acecook

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành

Văn hoá giải trí
17/01/2025 04:04
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị, văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Mái tóc của người phụ nữ Hà thành", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.
aa
Bàn về chè và trà

Gia đình tôi, nội ngoại đều là Hà Nội gốc cả. Hồi trẻ con, tôi còn được cụ nội (người sinh ra ông nội tôi) và cụ ngoại (bà sinh ra ông ngoại tôi) chăm bẵm. Tôi cũng được sống cùng bà nội, bà ngoại (vợ kế của ông ngoại tôi), với mẹ tôi và ba chị em gái trong nhà. Sau này, lập gia đình, tôi lại được tiếp xúc với các lớp người với tuổi tác, địa vị khác nhau và cũng có quan sát một vài kiểu tóc cùng những biến đổi qua thời gian. Vậy là tôi cũng có được chút nhận thức về các kiểu tóc của phụ nữ Hà Nội từ những năm sau Cách mạng Tháng Tám (1945) cho tới các thế hệ kế tiếp.

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành
Thiếu nữ Hà Nội xưa - Ảnh tư liệu

Trong ca dao cổ có câu: “Một yêu tóc để đuôi gà.” Tôi cũng không hiểu cái đuôi gà ấy nó ra làm sao nhưng sau này, khi hỏi cụ bố vợ tôi, họa sĩ Phạm Văn Đôn - ông nghiên cứu dòng tranh khắc Đông Hồ, tranh Hàng Trống và sáng tác các tranh Tố nữ, tôi mới hiểu được thì ra cái đuôi gà nó là như thế. Người con gái cuốn vành khăn trên đầu nhưng thả một lọn tóc quăn quăn nom tựa cái đuôi con gà, hơi lệch về một bên ở phía sau đầu. Quả thực cái lối để tóc thả đuôi gà này tôi chưa từng thấy ở các cụ tôi, bà tôi. Có lẽ nó chỉ là lối để tóc của các cô gái trẻ trong ngày hội thuở xưa hay trong các sân chèo cửa đình.

Cụ tôi, bà nội, bà ngoại tôi đều vấn tóc thành vòng tròn quanh trán. Các cụ vấn tóc trần, mà đôi khi cũng độn khăn vải bên ngoài.

Đến thời mẹ tôi thì bà vẫn vấn tóc, nhưng khăn cuốn quanh tóc lại là khăn nhung the đen. Mẹ chỉ cuốn nhung the đen mỗi khi mặc áo dài để ra phố, còn ở nhà thì vấn tóc trần. Tôi không thể hình dung ra bà làm cách nào mà cho vào được bên trong mớ tóc một cái độn bằng vải nhồi bông may kín lại trông như một con lươn. Không biết các chị và các em gái tôi có còn nhớ không vì đến thời chị tôi thì đã chẳng còn ai vấn tóc nữa.

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành
Người con gái cuốn vành khăn trên đầu nhưng thả một lọn tóc quăn quăn nom tựa cái đuôi con gà

Có thể nói cách vấn tóc thành một vòng tròn trên đầu là kiểu để tóc phổ biến của người Hà Nội từ đời cụ đời kỵ tôi cho đến đời bà tôi, nó từ từ kết thúc ở thế hệ mẹ tôi và mất đi sau những năm 50 của thế kỷ trước.

Những năm 40 của thế kỷ trước, thế hệ mẹ tôi, những phụ nữ Hà Nội thuộc trào lưu “tân thời” là những người đã “ly dị” lối để tóc, nhuộm răng xưa của các cụ.

Mẹ tôi xưa nhuộm răng đen, vấn khăn nhung đen, ăn trầu nhưng những năm 50, bà cũng theo chị em thời ấy đi tẩy răng đen. Tuy thế, bà vẫn tiếp tục giữ nếp vấn khăn và để tóc dài. Bà dì em mẹ tôi, kém mẹ dăm tuổi, thì đã có cách để tóc khác mẹ. Bà chải bồng phía trước và búi tó sau lưng, mặc áo dài tân thời, để răng trắng, đeo kiềng vàng. Mẹ tôi kể là các cụ thời trước nói rằng: “Để răng trắng nhởn, cắt tóc phi dê trông không khác gì me Tây, gái nhẩy.” Các cụ trong làng thấy con gái để răng trắng ngoài phố về thì khó chịu lắm.

