Việt Nam đã và đang chứng kiến sự tác động mạnh mẽ từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0). Trước bối cảnh đó, ngành Ngân hàng cũng đang phải đối mặt với những cơ hội và thách thức lớn, đòi hỏi sự chuyển đổi sang mô hình kinh doanh mới, tích hợp công nghệ trong các hoạt động và số hóa các quy trình nghiệp vụ để tiến hành kinh doanh, cung ứng sản phẩm, dịch vụ dễ dàng trên nền tảng số, khai thác dữ liệu hiệu quả, gia tăng trải nghiệm và gắn kết khách hàng.
Tại Hội thảo bàn về chủ đề “Khởi động thông minh trong hành trình số hóa ngân hàng”, nằm trong khuôn khổ Diễn đàn Công nghệ FPT (FPT Tech day 2019), diễn ra vào ngày 21/11/2019 vừa qua, các diễn giả trong và ngoài FPT đều chung nhận định: Ngành ngân hàng ở Việt Nam và trên toàn cầu đều đang dịch chuyển sang mô hình ngân hàng số bằng việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến như AI (trí tuệ nhân tạo), Big Data (dữ liệu lớn),… Họ phải tìm cách giải quyết những vấn đề trong giao dịch trên môi trường trực tuyến.
Các chuyên gia cùng thảo luận tại hội thảo Khởi động thông minh trong hành trình số hóa ngân hàng
Cũng theo khảo sát của Ngân hàng nhà nước, đa số các ngân hàng đều coi chuyển đổi số (CĐS) có ý nghĩa sống còn trong hoạt động tiến tới ngân hàng số. 96% ngân hàng đã và đang xây dựng chiến lược phát triển dựa trên các công nghệ 4.0, 92% ngân hàng đã phát triển dich vụ ứng dụng trên Internet và Mobile; nhiều ngân hàng đã thành lập khối/trung tâm ngân hàng số và từng bước chuyển đổi mô hình hoạt đông kinh doanh sản phẩm, dịch vụ theo hướng số hóa đích thực. Hầu hết các ngân hàng đã số hóa dịch vụ thanh toán và đang thực hiện cho các dịch vụ ngân hàng còn lại.
Tuy nhiên, việc triển khai ngân hàng số ở Việt Nam đang gặp nhiều thách thức. Chia sẻ tại hội thảo, ông Alex Kling – Giám đốc phụ trách Digital cho Dịch vụ tài chính Khu vực ASEAN của EY cho biết: Trên toàn cầu hiện ít ngân hàng thực hiện mô hình truyền thống mà hầu hết chuyển sang ngân hàng số; chưa phải 100% giao dịch số được thực hiện nhưng tất cả đang chuyển dịch dần.
Theo đó, thay vì các ngân hàng đối mặt với những khó khăn truyền thống thì nhiều áp lực gia tăng đến từ các giao dịch được thực hiện trực tuyến, điện thoại thông minh. Hay nói cách khác, khó khăn không theo tính chất vật lý thông thường mà có hệ thống được thực hiện trên nền tảng giao dịch số – đó là mô hình ngân hàng mới: ngân hàng ảo.
Ông Dương Dũng Triều, Chủ tịch Chủ tịch FPT IS trình bày tại chuyên đề ngân hàng trong FPT Techday 2019.
Nhìn từ phía Việt Nam, ông Dương Dũng Triều – Chủ tịch FPT IS cho rằng: Đa số hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn hoạt động truyền thống, đã có ngân hàng phối hợp với công ty công nghệ để triển khai ngân hàng số nhưng thất bại và số hoá hiện phần lớn là quy trình nội bộ.
Theo ông, các thách thức mà Việt Nam đang gặp phải: Thứ nhất, cơ sở pháp lý hiện nay chưa tương xứng với mong muốn của các ngân hàng. Thứ hai, bản thân các ngân hàng nói rất nhiều về CĐS nhưng hiệu quả đem lại từ ngân hàng số chưa tương xứng với đầu tư. Thứ ba, các hệ thống công nghệ vẫn còn rời rạc.
