Sáng 14/10 tại Hà Nội, Liên Hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam đã tổ chức hội thảo “chuyển đổi số, truyền thông đa phương tiện – xu hướng tất yếu của sự phát triển trong báo chí hiện nay”.
•Làm thế nào xây dựng thương hiệu mạnh cho báo chí Liên hiệp hội Việt Nam
•Tăng cường đào tạo chuyên môn cho đội ngũ làm báo trong hệ thống báo chí Liên hiệp hội
Chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn là vấn đề con người, tư duy. Các cơ quan báo chí nhận thức rằng chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí không chỉ gia tăng năng suất, giảm chi phí mà còn mở ra không gian phát triển mới, giá trị mới.
Đứng trước tác động của chuyển đổi số, nhận định về xu hướng báo chí Việt Nam trong thời gian tới, TS Lê Công Lương – Phó Tổng thư ký, kiêm Trưởng ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Liên hiệp Hội Việt Nam chia sẻ: Trước thời đại phát triển công nghệ thông tin mạnh mẽ như hiện nay, tất cả mọi thứ đều tìm trên không gian mạng. Các báo in, kể cả các cơ quan báo chí lớn hiện nay đang bị hạn chế rất nhiều. Không chỉ báo chí Việt Nam mà báo chí nước ngoài cũng bị ảnh hưởng bởi sự bùng nổ thông tin như hiện nay. Chúng ta đang nói về chuyển đổi số và đó là quá trình thay đổi tổng thể về cách sống, làm việc trên phương tiện số.
Báo chí hiện nay đang bị giảm tầm ảnh hưởng về mặt thông tin bởi các nền tảng thông tin mới. Số cơ quan tạp chí, báo không trụ được rất nhiều tạo ra làn sóng tự co mình lại hoặc giải thể, vì vậy chuyển đổi số là quá trình tất yếu để tồn tại. Cơ quan báo chí nào ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số thành công thì báo đó phát triển tốt hơn tồn tại và phát triển.
Cùng bắt nhịp với những chia sẻ của TS. Lương, nhà báo Vũ Xuân Bân – Phó Tổng biên tập Tạp chí điện tử Văn hóa và phát triển cho biết, tạp chí đã bắt tay vào chuyển đổi số ngay khi Việt Nam bước vào xu hướng chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực khác, bởi xu hướng hiện nay lượng bạn đọc trên báo in đang giảm hẳn chuyển sang xem trên điện tử, mạng Internet,…
Ông cũng nêu lên quan điểm riêng, chuyển đổi số là xu hướng tất yếu nhưng không có công thức chung cho tất cả báo chí. Cùng với đó là những khó khăn mà các cơ quan báo chí hiện nay đang phải đối mặt: chuyển đổi số phải nói đầu tiên là kinh phí, tiếp theo là kho chứa, với lượng tin bài lớn làm thế nào có kho chứa được hết dữ liệu đó. Và cuối cùng là nguồn nhân lực, đào tạo đội ngũ nhân lực có trình độ thành thạo thông tin, tiếp cận thông tin mạnh mẽ, có cách nghĩ làm mới khác biệt. Cần có định hướng nào, mức độ cho quá trình chuyển đổi số trong báo chí cũng là câu hỏi ông đặt ra tại hội thảo.
Ở góc độ khác, ông Phạm Bích San – Khoa Truyền thông đa phương tiện Đại học Thăng Long nói về bản chất của báo chí Liên hiệp Hội là đã liên quan đến chuyển đổi số, tin học, số hóa,… là những người đi đầu trong chuyển đổi số. Tuy nhiên, lựa chọn chuyển đổi số đến đâu, làm sao phát triển được là tùy thuộc vào các cơ quan báo chí. Ông cũng nêu lên ba điểm báo chí cần để phát triển bền vững và chuyển đổi số: Thứ nhất, cần giữ thương hiệu các tờ báo ổn định, tên cơ quan báo chí không nên thay đổi. Thứ hai tốc độ phát triển báo chí truyền thông đa phương tiện rất nhanh, do đó có những luận điểm đưa ra trong nhiều trường hợp chưa hoàn chỉnh. Sự tương tác sức mạnh của truyền thông số có thể có những kết quả bất định. Do vậy cần có khung pháp lý rõ ràng để truyền thông đa phương tiện có thể hoạt động trong những điều kiện biến động như vậy, đặc biệt cần có hệ thống tư pháp hiệu quả theo tiêu chuẩn hiện đại. Thứ ba, nguồn cán bộ cho báo chí được đào tạo để đảm bảo đúng theo tiêu chí và yêu cầu.
