acecook

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành

Văn hoá giải trí
17/01/2025 04:04
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị, văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Mái tóc của người phụ nữ Hà thành", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.
aa
Bàn về chè và trà

Gia đình tôi, nội ngoại đều là Hà Nội gốc cả. Hồi trẻ con, tôi còn được cụ nội (người sinh ra ông nội tôi) và cụ ngoại (bà sinh ra ông ngoại tôi) chăm bẵm. Tôi cũng được sống cùng bà nội, bà ngoại (vợ kế của ông ngoại tôi), với mẹ tôi và ba chị em gái trong nhà. Sau này, lập gia đình, tôi lại được tiếp xúc với các lớp người với tuổi tác, địa vị khác nhau và cũng có quan sát một vài kiểu tóc cùng những biến đổi qua thời gian. Vậy là tôi cũng có được chút nhận thức về các kiểu tóc của phụ nữ Hà Nội từ những năm sau Cách mạng Tháng Tám (1945) cho tới các thế hệ kế tiếp.

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành
Thiếu nữ Hà Nội xưa - Ảnh tư liệu

Trong ca dao cổ có câu: “Một yêu tóc để đuôi gà.” Tôi cũng không hiểu cái đuôi gà ấy nó ra làm sao nhưng sau này, khi hỏi cụ bố vợ tôi, họa sĩ Phạm Văn Đôn - ông nghiên cứu dòng tranh khắc Đông Hồ, tranh Hàng Trống và sáng tác các tranh Tố nữ, tôi mới hiểu được thì ra cái đuôi gà nó là như thế. Người con gái cuốn vành khăn trên đầu nhưng thả một lọn tóc quăn quăn nom tựa cái đuôi con gà, hơi lệch về một bên ở phía sau đầu. Quả thực cái lối để tóc thả đuôi gà này tôi chưa từng thấy ở các cụ tôi, bà tôi. Có lẽ nó chỉ là lối để tóc của các cô gái trẻ trong ngày hội thuở xưa hay trong các sân chèo cửa đình.

Cụ tôi, bà nội, bà ngoại tôi đều vấn tóc thành vòng tròn quanh trán. Các cụ vấn tóc trần, mà đôi khi cũng độn khăn vải bên ngoài.

Đến thời mẹ tôi thì bà vẫn vấn tóc, nhưng khăn cuốn quanh tóc lại là khăn nhung the đen. Mẹ chỉ cuốn nhung the đen mỗi khi mặc áo dài để ra phố, còn ở nhà thì vấn tóc trần. Tôi không thể hình dung ra bà làm cách nào mà cho vào được bên trong mớ tóc một cái độn bằng vải nhồi bông may kín lại trông như một con lươn. Không biết các chị và các em gái tôi có còn nhớ không vì đến thời chị tôi thì đã chẳng còn ai vấn tóc nữa.

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành
Người con gái cuốn vành khăn trên đầu nhưng thả một lọn tóc quăn quăn nom tựa cái đuôi con gà

Có thể nói cách vấn tóc thành một vòng tròn trên đầu là kiểu để tóc phổ biến của người Hà Nội từ đời cụ đời kỵ tôi cho đến đời bà tôi, nó từ từ kết thúc ở thế hệ mẹ tôi và mất đi sau những năm 50 của thế kỷ trước.

Những năm 40 của thế kỷ trước, thế hệ mẹ tôi, những phụ nữ Hà Nội thuộc trào lưu “tân thời” là những người đã “ly dị” lối để tóc, nhuộm răng xưa của các cụ.

Mẹ tôi xưa nhuộm răng đen, vấn khăn nhung đen, ăn trầu nhưng những năm 50, bà cũng theo chị em thời ấy đi tẩy răng đen. Tuy thế, bà vẫn tiếp tục giữ nếp vấn khăn và để tóc dài. Bà dì em mẹ tôi, kém mẹ dăm tuổi, thì đã có cách để tóc khác mẹ. Bà chải bồng phía trước và búi tó sau lưng, mặc áo dài tân thời, để răng trắng, đeo kiềng vàng. Mẹ tôi kể là các cụ thời trước nói rằng: “Để răng trắng nhởn, cắt tóc phi dê trông không khác gì me Tây, gái nhẩy.” Các cụ trong làng thấy con gái để răng trắng ngoài phố về thì khó chịu lắm.

Cách để tóc tân kỳ, mặc áo dài tân thời bắt đầu xuất hiện vào thế hệ của mẹ tôi, mẹ vợ tôi, mỗi người canh tân một cách, ta đều có thể thấy rõ trong các tấm ảnh chụp thời bấy giờ cũng như qua những bức tranh thiếu nữ Hà Nội của Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Sáng…

Thế hệ mẹ tôi và một phần thế hệ cô tôi, dì tôi, chị tôi vẫn để tóc dài, hoặc vấn tóc thành vành khăn trước trán hay để dài nhưng búi tó sau lưng, phía trước chải đầu ngôi rẽ giữa hay chải bồng. Các thiếu nữ thì để tóc dài và thả sau lưng, có kẹp chiếc cặp ba lá.

