acecook

Năng suất lao động: Thách thức trong Kỷ nguyên vươn mình và giải pháp từ AI

Kỷ nguyên mới
16/02/2025 14:14
Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư đang bước vào bình minh của công nghiệp 5.0 tích hợp các công nghệ tiên tiến thúc đẩy vai trò của robot, với mức độ tự động hóa cao sẽ đem lại xu hướng cạnh tranh về năng suất lao động toàn cầu dựa trên công nghệ tiên tiến.
aa

Chúng ta bước vào năm mới 2025 của kỷ nguyên số với các chỉ số và cân đối kinh tế - tài chính vĩ mô ngày càng được cải thiện, môi trường kinh doanh đáp ứng ngày càng cao hơn các chuẩn mực chung của thế giới. Việt Nam lọt nhóm 15 nước dẫn đầu thế giới về thu hút FDI, với lũy kế đến nay có hơn 40,8 nghìn dự án đang hoạt động, tổng số vốn đăng ký gần 490 tỷ USD. Năm 2024, tăng trưởng GDP đạt 7,09% (vượt mục tiêu 6 - 6,5%), thuộc nhóm số ít các nước có tốc độ tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới. Quy mô nền kinh tế gần 500 tỷ USD, đứng thứ tư Đông Nam Á và thứ 34 thế giới. Giá trị thương hiệu quốc gia đạt trên 500 tỷ USD, xếp thứ 32/193 toàn cầu. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 800 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay.

Năng suất lao động được xem là thách thức lớn đối với kinh tế Việt Nam. Ảnh minh họa
Năng suất lao động được xem là thách thức lớn đối với kinh tế Việt Nam. Ảnh minh họa

Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư đang bước vào bình minh của công nghiệp 5.0 tích hợp các công nghệ tiên tiến thúc đẩy vai trò của robot, với mức độ tự động hóa cao sẽ đem lại xu hướng cạnh tranh về năng suất lao động toàn cầu dựa trên công nghệ tiên tiến. Trong quá trình đó không có công nghệ tiên tiến nào quan trọng hơn chất bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI). Đặc biệt, là AI đã làm tăng trưởng năng suất bằng cách tự động hóa các nhiệm vụ, tối ưu hóa quy trình và hỗ trợ ra quyết định, có thể giúp tất cả các lĩnh vực kinh tế phát triển nhảy vọt.

Năng suất lao động (NSLĐ) là nguồn lực quyết định đối với năng lực cạnh tranh và sự thịnh vượng của nền kinh tế. Lịch sử khoán 10 ở nước ta cách đây gần 40 năm cho thấy sự thay đổi cơ chế trong nông nghiệp đã làm cho NSLĐ tăng cao và đưa Việt Nam từ một nước không đủ lương thực, đã trở thành một quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu trên thế giới. Tuy nhiên, hiện nay chỉ số NSLĐ vẫn đang là sự bất cập lớn nhất trong quản trị nền kinh tế. Theo thống kê trong khu vực ASEAN, NSLĐ của Việt Nam năm 2023 chỉ bằng 7,6% mức năng suất của Singapore; 19,5% của Malaysia; 37,9% của Thái Lan; 45,6% của Indonesia và bằng 56,9% NSLĐ của Philippines; chỉ cao hơn NSLĐ của Campuchia (gấp 1,6 lần). Đây là thách thức lớn nhất đối với kinh tế Việt Nam trong quá trình vươn mình và phát triển.

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã chỉ rõ: “Tập trung đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ với các quốc gia có trình độ khoa học và công nghệ, chuyển đổi số phát triển, nhất là các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo…”. Đặc biệt, Chính phủ và Tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới NVIDIA vừa ký thỏa thuận thành lập Trung tâm nghiên cứu và phát triển và Trung tâm Dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là sự kiện mang tính bước ngoặt lịch sử đối với Việt Nam, kỳ vọng đưa nước ta trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển AI hàng đầu ở châu Á.

Khi trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp tục thâm nhập vào quy trình làm việc trong mọi ngành và tác động tích cực của AI ngày càng rõ ràng, mọi cá nhân và tổ chức sẽ tìm cách khai thác khả năng của AI để có lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, việc triển khai AI đòi hỏi phải có kế hoạch cẩn thận và phương pháp tiếp cận có cấu trúc để tránh những cạm bẫy phổ biến và đạt được kết quả bền vững. AI bao gồm rất nhiều thứ, từ các chatbot hỗ trợ AI như ChatGPT đến robot đến phân tích dự đoán và AI luôn thay đổi. Không có giải pháp nào phù hợp với tất cả, nhưng chúng ta có thể xác định các phương pháp tiếp cận phù hợp.