Cách để tóc tân kỳ, mặc áo dài tân thời bắt đầu xuất hiện vào thế hệ của mẹ tôi, mẹ vợ tôi, mỗi người canh tân một cách, ta đều có thể thấy rõ trong các tấm ảnh chụp thời bấy giờ cũng như qua những bức tranh thiếu nữ Hà Nội của Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Sáng…

Thế hệ mẹ tôi và một phần thế hệ cô tôi, dì tôi, chị tôi vẫn để tóc dài, hoặc vấn tóc thành vành khăn trước trán hay để dài nhưng búi tó sau lưng, phía trước chải đầu ngôi rẽ giữa hay chải bồng. Các thiếu nữ thì để tóc dài và thả sau lưng, có kẹp chiếc cặp ba lá.

Sang đến thế hệ chúng tôi, những người sinh ra vào giữa và sau những năm 40 thì kiểu tóc của người con gái Hà Nội đã khác lạ. Cái lề thói cổ xưa của người con gái đài các đã bị xã hội đô thị nửa phong kiến nửa thực dân làm thay đổi, từ chỗ vấn khăn chuyển sang để dài kẹp tóc bằng cặp ba lá hoặc búi tó củ hành, chải bồng phía trước cho đến cắt ngắn, phi dê xoăn tít. Người Hà nội tiếp xúc với cái tân kỳ từ Âu châu đem vào là thế.

Mái tóc của người phụ nữ Hà thành

Đến sau 1954, tức là sau khi Thủ đô được giải phóng, một trào lưu thay đổi kiểu tóc của phụ nữ Hà Nội đã diễn ra một cách mạnh mẽ nếu không muốn nói là một cuộc cách mạng đầu tóc.

Những nữ cán bộ cách mạng từ chiến khu về tiếp quản đã đem theo lối ăn mặc mới, lối để tóc mới. Người phụ nữ kháng chiến trở về không mặc áo dài mà chỉ mặc áo ngắn hoặc đại cán. Hầu như không ai cuốn khăn, để tóc dài mà cắt ngắn ngang vai cho gọn. Có người không muốn cắt bộ tóc dài nâng niu bao năm thì tết thành đuôi sam rồi cuốn lại sau lưng. Có chị lại học theo phim Trung Quốc, cắt tóc kiểu “Hỉ Nhi” để mái ngắn ngang mày, hai bên tết đuôi sam và đeo hai cái nơ. Có người thì tết bộ tóc thành một cái đuôi sam dài thườn thượt. Bà xã tôi thuở thiếu nhi cũng để tóc kiểu cô Hỉ Nhi nhí nhảnh trong phim, nay lục lại ảnh vẫn còn.

Sau này, tiệm uốn tóc ngày càng nhiều, người ta vận động nữ thanh niên uốn tóc cao cho gọn gàng. Để tóc dài dễ gây ra tai nạn lao động do tóc bị cuốn vào máy nên hầu hết nữ công nhân đều phi dê cho gọn, cho an toàn.

Theo đà mở cửa kinh tế, các thế hệ trẻ sau này luôn thay đổi tóc và cách ăn mặc, lăng xê đủ mốt, đặc biệt là “lấy mẫu” từ phim ảnh nước ngoài hay các nghệ sĩ sân khấu qua từng thời.

Đôi khi bắt gặp một mái tóc dài trên phố, tôi hay nhớ về hình ảnh Hà Nội xưa, cái thời chỉ thoáng qua dáng đi mái tóc nụ cười là đã nhận ra đấy là cô gái Hà Nội.

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

Tin bài khác
Ngân hàng NCB liên tục tăng vốn nghìn tỷ đồng, mục tiêu tổng tài sản hơn 135.000 tỷ

Ngân hàng NCB liên tục tăng vốn nghìn tỷ đồng, mục tiêu tổng tài sản hơn 135.000 tỷ

Liên tục tăng vốn điều lệ lên gấp gần 3 lần chỉ trong vòng 3 năm, Ngân hàng NCB hướng tới sự phát triển bền vững, mở rộng quy mô hoạt động, nâng cao năng lực tài chính, gia tăng sức cạnh tranh và khả năng chống chịu trước rủi ro thị trường.
Thị trường chứng khoán ngày 01/7: Tín hiệu phân hóa rõ nét, dòng tiền ưu tiên cổ phiếu tích lũy tốt

Thị trường chứng khoán ngày 01/7: Tín hiệu phân hóa rõ nét, dòng tiền ưu tiên cổ phiếu tích lũy tốt

Thị trường mở đầu tháng 7 với trạng thái phân hóa rõ rệt và độ biến động gia tăng. VN Index tăng nhẹ nhưng hình thành cây nến Doji có bóng nến dài – dấu hiệu cho thấy lực cầu và áp lực chốt lời đang giằng co quyết liệt. Dòng tiền vẫn luân chuyển, tuy nhiên không còn lan tỏa đều mà tập trung vào một số nhóm ngành và mã cổ phiếu cụ thể.
Doanh nghiệp xuất khẩu đối thoại, tháo gỡ vướng mắc tín dụng từ ngân hàng nhà nước