Sang đến thế hệ chúng tôi, những người sinh ra vào giữa và sau những năm 40 thì kiểu tóc của người con gái Hà Nội đã khác lạ. Cái lề thói cổ xưa của người con gái đài các đã bị xã hội đô thị nửa phong kiến nửa thực dân làm thay đổi, từ chỗ vấn khăn chuyển sang để dài kẹp tóc bằng cặp ba lá hoặc búi tó củ hành, chải bồng phía trước cho đến cắt ngắn, phi dê xoăn tít. Người Hà nội tiếp xúc với cái tân kỳ từ Âu châu đem vào là thế.

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành

Đến sau 1954, tức là sau khi Thủ đô được giải phóng, một trào lưu thay đổi kiểu tóc của phụ nữ Hà Nội đã diễn ra một cách mạnh mẽ nếu không muốn nói là một cuộc cách mạng đầu tóc.

Những nữ cán bộ cách mạng từ chiến khu về tiếp quản đã đem theo lối ăn mặc mới, lối để tóc mới. Người phụ nữ kháng chiến trở về không mặc áo dài mà chỉ mặc áo ngắn hoặc đại cán. Hầu như không ai cuốn khăn, để tóc dài mà cắt ngắn ngang vai cho gọn. Có người không muốn cắt bộ tóc dài nâng niu bao năm thì tết thành đuôi sam rồi cuốn lại sau lưng. Có chị lại học theo phim Trung Quốc, cắt tóc kiểu “Hỉ Nhi” để mái ngắn ngang mày, hai bên tết đuôi sam và đeo hai cái nơ. Có người thì tết bộ tóc thành một cái đuôi sam dài thườn thượt. Bà xã tôi thuở thiếu nhi cũng để tóc kiểu cô Hỉ Nhi nhí nhảnh trong phim, nay lục lại ảnh vẫn còn.

Sau này, tiệm uốn tóc ngày càng nhiều, người ta vận động nữ thanh niên uốn tóc cao cho gọn gàng. Để tóc dài dễ gây ra tai nạn lao động do tóc bị cuốn vào máy nên hầu hết nữ công nhân đều phi dê cho gọn, cho an toàn.

Theo đà mở cửa kinh tế, các thế hệ trẻ sau này luôn thay đổi tóc và cách ăn mặc, lăng xê đủ mốt, đặc biệt là “lấy mẫu” từ phim ảnh nước ngoài hay các nghệ sĩ sân khấu qua từng thời.

Đôi khi bắt gặp một mái tóc dài trên phố, tôi hay nhớ về hình ảnh Hà Nội xưa, cái thời chỉ thoáng qua dáng đi mái tóc nụ cười là đã nhận ra đấy là cô gái Hà Nội.

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

mca
Tin bài khác
Thị trường chứng khoán ngày 31/7: Dòng tiền mạnh giúp chỉ số “rút chân” tích cực

Thị trường chứng khoán ngày 31/7: Dòng tiền mạnh giúp chỉ số “rút chân” tích cực

Sau khi mở cửa đầy tích cực và có thời điểm vượt mốc 1.520 điểm, thị trường đã bất ngờ đảo chiều khiến VN Index có lúc mất mốc 1.490 điểm. Tuy nhiên, lực cầu quay trở lại mạnh mẽ vào phiên chiều đã giúp chỉ số thu hẹp đà giảm đáng kể. Kết phiên, VN Index chỉ còn giảm nhẹ hơn 5 điểm, cho thấy tâm lý nhà đầu tư vẫn khá chủ động và dòng tiền chưa hề rút lui.
Dữ liệu và AI đang trở thành

Dữ liệu và AI đang trở thành 'nguồn điện thứ hai' cho ngành năng lượng

Ngành năng lượng Việt Nam đang đứng trước thời điểm bản lề để chuyển đổi, nơi dòng điện không chỉ đến từ lưới điện vật lý, mà còn qua sức mạnh của quản trị dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI).
Từ 1/8: Hà Nội dùng robot, công nghệ hỗ trợ người dân làm thủ tục hành chính

Từ 1/8: Hà Nội dùng robot, công nghệ hỗ trợ người dân làm thủ tục hành chính

Người dân Hà Nội sắp được sử dụng miễn phí các tiện ích công nghệ như WiFi tốc độ cao, robot hỗ trợ đọc văn bản, thiết bị định hướng cho người khiếm thị tại các điểm hành chính công từ tháng 8/2025.
CC1 thoái vốn khỏi Chương Dương Corp, thu về hơn 146 tỷ đồng

