 |
| Nghệ nhân Nguyễn Thị Thương Huyền (đứng giữa) cùng khách hàng tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm đạt chứng nhận OCOP |
Đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP theo 2 cấp
Được biết, Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 24/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ phân cấp cho UBND cấp huyện đánh giá, công nhận sản phẩm OCOP 3 sao; UBND cấp tỉnh đánh giá và công nhận sản phẩm OCOP 4 sao; Trung ương đánh giá và công nhận sản phẩm OCOP 5 sao (OCOP cấp quốc gia). Tuy nhiên, trong bối cảnh mô hình tổ chức chính quyền địa phương hiện nay gồm 2 cấp (tỉnh và xã), một số quy định trong Bộ tiêu chí OCOP theo Quyết định 148/QĐ-TTg đã không còn phù hợp.
Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1489/QĐ-TTg ngày 6/7/2025 sửa đổi, bổ sung một số nội dung Quyết định số 148/QĐ-TTg để phù hợp mục tiêu phát triển Chương trình OCOP giai đoạn 2021 - 2025 và đáp ứng yêu cầu thực tiễn ở các địa phương.
 |
| Một số sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao trong hội chợ triển lãm Ngày Phụ nữ Thủ đô ứng dụng công nghệ đổi mới sáng tạo 2025, hồi tháng 5. Ảnh: Nguyễn Hạnh |
Trong đó, Quyết định số 1489/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung về đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP; chuyển nhiệm vụ đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP 3 sao từ cấp huyện lên cấp tỉnh để tạo sự ổn định và tránh xáo trộn trong quá trình thực hiện.
Theo quy định mới, công tác đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP được chia thành 02 cấp: Cấp tỉnh và cấp trung ương.
Trình tự đánh giá, phân phân hạng sản phẩm OCOP như sau:
- Ủy ban nhân dân xã, phường (UBND cấp xã):
(1) Tổ chức đánh giá một số nội dung của Hồ sơ sản phẩm đăng ký tham gia đánh giá sản phẩm OCOP, bao gồm các tiêu chí sau: nguồn gốc sản phẩm/nguyên liệu địa phương; sử dụng lao động địa phương; nguồn gốc ý tưởng sản phẩm; bản sắc/trí tuệ địa phương; căn cứ vào điều kiện và đặc điểm thực tế của địa phương, Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức họp với các bộ phận liên quan để lấy ý kiến về các nội dung đánh giá, sau đó ban hành Báo cáo đánh giá của UBND cấp xã về các tiêu chí trên;
(2) Tiếp nhận, kiểm tra thể thức hồ sơ do các chủ thể đăng ký và có văn bản đề nghị UBND cấp tỉnh đánh giá, phân hạng các sản phẩm trên địa bàn xã".
- Công tác đánh giá tại cấp tỉnh: Chủ tịch UBND cấp tỉnh thành lập Hội đồng, Tổ tư vấn Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh (Hội đồng cấp tỉnh) và ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng (trường hợp cần thiết, Chủ tịch UBND cấp tỉnh ủy quyền cho Thủ trưởng cơ quan chuyên môn cấp tỉnh làm chủ tịch Hội đồng và chịu trách nhiệm về kết quả đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP).
Hội đồng cấp tỉnh tổ chức đánh giá, xếp hạng các sản phẩm do UBND cấp xã đề xuất.
Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành Quyết định phê duyệt kết quả đánh giá và Giấy chứng nhận cho các sản phẩm đạt 3 sao, 4 sao và công bố kết quả.
 |
| Doanh nhân Trần Thị Thu Hằng giới thiệu sản phẩm phở khô sấy lạnh đạt chứng nhận OCOP 4 sao, trong hội chợ hồi tháng 5. Ảnh: Nguyễn Hạnh |
Trường hợp kết quả đánh giá là hồ sơ không hợp lệ theo quy định, hoặc không đạt 3 sao trở lên, UBND cấp tỉnh gửi trả kết quả (bằng văn bản) và hồ sơ về UBND cấp xã để hướng dẫn, hỗ trợ các chủ thể phát triển sản phẩm.