Trước thông tin cạnh tranh như hiện nay thì cần đổi mới phương thức truyền tải, nhà báo Đặng Đình Chấn- Tạp chí Việt Nam hội nhập chia sẻ thêm. Theo ông, chuyển đổi số là hoạt động mới khó khăn, tuy nhiên báo chí chuyển đổi số là xu hướng, không chủ động nắm bắt thì gặp nhiều thách thức và tụt hậu. Độc giả có xu hướng rời xa các nền tảng thông tin truyền thống và chuyển sang nền tảng mới vì vậy báo chí cần đón đầu các nền tảng mới để phát triển tồn tại. Ông nhận định, chuyển đổi số không chỉ là đầu tư về công nghệ mà còn là sự thay đổi trong suy nghĩ, cách làm của người làm báo nói chung và của người đứng đầu cơ quan báo chí nói riêng. Hai yếu tố công nghệ và con người là quan trọng và song hành trong quá trình chuyển đổi số.
Là doanh nghiệp tham gia hội nghị chuyển đổi số trong báo chí, ông Thân Đức Bình – Giám đốc Giải pháp nền tảng chuyển đổi số MOD, Công ty TNHH Phát triển hệ thống dịch vụ Công nghệ thông tin có những chia sẻ cụ thể đối với báo chí truyền thông. Đối với tòa soạn điện tử: chuẩn hóa toàn bộ quy trình hoạt động, nghiệp vụ báo chí, truyền thông đưa lên môi trường số. Kho dữ liệu, thông tin là hội tụ các thông tin, dữ liệu có thể kết nối đến các kho dữ liệu khác để phân tích hành vi, nhu cầu mong muốn của người đọc, người tiếp nhận thông tin,.…
Từ đó có các chiến lược phát hành xuất bản đúng đối tượng đúng thời điểm. Các cơ quan báo chí xác định đối tượng phục vụ và xây dựng trải nghiệm khách hàng bằng công nghệ mới như: xuất bản tin bài tự động theo yêu cầu khách hàng theo lĩnh vực, tin chuyên đề có trả phí như, bất động sản, chứng khoán, thị trường vàng,… Ông Bình khẳng định chuyển đổi số là một quá trình không phải là một bước đi, quá trình này đòi hỏi thay đổi liên tục nên các cơ quan báo chí cần có chiến lược, thích ứng linh hoạt theo từng giai đoạn cụ thể.
Đôc giả báo chí ngày nay không chỉ có nhu cầu tiếp cận nhiều thông tin hơn, toàn cảnh hơn mà còn cần nhanh, chủ động, tăng tiện ích, tăng trải nghiệm, cạnh tranh được với mạng xã hội. Vì vậy, chuyển đổi số trong hoạt động báo chí là tất yếu để không bị tụt hậu. Tuy nhiên, bà Trần Thị Giang – Phó Tổng biên tập Tạp chí Tự động hóa ngày nay trăn trở các vấn đề đặt ra cho khối báo chí Liên hiệp hội khi có đa số là các tạp chí chuyên ngành khoa học, tự chủ hoàn toàn về tài chính. Nguồn lực đầu tư rất hạn chế, trong khi đó, để đi được trên hành trình chuyển đổi số lâu dài cần có cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, nhân lực (bao gồm đội ngũ phóng viên, biên tập viên, các kỹ sư công nghệ biết phát triển giải pháp công nghệ trong tòa soạn báo chí, bảo đảm an ninh mạng. Trong đó, nhân lực là đặc biệt quan trọng, bởi vì có hạ tầng công nghệ tốt mà không có đủ nhân lực tốt để triển khai thì cũng không tạo nên giá trị cốt lõi của tờ báo/tạp chí được. Ngoài ra, do hạn chế nguồn lực đầu tư nên cũng hạn chế khả năng kiểm soát nếu rủi ro xảy ra (an toàn an ninh mạng)
Thực tế hiện nay trong số hơn 70 cơ quan báo chí trong hệ thống Liên hiệp hội mới chỉ có hơn một nửa cơ quan báo chí có giấy phép xuất bản chính thức báo/tạp chí điện tử trên nền tảng CMS chuyên nghiệp. Khi hoạt động trên trang thông tin có giấy phép xuất bản chính thức sẽ chú trọng đầu tư hơn, tận dụng được nhiều tính năng do CMS mang lại và là lộ trình cần thiết để hướng đến CĐS nâng cao, hiệu quả hơn.
Không chỉ có bà Giang, tại hội thảo cũng còn nhiều diễn giả chia sẻ những khó khăn của báo chí trong thời đại các nền tảng nội dung xuyên biên giới, kinh nghiệm cũng như bài học về chuyển đổi số báo chí trong bối cảnh hiện nay. Từ đó có bức tranh tổng thể về chuyển đổi số, định hướng và có hướng đi riêng đối với từng cơ quan báo chí của mình, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của độc giả cũng như sự phát triển bùng nổ thông tin như hiện nay.
Đỗ Phương
