Sáng ngày 16/9, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp cùng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, Bộ Công thương tổ chức “Tọa đàm cấp cao Kinh tế số – Chìa khóa của tăng trưởng trong bối cảnh bình thường mới”. Thông qua diễn đàn, đại diện các bộ, ban, ngành trung ương, lãnh đạo cấp cao các tập đoàn trong lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT), thanh toán điện tử, công nghệ thông tin…cùng chia sẻ những khó khăn thách thức trong quá trình chuyển đổi số và đổi mới mô hình kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như đề xuất các giải pháp nhằm hỗ trợ, tạo cơ hội thúc đẩy phát triển các sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh mới của nền kinh tế số.
Theo ông Nguyễn Thế Quang, Phó Cục trưởng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương, mặc dù đại dịch bùng phát nhưng chưa có thời điểm nào thương mại điện tử phát triển như hiện nay, không chỉ bán lẻ mà y tế, giáo dục, giao thông vận tải đang vận dụng nền tảng số để quản lý hoạt động kinh doanh.
Quy mô của thị trường thương mại điện tử thế giới năm 2020 đạt gần 4.300 tỷ USD, năm 2021 đạt gần 4.900 tỷ USD và 2024 đạt gần 6.400 tỷ USD. Số liệu này cho thấy định hướng cho các doanh nghiệp và nền kinh tế thế giới sẽ đi theo hướng kinh tế số trong tương lai.
Tại thị trường Việt Nam, theo số liệu của Bộ Công thương, từ 2016 đến nay, doanh số TMĐT tăng 25-30%/năm, năm 2016 quy mô thị trường TMĐT đạt 5 tỷ USD doanh thu B2C, năm 2020 đạt 11,8 tỷ USD, đây là số liệu rất lạc quan. Dự kiến đến 2025 Việt Nam sẽ đạt doanh thu B2C là 35 tỷ USD, chiếm 10% doanh số bán lẻ cả nước trong một năm, đến năm 2025 tăng trưởng trung bình 24%/năm. Ước tính mua sắm trực tuyến năm 2020 đạt 240 USD/người/năm thì 2025 là 600 USD/năm.
Đại diện Bộ Công thương cho rằng những số liệu trên cho thấy có những khó khăn trước mắt và có những thuận lợi để các doanh nghiệp nắm bắt trong thời gian tới. Ban Kinh tế Trung ương và Cục TMĐT Bộ Công thương muốn các doanh nghiệp chia sẻ về kinh doanh trực tuyến.
Ông Nguyễn Ngọc Dũng, Phó Chủ tịch Hiệp hội thương mại điện tử chia sẻ, chưa bao giờ TMĐT bận rộn như lúc này, đại dịch làm tiến độ phát triển ứng dụng cho TMĐT từ người bán đến người mua rút ngắn lại 1-2 năm so với kế hoạch đến 2025.
Trong chuỗi cung ứng của nền kinh tế thì TMĐT đóng góp một phần rất lớn trong việc lưu thông hàng hoá, nhưng hoạt động trong thời giãn cách thì rất nhiều vấn đề phát sinh, nhiều công ty TMĐT kiến nghị lên Thủ tướng và bộ ban ngành cụ thể là TP.HCM và Hà Nội là hai thành phố có hoạt động TMĐT phát triển phần lớn.
Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội TMĐT, các công ty kinh doanh TMĐT chịu ảnh hưởng nặng bởi hoạt động giãn cách xã hội tại các thành phố lớn, hiệp hội cùng các doanh nghiệp kiến nghị bộ ban ngành làm các chương trình ưu tiên cho shipper được di chuyển cũng như được lưu thông, giao hàng hoá liên quận. Cho đến nay, đại diện các địa phương có hỗ trợ và ưu ái đặc biệt cho các hoạt động của shipper làm hoạt động kinh doanh trôi chảy, nhưng hiện nay những việc này vẫn hạn chế.
Ông Dũng cho biết, TMĐT trong các năm gần đây tăng trưởng 30-35%/năm và thời gian tới sau đại dịch là một bức tranh hoàn toàn thay đổi. “Những gì chúng ta dự đoán không như mong muốn hay tính toán, nhưng hoạt động TMĐT sẽ sang một trang mới. Chúng ta ngồi họp hoàn toàn trực tuyến cũng như phụ huynh cùng con cái học trực tuyến, các bà nội trợ đã biết cách dùng app để đặt hàng, đi chợ hộ, biết thế nào là combo, mua hàng và thanh toán trực tuyến…Đại dịch đã đẩy nhanh quá trình educate (giáo dục) tất cả mọi người tham gia vào lĩnh vực TMĐT”, ông Dũng nhận xét.
Theo ông Dũng, thời gian tới sau khi kiểm soát được dịch và có kế hoạch sống chung với dịch, chúng ta sẽ đón nhận làn sóng mới TMĐT. Điều này phụ thuộc vào các hỗ trợ về mặt chính sách cũng như thúc đẩy thị trường TMĐT của Trung ương và địa phương, làm sao hỗ trợ kinh tế số phát triển trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, Hiệp hội TMĐT tiếp nhận nhiều thông tin về ứng dụng chuỗi khối (blockchain), thu gọi vốn từ các sàn TMĐT cũng như từ các nền tảng blockchain toàn cầu để gia tăng giá trị gọi vốn trong thời gian dịch bệnh thông qua internet và có thành công đáng kể.
Hiệp hội TMĐT cũng đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua môi trường trực tuyến để phát triển theo chiều hướng mới. Hiệp hội TMĐT kết hợp với các hiệp hội khác như Hội thanh niên, Hội phụ nữ để hỗ trợ cho phụ nữ sau dịch, cần nâng cao vai trò tại các địa phương. Bên cạnh đó còn có đội ngũ thanh niên trên toàn quốc, họ không tập trung nhiều ở các thành phố lớn, họ trở về địa phương, thông qua TMĐT họ có thể giúp kinh tế địa phương phát triển.
Tham gia toạ đàm còn có đại diện các sàn TMĐT lớn tại Việt Nam như: Shopee, Tiki, Lazada…Bất chấp những khó khăn trong đại dịch, các sàn TMĐT này đều có những bước phát triển thần tốc. Trong quý 2, Shopee tiếp tục thống trị bản đồ thương mại điện tử (TMĐT) khi đón 73 triệu lượt truy cập, tăng mạnh so với lượt traffic 52,5 triệu lượt của cùng kỳ năm trước. Còn Lazada số lượng đơn hàng tăng gấp 3 lần so với năm ngoái.
Đại diện các sàn TMĐT mong muốn khi chuyển dịch sang điều kiện bình thường mới, logistics, các hoạt động phối hợp giữa Chính phủ với doanh nghiệp sẽ được thúc đẩy nhiều hơn. Và sớm tìm ra được giải pháp phù hợp để vừa sống chung với đại dịch, vừa đảm bảo logistics sẽ vận hành với mức độ vận hành phù hợp và hiệu quả, hiệu suất.
Trần Lệ