CC1 thoái vốn khỏi Chương Dương Corp, thu về hơn 146 tỷ đồng

CC1 thoái sạch vốn khỏi Chương Dương Corp, tương đương 23,77% vốn điều lệ chỉ sau hai phiên giao dịch, trong bối cảnh hoạt động kinh doanh đang vào guồng với hàng loạt dự án lớn và kết quả tài chính khởi sắc rõ nét.
F88 hợp tác Zalopay thúc đẩy tài chính số, gia tăng khả năng tiếp cận khoản vay qua nền tảng số

F88 hợp tác Zalopay thúc đẩy tài chính số, gia tăng khả năng tiếp cận khoản vay qua nền tảng số

TP.HCM, ngày 30/07/2025 - F88, chuỗi cửa hàng tài chính bình dân hàng đầu Việt Nam, và Zalopay, nền tảng thanh toán trực tuyến với hơn 16 triệu người dùng, vừa chính thức ký kết hợp tác dịch vụ nhằm mang đến giải pháp tài chính số tiện lợi, dễ tiếp cận cho hàng triệu người dân - đặc biệt là nhóm khách hàng phổ thông, chưa có điều kiện tiếp cận hệ thống ngân hàng truyền thống.
Trong thời gian tới, Bộ GDĐT nới lỏng quy định dạy thêm, học thêm tại trường

Trong thời gian tới, Bộ GDĐT nới lỏng quy định dạy thêm, học thêm tại trường

Trước Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội, nhiều cử tri các tỉnh băn khoăn về quy định cấm dạy thêm (Theo Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT). Xét trên nhiều góc độ, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ sẽ nới lỏng quy định dạy thêm, học thêm, cho phép các đơn vị đào tạo dạy 2 buổi/ngày, trong đó có chương trình dạy thêm, học thêm tại trường, dưới sự quản lý chặt chẽ của ngành giáo dục.
Eximbank nửa đầu 2025: Vượt ngưỡng kỳ vọng bằng nội lực và đổi mới

Eximbank nửa đầu 2025: Vượt ngưỡng kỳ vọng bằng nội lực và đổi mới

Trong bối cảnh ngành ngân hàng đối mặt nhiều thách thức từ thị trường tài chính và áp lực nợ xấu, Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank, HoSE: EIB) vẫn ghi dấu ấn tích cực trong 6 tháng đầu năm 2025. Với chiến lược quản trị linh hoạt, đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển ngân hàng xanh, Eximbank không chỉ duy trì sự ổn định mà còn đặt nền móng cho giai đoạn bứt phá mạnh mẽ trong tương lai.
Đầu nối cho sản xuất thông minh

Đầu nối cho sản xuất thông minh

Trí tuệ nhân tạo đang thúc đẩy một làn sóng đổi mới chưa từng có trong ngành sản xuất, nơi các hệ thống tĩnh truyền thống được thay thế bằng những mạng lưới tự động hóa thích ứng và giàu dữ liệu. Nhưng để AI thực sự phát huy sức mạnh trong môi trường công nghiệp khắc nghiệt, một thành phần vật lý tưởng chừng "nhỏ bé" lại đóng vai trò sống còn, đầu nối công nghiệp.
Nhận định phiên giao dịch ngày 31/7: Cẩn trọng trước mốc kháng cự quan trọng 1.515–1.520 điểm

Nhận định phiên giao dịch ngày 31/7: Cẩn trọng trước mốc kháng cự quan trọng 1.515–1.520 điểm

Thị trường ngày 30/7 không chỉ hồi phục mà còn cho thấy tín hiệu xu hướng rõ ràng với sự tham gia mạnh mẽ của dòng tiền thông minh. Trong bối cảnh đó, việc lựa chọn đúng cổ phiếu, đúng ngành đang trở thành yếu tố then chốt quyết định thành bại. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng cần cẩn trọng trước vùng kháng cự 1.515–1.520 điểm.
Nữ chiến sĩ Trường Sơn hồi sinh ca trù

Nữ chiến sĩ Trường Sơn hồi sinh ca trù

Ngoài 70 tuổi, thương binh, Nghệ nhân Ưu tú Phùng Thị Hồng (Phương Hồng) vẫn đều đặn đi xe bus đến các câu lạc bộ tại Hà Nội và các tỉnh, thành phố lân cận để truyền dạy nghệ thuật ca trù. Bỏ qua những khó khăn về sức khỏe, đường xa, bà Hồng vẫn cần mẫn gieo tình yêu ca trù đến cộng đồng.
Quảng cáo
moxa