữa Mỹ và Trung Quốc đang diễn ra rất gay gắt và quyết liệt.
• Thủ tướng ủng hộ đề xuất nghiên cứu, sản xuất chip trong nước của Viettel
• Nhiều nước phát triển thông qua chính sách thúc đẩy ngành công nghiệp chip
• Nhật Bản quyết tâm hồi sinh ngành công nghiệp chip
Ngành công nghiệp bán dẫn có nguy cơ chia cắt chuỗi cung ứng toàn cầu thành hai khối cạnh tranh, một do Mỹ dẫn đầu và một do Trung Quốc dẫn đầu.
Mỹ mạnh tay chi cho ngành công nghiệp Chip
Ngày 9/8, Tổng thống Mỹ đã ký Đạo luật Chip và Khoa học, theo đó Mỹ sẽ dành 280 tỷ USD trong 10 năm tới cho lĩnh vực sản xuất chip và nghiên cứu khoa học. Trong số này, 52 tỷ USD sẽ dành riêng cho ngành sản xuất chip, trong đó 39 tỷ USD sẽ được phân bổ cho “các ưu đãi trực tiếp nhằm kích thích sản xuất” để thúc đẩy việc xây dựng và mở rộng các nhà máy sản xuất bán dẫn. Số tiền này sẽ được phân bổ trong 5 năm, với 19 tỷ USD được giải ngân trong năm nay và 5 tỷ USD mỗi năm tới năm 2026.
Hiện nay, 75% sản lượng chip của thế giới là ở Đông Á, tập trung ở Đài Loan, Hàn Quốc và Trung Quốc. Mỹ đang tìm cách đưa ngành công nghiệp bán dẫn trở lại nước này.
Ngay sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố đạo luật, nhiều hãng công nghệ đã hưởng ứng tích cực. Nhà sản xuất chất bán dẫn Micron công bố kế hoạch đầu tư 40 tỷ USD đến cuối thập kỷ này vào hoạt động sản xuất chip tại Mỹ. Qualcomm và GlobalFoundries đạt được thỏa thuận hợp tác đầu tư vào sản xuất chip trị giá 4,2 tỷ USD và mở rộng cơ sở sản xuất tại thành phố New York.
Trong tiến trình này, Mỹ đã chuẩn bị mở rộng lệnh cấm chip AI cho Trung Quốc trong tháng tới đây. Theo Reuters, Bộ Thương mại Mỹ dự kiến công bố quy định kiểm soát mới dựa trên các hạn chế đã được thông báo bằng văn bản từ đầu năm nay tới ba doanh nghiệp gồm KLA Corp, LAM Research và Applied Materials. Họ được yêu cầu họ không xuất khẩu thiết bị sản xuất chip cho những nhà máy Trung Quốc có khả năng chế tạo sản phẩm với quy trình dưới 14 nm, trừ khi có giấy phép.
Cũng theo đó, Mỹ đã triển khai một loạt các lệnh cấm như: Hai hãng card đồ họa lớn nhất thế giới Nvidia và AMD cho biết, họ được yêu cầu giấy phép mới từ chính phủ Mỹ đối với các mặt hàng xuất khẩu sang Trung Quốc trong tương lai.
Theo Reuters, đây là bước leo thang lớn của Mỹ trong việc giảm năng lực công nghệ của Trung Quốc. “Nếu không có chip từ các công ty tại Mỹ như Nvidia và AMD, các tổ chức Trung Quốc sẽ không thể đảm bảo hiệu quả về chi phí khi triển khai các hệ thống máy tính tiên tiến để nhận dạng hình ảnh, giọng nói và một số tác vụ khác”, trang này nhận định.
Mỹ không cho biết liệu họ có đưa ra tiêu chí mới nào cho các chip AI bán sang Trung Quốc hay không, tuy nhiên cơ quan thương mại nước này khẳng định sẽ xem xét các chính sách và thực tiễn liên quan đến Trung Quốc để tránh ảnh hưởng đến người dùng cuối, nhưng cũng không để các công nghệ tiên tiến “bị sử dụng sai mục đích”.
Sự phản pháo của Trung Quốc
Trước đạo luật mới của Mỹ đưa ra về đầu tư cho ngành công nghiệp Chip Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ trích đạo luật mới về chip của Mỹ tác động xấu đến chuỗi cung ứng chip bán dẫn toàn cầu, tấn công vào doanh nghiệp Trung Quốc. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin đã chỉ trích luật pháp Hoa Kỳ là một ví dụ về “sự ép buộc kinh tế” của Hoa Kỳ.
Ông Wang nói: “Không có sự hạn chế hay đàn áp nào sẽ kìm hãm sự phát triển khoa học và công nghệ cũng như tiến bộ công nghiệp của Trung Quốc.
Trung Quốc từ lâu đã trở thành công xưởng sản xuất công nghệ lớn nhất thế giới, khi hầu hết các tập đoàn như Apple, Google và Microsoft đều có nhà máy tại đây. Nhưng theo Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế, Bắc Kinh dường như đã đi xa hơn việc chỉ gia công các linh kiện điện tử. Họ đang đứng đầu toàn cầu về lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm, đứng trước cả Mỹ về chế tạo chip bán dẫn.
Việc Mỹ trừng phạt kinh tế các công ty sản xuất chất bán dẫn lớn nhất Trung Quốc vô tình lại giúp thúc đẩy ngành công nghiệp này tại đại lục. Trong năm 2020, doanh số bán dẫn của Trung Quốc tăng hơn 30%, đạt gần 40 tỷ USD.
Trung Quốc đã dành 150 tỷ đô la cho ngành công nghiệp chip của mình, xác định chất bán dẫn là một ngành công nghiệp chủ chốt trong kế hoạch kinh tế 5 năm mới nhất của mình.
Hãng công nghệ bán dẫn hàng đầu TSMC của Đài Loan (Trung Quốc) cũng cam kết chi thêm 100 tỷ USD trong 3 năm tới để tăng năng lực sản xuất. Trung Quốc cho biết sẽ nhanh chóng mở rộng sản xuất nhà máy của SMIC. Trung Quốc đặt mục tiêu tăng thị phần chip nội địa lên 70% năm 2025. Các chuyên gia cho rằng Mỹ khó thuyết phục được hầu hết các công ty ra khỏi Trung Quốc bởi ngành này đòi hỏi phải quốc tế hóa.
Tính trên toàn cầu, số lượng chip xuất xưởng vào năm ngoái lên tới hơn 1,1 tỷ chip, một con số kỷ lục nhưng cung vẫn không đủ cầu. Năm 2021 cũng là năm thế giới trải qua cuộc khủng hoảng thiếu chip nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. Nó cho thấy tầm quan trọng ngày càng mang tính chiến lược của những con chip trong kỷ nguyên của những thiết bị điện tử. Chip không chỉ là một phần không thể thiếu trong đời sống mà còn tác động đến hàng loạt ngành sản xuất, quyết định sức mạnh kinh tế. Cao hơn thế, chip liên quan mật thiết đến an ninh quốc gia. Từng đấy lý do đủ khiến cho cuộc đua chip đang nóng lên toàn cầu và đặc biệt là đối với Mỹ và Trung Quốc.
An An