Doanh nghiệp xuất khẩu đối thoại, tháo gỡ vướng mắc tín dụng từ ngân hàng nhà nước

Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động, ngành ngân hàng vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì mặt bằng lãi suất thấp, tỷ giá ổn định và hệ thống thanh khoản tốt, là những nền tảng quan trọng để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp xuất khẩu nói riêng.
Cuộc cách mạng công nghệ đưa ngành cho thuê vào Thời đại mới

Cuộc cách mạng công nghệ đưa ngành cho thuê vào Thời đại mới

Trong kỷ nguyên công nghệ 4.0, khái niệm di chuyển thông minh không còn là xu hướng mà đã trở thành một phần thiết yếu trong đời sống đô thị hiện đại. Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), công nghệ di động và điện khí hóa đang tái định hình ngành công nghiệp cho thuê - từ ô tô, xe tay ga đến xe đạp và thiết bị giải trí ngoài trời.
Triển lãm Ảnh “Việt Nam - Bản sắc, Nhân văn và Hội nhập” thu hút bạn bè quốc tế tại LHQ

Triển lãm Ảnh “Việt Nam - Bản sắc, Nhân văn và Hội nhập” thu hút bạn bè quốc tế tại LHQ

Từ ngày 30/6 đến 09/7/2025, Văn phòng Cơ quan Thường trực về Nhân quyền phối hợp với Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc và Văn phòng Liên Hợp quốc tại Geneva - UNOG tổ chức Triển lãm Ảnh “Việt Nam - Bản sắc, Nhân văn và Hội nhập” tại Tòa nhà E, Palais des Nations, Thụy Sĩ.
Ngày đầu vận hành chính quyền 2 cấp tại Hà Nội: Bảo đảm bộ máy mới vận hành thông suốt

Ngày đầu vận hành chính quyền 2 cấp tại Hà Nội: Bảo đảm bộ máy mới vận hành thông suốt

Sáng 1/7, Hà Nội chính thức bước vào ngày đầu tiên vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại 126 xã, phường mới.
Nhóm doanh nghiệp dầu khí khẳng định vị thế trong Top 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam 2025

Nhóm doanh nghiệp dầu khí khẳng định vị thế trong Top 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam 2025

Forbes Việt Nam vừa công bố "Danh sách 50 Công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam năm 2025. Đây là lần thứ 13 Forbes Việt Nam công bố danh sách này. 6 đơn vị thành viên thuộc Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) được lọt vào danh sách.
Nhận định phiên giao dịch ngày 01/7: Tránh “FOMO” trong giai đoạn nhạy cảm

Nhận định phiên giao dịch ngày 01/7: Tránh “FOMO” trong giai đoạn nhạy cảm

Khởi động tháng 7, thị trường được dự báo tiếp tục duy trì trạng thái tích cực nhờ đà tăng ổn định từ phiên cuối tháng 6. Tuy nhiên, khi chỉ số VN Index dần tiệm cận vùng kháng cự mạnh 1.380 điểm, nhà đầu tư cần thận trọng hơn với các quyết định giải ngân mới, đặc biệt trong bối cảnh sự phân hóa ngành ngày càng rõ nét và tâm lý thị trường đang ở vùng hưng phấn.
AI đang thay đổi cuộc chơi: Đội ngũ bảo trì của bạn đã sẵng sàng?

AI đang thay đổi cuộc chơi: Đội ngũ bảo trì của bạn đã sẵng sàng?

Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, đội ngũ bảo trì không còn chỉ là bộ phận "hậu cần" âm thầm. Họ đang dần trở thành yếu tố then chốt quyết định sự thành bại trong chiến lược AI của doanh nghiệp sản xuất. Không phải vì công tác bảo trì đột ngột trở nên quan trọng hơn mà bởi AI đã đưa vai trò đó lên một tầm chiến lược mới.
Chuyển đổi số liên thông, đồng bộ tới tất cả các cơ quan để chính quyền địa phương 02 cấp không gián đoạn

Chuyển đổi số liên thông, đồng bộ tới tất cả các cơ quan để chính quyền địa phương 02 cấp không gián đoạn

Văn phòng Chính phủ vừa có Thông báo số 329/TB-VPCP kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng tại cuộc họp ngày 27/6/2025 về rà soát tiến độ và kết quả triển khai các nhiệm vụ chuyển đổi số liên thông, đồng bộ để chuẩn bị thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp thông suốt, hiệu quả, không gián đoạn từ ngày 01/7/2025.
Quảng cáo
moxa