Giải pháp tích cực từ 2 cấp độ

Theo các chuyên gia công nghệ số, để ngành công nghiệp AI phát triển mạnh mẽ và bền vững, cần có các giải pháp tích cực cả ở 2 cấp độ Chính phủ và doanh nghiệp:

Chính phủ

Xây dựng Hệ sinh thái AI tại các tỉnh, thành phố thông qua phát triển ngành công nghiệp CNTT và các công ty AI trong nước, thúc đẩy quan hệ đối tác với các công ty công nghệ hàng đầu quốc tế như OpenAI, Google, Meta, Nvidia, Deepseek,… và đẩy nhanh việc áp dụng AI trong Chính phủ có thể quản trị các nguồn lực kinh tế hiệu quả, tránh lãng phí và tiêu cực. Trước mắt, triển khai tốt việc quản trị nguồn lực xã hội (bao gồm thể chế và môi trường quản lý vĩ mô) nhằm tinh giản bộ máy, liên kết ngành AI với ngành bán dẫn và các ngành kinh tế trọng điểm

Phát triển các nền tảng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số (băng thông rộng mạnh mẽ, khả năng lưu trữ dữ liệu và khả năng kỹ thuật số) và phát triển kỹ năng của nguồn nhân lực AI (từ kiến thức số cơ sở đến nghiên cứu AI tiên tiến và đảm bảo các kỹ năng mới được tích hợp vào chương trình giảng dạy của trường học và đào tạo chuyên môn).

Thúc đẩy văn hóa đổi mới AI nhằm khuyến khích các lực lượng xã hội đón nhận sự thay đổi, khám phá những ý tưởng mới và tham gia vào quá trình áp dụng AI. Việc tạo ra văn hóa này bắt đầu bằng sự lãnh đạo đề cao tính dân chủ, tự do và cởi mở trong tất cả các tầng lớp của chính quyền nhằm thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo. Lãnh đạo có thể hỗ trợ tư duy đổi mới bằng cách truyền đạt tầm nhìn rõ ràng về vai trò của AI.

Bằng cách áp dụng văn hóa đổi mới, chúng ta có thể xây dựng lực lượng lao động có chất lượng, thích ứng và sẵn sàng áp dụng AI trong tương lai.

Phát triển các khuôn khổ quản trị AI để quản lý rủi ro và xây dựng khuôn khổ đạo đức có trách nhiệm bao gồm các nguyên tắc như công bằng, trách nhiệm giải trình, minh bạch và tôn trọng quyền tự chủ của người dân.

Doanh nghiệp

AI ngày càng tác động tích cực trong sản xuất công nghiệp. Ảnh minh họa
AI ngày càng tác động tích cực trong sản xuất công nghiệp. Ảnh minh họa

Xác định mục tiêu là nền tảng của việc triển khai AI thành công. Bước đầu tiên là xác định các vấn đề hoặc cơ hội mà chuyển đổi số có thể giải quyết. Sau khi xác định các vấn đề cần giải quyết, các công ty có thể chuyển những vấn đề này thành các mục tiêu. Cách tiếp cận có mục đích và cấu trúc sẽ đảm bảo rằng sáng kiến AI được tập trung, với các điểm cuối rõ ràng để đánh giá và việc triển khai mô hình AI phù hợp với các mục tiêu kinh doanh.

Đánh giá chất lượng dữ liệu và chọn công nghệ AI phù hợp

Do kết quả AI chỉ tốt bằng dữ liệu đầu vào nên việc đánh giá chất lượng dữ liệu đầu vào và khả năng truy cập là bước đầu quan trọng trong bất kỳ quy trình triển khai AI nào. Đầu tiên, chất lượng dữ liệu phải được đánh giá dựa trên một số tiêu chí, bao gồm độ chính xác, tính đầy đủ, tính nhất quán và tính liên quan đến vấn đề kinh doanh. Ngoài ra, dữ liệu phải đại diện cho các tình huống thực tế mà mô hình AI sẽ gặp phải để ngăn ngừa các dự đoán bị thiên vị hoặc hạn chế. Hơn nữa, các hệ thống AI cần phải có khả năng truy cập dữ liệu một cách phù hợp. Tiếp theo, các doanh nghiệp phải xác định loại cấu trúc và phương pháp mô hình AI phù hợp nhất với chiến lược AI của họ. Ngoài việc lựa chọn mô hình, các tổ chức cũng phải xem xét cơ sở hạ tầng và nền tảng sẽ hỗ trợ hệ thống AI.