Còn theo ông Phùng Duy Khương – Phó tổng giám đốc VPBank: Thách thức lớn nhất của các ngân hàng Việt trong đó có VPBank là làm sao tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ và con đường dẫn đến hiệu quả cao khi quy mô ngân hàng đã tăng trưởng mạnh thời gian qua.
Ông Khương cho biết thêm: Kế hoạch hàng năm của các ngân hàng là năng suất lao động cắt giảm từ 30 – 50% so với năm trước, quy trình cắt 18 bước còn 5 bước và kiểm soát rủi ro tốt hơn. Tuy nhiên, với quy trình số hoá sẽ giúp thay đổi luật của cuộc chơi mạnh mẽ hơn, mức độ cải tiến năng suất là 100%, quy trình còn 1 bước, theo đó, tăng doanh thu, giảm chi phí và kiểm soát rủi ro tốt hơn.
“Ngân hàng bây giờ đối mặt với rất nhiều cạnh tranh, từ ngân hàng bạn, đến FinTech (là sự kết hợp giữa công nghệ và tài chính) và cả các công ty công nghệ”, đại diện VietinBank, ông Trần Công Quỳnh Lân – Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Trung tâm công nghệ thông tin nói.
Theo đó, thách thức lớn nhất là ngân hàng luôn cần tìm cách làm mới mình; làm mới sản phẩm mà mình cung cấp, làm mới cách mình phục vụ, tương tác giao tiếp với khách hàng; làm mới cách mình xử lý quy trình, đánh giá rủi ro. Ngân hàng vốn là ngành truyền thống, nên xây dựng được một văn hoá luôn luôn thay đổi, luôn dịch chuyển, luôn đòi hỏi phải thử nghiệm là một thách thức lớn.
Ông Nguyễn Minh Tâm – Phó tổng giám đốc Sacombank cho rằng: “Thách thức lớn nhất của ngân hàng hiện nay và trong thời gian tới là chuyển đổi thành ngân hàng số. Việc số hóa mọi hoạt động trong một ngân hàng không chỉ cần một chiến lược đúng đắn, mức đầu tư thỏa đáng, giải pháp kỹ thuật phù hợp mà cần sự tham gia của tất cả thành viên trong tổ chức”.
Chia sẻ về các thách thức lớn nhất mà các ngân hàng đang đối mặt hiện nay cũng như trong một vài năm tới, từ góc nhìn thực tiễn của ngân hàng mình, ông Huỳnh Bửu Quang – Tổng giám đốc MSB đưa ra quan điểm: Trong bối cảnh ngân hàng cần tăng trưởng cao với tỷ suất chi phí/tổng thu nhập từ hoạt động (Total operating income – TOI ngày càng giảm, thách thức lớn nhất là ngân hàng phải xử lý đồng thời 3 vấn đề nan giải. Thứ nhất, tiếp tục đầu tư tăng trưởng mảng kinh doanh truyền thống vốn đang đem lại doanh thu và lợi nhuận chính cho ngân hàng, mặc dù trong tương lai khả năng cao là mảng kinh doanh truyền thống sẽ không đem lại hiệu quả như mong muốn; Thứ hai, là đầu tư chuyển đổi số để đón đầu xu hướng phát triển kinh tế xã hội nhưng lại chưa đem về doanh thu; Thứ ba, là làm thế nào để mọi thành viên trong tổ chức từ BOD (Ban giám đốc) đến nhân viên đều cùng đồng hành trong quá trình chuyển đổi số của ngân hàng, đảm bảo sự thành công của quá trình CĐS.
Có thể thấy, thách thức trong quá trình chuyển đổi số để tiến tới ngân hàng số đều được các chuyên gia nhận định rõ. Vượt qua thách thức, các ngân hàng sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh, chủ động thích ứng và phát triển bền vững trong bối cảnh CMCN 4.0 và sự nổi lên của nền kinh tế số.
Cẩm Đào