UBND cấp tỉnh chuyển hồ sơ các sản phẩm đạt từ 90 điểm đến 100 điểm lên Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị đánh giá, phân hạng, công nhận sản phẩm OCOP cấp quốc gia.
- Công tác đánh giá ở cấp trung ương:
+ Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thành lập Hội đồng, Tổ tư vấn Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp trung ương (Hội đồng cấp trung ương) và ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng.
+ Hội đồng cấp trung ương tổ chức đánh giá, phân hạng các sản phẩm do UBND cấp tỉnh đề xuất.
+ Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành Quyết định phê duyệt kết quả đánh giá và Giấy chứng nhận cho các sản phẩm đạt 5 sao (là sản phẩm OCOP cấp quốc gia), tổ chức công bố kết quả.
+ Trường hợp kết quả đánh giá không đạt 5 sao, Hội đồng cấp trung ương gửi trả kết quả (bằng văn bản) và hồ sơ về UBND cấp tỉnh:
Đối với sản phẩm đánh giá không đạt 90 điểm, nhưng trên 70 điểm, UBND cấp tỉnh có thể căn cứ vào kết quả đánh giá của Hội đồng cấp trung ương để ban hành quyết định công nhận đạt 4 sao, cấp Giấy chứng nhận đạt 4 sao hoặc tổ chức đánh giá và phân hạng theo thẩm quyền được phân cấp.
Đối với sản phẩm được Hội đồng Trung ương đánh giá hồ sơ không hợp lệ theo quy định, UBND cấp tỉnh hoàn thiện hồ sơ, đánh giá và phân hạng sản phẩm theo thẩm quyền được phân cấp.
 |
| Một gian hàng trưng bày sản phẩm chè đạt chứng nhận OCOP |
OCOP phải được đăng ký bản quyền, phát triển thành thương hiệu quốc gia
Trước đó, trong cuộc họp bàn về sửa đổi Bộ tiêu chí và quy trình đánh giá sản phẩm OCOP, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, chương trình mỗi xã một sản phẩm đã bước sang giai đoạn mới, không thể dừng lại ở quy mô địa phương, mà cần phát triển thành thương hiệu quốc gia được bảo vệ, quảng bá bằng chính sách phù hợp.
Theo ông, mỗi sản phẩm OCOP phải kể được một câu chuyện riêng gắn với văn hóa, lịch sử, đáp ứng yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Ông yêu cầu có sự thống nhất trong xây dựng thương hiệu quốc gia cho OCOP để “bước ra khỏi biên giới Việt Nam, đó là hàng hóa quốc gia".
| Chương trình OCOP hiện có 16.855 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên, trong đó 126 sản phẩm 5 sao được công nhận là sản phẩm quốc gia. Tổng số chủ thể tham gia là 9.822, gồm hộ gia đình, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và tổ hợp tác. Đáng chú ý, 40% chủ thể là phụ nữ và hơn 17% là người dân tộc thiểu số. Một số hệ thống siêu thị nước ngoài đánh giá cao sản phẩm OCOP nhưng vẫn e ngại về khả năng cung ứng. Vì vậy, chương trình sẽ chuyển hướng từ số lượng sang chất lượng, tăng tính đặc thù, giá trị văn hóa và khả năng cạnh tranh. Theo định hướng, OCOP sẽ được phát triển thành thương hiệu quốc gia, có hệ thống bảo hộ sở hữu trí tuệ, chính sách hỗ trợ quảng bá và mở rộng thị trường. Các sản phẩm phải đáp ứng tiêu chuẩn rõ ràng, có chỉ dẫn địa lý, áp dụng công nghệ số và thương mại điện tử. |