Xây dựng nhóm thành thạo AI (Team work)

Team work có kỹ năng có thể xử lý được sự phức tạp của quá trình phát triển, triển khai và bảo trì AI. Nhóm nên bao gồm một loạt các vai trò chuyên biệt, chẳng hạn như nhà khoa học dữ liệu, kỹ sư phần cứng và nhà phát triển phần mềm, mỗi người đều có chuyên môn trong lĩnh vực của mình. Một Team work thành thạo AI không chỉ tăng cường triển khai công việc tốt mà còn phải phối hợp xây dựng năng lực nội bộ để đổi mới và thích ứng AI liên tục.

Kiểm tra và đánh giá các mô hình giúp đảm bảo rằng mô hình chính xác, đáng tin cậy và có khả năng mang lại giá trị trong các tình huống thực tế. Môi trường thực tế là luôn động, với các mẫu dữ liệu và nhu cầu kinh doanh có thể thay đổi, có khả năng tác động đến hiệu quả của mô hình. Sự kết hợp giữa thử nghiệm kỹ lưỡng và đánh giá nhất quán sẽ bảo vệ việc triển khai AI, giúp hệ thống vừa có khả năng đáp ứng được nhu cầu công việc, vừa có khả năng phản ứng với sự thay đổi.

Kế hoạch cho khả năng mở rộng và cải tiến liên tục là điều cần thiết cho bất kỳ triển khai dự án AI thành công nào, vì nó cho phép hệ thống xử lý khối lượng dữ liệu, người dùng hoặc quy trình ngày càng tăng mà không ảnh hưởng đến hiệu suất. Khi lập kế hoạch cho khả năng mở rộng, các tổ chức nên chọn cơ sở hạ tầng và khuôn khổ có thể hỗ trợ mở rộng, cho dù thông qua dịch vụ đám mây, điện toán phân tán hay kiến trúc mô-đun,…

Tựu trung, trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ đóng vai trò trung tâm trong một thế giới đầy biến động, vừa hợp tác và vừa cạnh tranh vì nó là nguồn đòn bẩy, vũ khí và là tiềm tàng của năng lực cạnh tranh phát triển giữa các nền kinh tế trên thế giới đang bước thời kỳ bình minh của Cách mạng công nghiệp 5.0 đang nổi lên. Trong đó, nền kinh tế sẽ vận hành dựa trên sự tăng cường hợp tác giữa con người và máy móc. Bằng cách làm việc cùng với "đồng nghiệp robot", con người và các tổ chức thể chế có thể tập trung vào sự sáng tạo và thử nghiệm, do đó tối đa hóa tiềm năng của mình trên nền tảng của Công nghiệp 4.0 và Công nghiệp 5.0 để hướng đến mục tiêu giúp đất nước trở nên linh hoạt, năng suất hơn nữa và cuối cùng là thực sự làm rạng danh đất Việt.

Đoàn Duy Khương, Nguyễn Đức Thọ

Trường Đại học Công nghệ và Quản lý Hữu Nghị

Tudonghoangaynay.vn
mca
Tin bài khác
Một số trường đại học đã có phương án tuyển sinh năm 2026

Một số trường đại học đã có phương án tuyển sinh năm 2026

Vừa khép lại mùa xét tuyển 2025, nhiều trường đại học đã công bố phương thức xét tuyển 2026. Cụ thể, Trường Đại học Bách khoa TP.HCM, Công Thương TP.HCM và Công nghiệp TP.HCM đã đưa ra phương án tuyển sinh năm 2026, trong đó hướng tới mô hình xét tuyển tổng hợp, bỏ xét học bạ.
EVNCPC quyên góp hơn 5,1 tỷ đồng ủng hộ đồng bào vùng lũ và nhân dân Cuba

EVNCPC quyên góp hơn 5,1 tỷ đồng ủng hộ đồng bào vùng lũ và nhân dân Cuba

Từ tinh thần “một miếng khi đói bằng một gói khi no”, hàng chục nghìn cán bộ, công nhân viên EVNCPC đã chung tay đóng góp hơn 5,1 tỷ đồng gửi tới đồng bào vùng lũ miền Trung, miền Bắc và nhân dân Cuba - những nơi đang oằn mình vượt qua khó khăn sau thiên tai và khủng hoảng.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 18/10/2025: Tuổi Sửu có năng lực, tuổi Thìn sự nghiệp khởi sắc

