Chiều 4/9 tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tới thăm và chủ trì buổi làm việc với Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam. Cùng dự có các đồng chí: Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an; Lê Minh Hoan, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Phạm Gia Túc, Ủy viên Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; cùng các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam qua các thời kỳ và đại diện nhiều nhà khoa học.
Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Việt Nam tái khởi động chương trình phát triển điện hạt nhân từ cuối năm 2024. Gần đây, Bộ Chính trị cũng ban hành Nghị quyết 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045, khẳng định chủ trương thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Viện Năng lượng nguyên tử được thành lập từ năm 1979 (tiền thân là Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt thành lập năm 1976). Hiện Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam có 12 đơn vị trực thuộc tại Hà Nội, Đà Lạt, TP.HCM và Đà Nẵng, với 768 cán bộ, trong đó có hơn 350 người trình độ sau đại học. Viện đang quản lý hai hạ tầng nghiên cứu trọng yếu cấp quốc gia: Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt và máy gia tốc chùm tia điện tử tại Hà Nội. Mục tiêu của viện là trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển công nghệ hạt nhân hàng đầu Việt Nam, hướng tới vị thế quốc tế.
![]() |
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: TTXVN |
Tại buổi làm việc, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam nhấn mạnh, ngay từ những năm đầu sau khi giành độc lập, Đảng và Nhà nước ta đã có tầm nhìn chiến lược, sớm xác định vai trò quan trọng của năng lượng hạt nhân trong sự nghiệp phát triển đất nước.
Ngày nay, trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật và nhiều công nghệ mới, năng lượng hạt nhân đang trở lại mạnh mẽ trên thế giới như một giải pháp năng lượng sạch, ổn định và an toàn. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã xem xét phát triển điện hạt nhân, coi đây là công nghệ chiến lược để bảo đảm an ninh năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển bền vững.
Song song với định hướng phát triển điện hạt nhân, Đảng và Nhà nước cũng đặc biệt quan tâm đẩy mạnh ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình trong nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội. Công nghệ hạt nhân đã chứng minh hiệu quả rõ rệt: trong y tế để chẩn đoán và điều trị ung thư; trong nông nghiệp với kỹ thuật gây đột biến tạo giống cây trồng năng suất cao, chống chịu sâu bệnh, hạn mặn, phát triển nông nghiệp thông minh và kiểm soát dịch hại diện rộng (SIT); trong công nghiệp để kiểm tra, đánh giá không phá hủy chất lượng thiết bị, công trình, vi mạch; trong quản lý tài nguyên nước và môi trường nhằm xác định trữ lượng nước ngầm, nguồn bổ cập, mức độ ô nhiễm hay sụt lún do khai thác quá mức. Các ứng dụng còn được mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác như quốc phòng, an ninh.
Về định hướng phát triển, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam xác định sứ mệnh trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển hàng đầu của Việt Nam và khu vực ASEAN, hướng tới vị thế quốc tế. Bước sang giai đoạn mới sau 50 năm hình thành và phát triển, Viện đặt mục tiêu làm chủ công nghệ, đóng góp thiết thực cho sự phát triển bền vững của đất nước, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý và nghiên cứu.
![]() |
TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: Đảng Cộng sản Việt Nam |
Biểu dương những kết quả đạt được, Tổng Bí thư Tô Lâm đồng thời chỉ rõ ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức, đòi hỏi sự kiên định và cách tiếp cận toàn diện từ thể chế, công nghệ đến con người. Ông nhấn mạnh:
"Phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử phải là chiến lược lâu dài, đòi hỏi tầm nhìn xa sự kiên định và cách tiếp cận toàn diện từ thể chế, hạ tầng công nghệ cho đến con người. Cần phải xác định phát triển năng lượng nguyên tử là mục tiêu chiến lược lâu dài có tầm quan trọng cốt yếu trong phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, phát triển năng lượng nguyên tử cũng góp phần nâng cao vị thế, nâng tầm quốc gia xây dựng và phát triển điện hạt nhân phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho con người môi trường của xã hội tuân thủ nghiêm hướng dẫn các cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế".
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, thời gian tới Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cần tập trung thực hiện chín định hướng lớn, trong đó ưu tiên hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của lĩnh vực năng lượng nguyên tử phù hợp với bối cảnh mới. Viện cần xây dựng chương trình quốc gia về công nghệ và an toàn hạt nhân, bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn, an ninh ở mức quốc tế, đồng thời hình thành năng lực khoa học - công nghệ cốt lõi để triển khai điện hạt nhân và các ứng dụng hạt nhân một cách chủ động, bền vững.
Bên cạnh đó, Viện phải nâng cao năng lực điều phối về an toàn bức xạ hạt nhân, đẩy mạnh chuyển đổi số và quản trị dữ liệu toàn diện, kết nối mạng quan trắc bức xạ môi trường, số hóa dữ liệu thiết bị, đồng thời xây dựng cơ chế công bố số liệu minh bạch có kiểm soát nhằm củng cố niềm tin xã hội. Tổng Bí thư cũng đề nghị ứng dụng công nghệ hiện đại để hình thành bản đồ nguồn phóng xạ, phát triển các công cụ trí tuệ nhân tạo hỗ trợ đánh giá rủi ro theo từng vùng. Một trong những nhiệm vụ then chốt khác là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua chương trình đào tạo 3 tầng gồm đào tạo chuyển ngành, đào tạo chuyên sâu và đào tạo theo công nghệ nhà máy, gắn liền với thực hành tại lò nghiên cứu. Trên cơ sở đó, Viện tiến tới nội địa hóa các tiêu chuẩn đo kiểm, chứng nhận đào tạo, bảo đảm nguồn nhân lực hạt nhân được kế thừa, phát triển liên tục và đủ sức thu hút các chuyên gia hàng đầu trong nước cũng như quốc tế.
Tổng Bí thư khẳng định, mục tiêu lâu dài là xây dựng ngành năng lượng nguyên tử hiện đại, an toàn, góp phần nâng cao vị thế quốc gia và bảo đảm sự phát triển bền vững.
Bích Ngọc (tổng hợp)