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 18/10/2025: Tuổi Sửu có năng lực, tuổi Thìn sự nghiệp khởi sắc

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 18/10/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương quán triệt nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm

Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương quán triệt nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm

Phát huy truyền thống đoàn kết và vai trò nòng cốt trong hệ thống chính trị, Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương đã tổ chức Hội nghị quán triệt bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Tại đây, đồng chí Nguyễn Thị Thu Hà đã nhấn mạnh yêu cầu cụ thể hóa các định hướng chỉ đạo của Tổng Bí thư trong chương trình hành động của toàn Đảng bộ, hướng tới thực chất, hiệu quả và gắn bó mật thiết với đời sống Nhân dân.
Thị trường chứng khoán ngày 17/10: Cổ phiếu họ Vin và ngân hàng đồng loạt bị chốt lời

Thị trường chứng khoán ngày 17/10: Cổ phiếu họ Vin và ngân hàng đồng loạt bị chốt lời

Lực bán mạnh xuất hiện sớm kéo VN Index trượt dần về vùng hỗ trợ ngắn hạn và đóng cửa với mức giảm 35,66 điểm. Độ rộng nghiêng mạnh về bên bán và thanh khoản cao cho thấy hoạt động chốt lời quyết liệt. Trong đó, cổ phiếu họ Vin và ngân hàng đồng loạt hạ nhiệt là tác nhân chính cho việc chỉ số giảm sâu.
Viettel Telecom đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, hướng tới trở thành công ty công nghệ toàn cầu

Viettel Telecom đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, hướng tới trở thành công ty công nghệ toàn cầu

Lễ kỷ niệm 25 năm Ngày truyền thống và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất của Viettel Telecom diễn ra ngày 16/10 tại Hà Nội, đánh dấu cột mốc quan trọng trên hành trình phát triển của doanh nghiệp viễn thông hàng đầu Việt Nam, khẳng định vị thế tiên phong trong chuyển đổi thành công ty công nghệ toàn cầu.
"Gian hàng Xanh" thúc đẩy tiêu dùng đúng cách, hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia

"Gian hàng Xanh" thúc đẩy tiêu dùng đúng cách, hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia

Không chỉ là nơi trưng bày sản phẩm tiết kiệm điện, "Gian hàng Xanh" do Bộ Công Thương tổ chức từ tháng 10 đến tháng 12/2025 còn mang đến không gian trải nghiệm thú vị, giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn về lối sống xanh và cách sử dụng năng lượng hiệu quả trong đời sống hàng ngày.
SK Earthon rao bán cổ phần tại ba mỏ dầu ở Việt Nam

SK Earthon rao bán cổ phần tại ba mỏ dầu ở Việt Nam

Công ty SK Earthon Co. - đơn vị thăm dò dầu khí trực thuộc SK Innovation (Hàn Quốc) đã thông báo ý định bán cổ phần của mình tại ba lô dầu khí ở Việt Nam với tổng giá trị ước tính khoảng 200 tỷ won (tương đương 140 triệu USD), nhằm củng cố tình hình tài chính, theo các nguồn tin được tiết lộ ngày 16/10.
Nhận định phiên giao dịch ngày 17/10: VN-Index có thể tiếp tục rung lắc quanh vùng đỉnh lịch sử

Nhận định phiên giao dịch ngày 17/10: VN-Index có thể tiếp tục rung lắc quanh vùng đỉnh lịch sử

Thị trường chứng khoán đang bước vào giai đoạn giằng co mạnh khi VN-Index tiến sát vùng đỉnh lịch sử. Dù xu hướng tăng trung hạn vẫn được duy trì, giới phân tích cho rằng trong phiên giao dịch 17/10, chỉ số có thể tiếp tục rung lắc do áp lực chốt lời gia tăng ở nhóm cổ phiếu đã tăng nóng, trong khi dòng tiền có xu hướng luân chuyển sang các mã có nền tảng cơ bản tốt.
Apple ra mắt chip M5, củng cố vị thế trong cuộc đua công nghệ AI

Apple ra mắt chip M5, củng cố vị thế trong cuộc đua công nghệ AI

Với chip M5 mới sản xuất trên tiến trình 3 nanomet, Apple đang tăng tốc trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo. MacBook Pro, iPad Pro và Vision Pro thế hệ mới là những sản phẩm đầu tiên được trang bị, hứa hẹn thúc đẩy doanh số và khôi phục đà tăng trưởng cho các dòng thiết bị chủ lực.
song-gia-tri