Cơ hội nào cho nhân lực Blockchain ở Việt Nam

Xuất hiện từ năm 2008, Blockchain được hiện thực hóa giống một phần cốt lõi của Bitcoin và đóng vai trò như một cuốn sổ cái cho tất cả các giao dịch. Hiện nay, Blockchain được áp dụng vào rất nhiều lĩnh vực tài chính ngân hàng, chứng khoán, y tế, giáo dục, nông nghiệp,… Và tại Việt Nam, có thể sự tiếp cận Blockchain còn chậm hơn so với các nước khác nhưng không thể phủ nhận tiềm năng cũng như cơ hội nghề nghiệp mang lại khi ứng dụng công nghệ này.

• Blockchain – công nghệ duy nhất hiện nay có thể đảm bảo độ tin cậy của dữ liệu

Tiềm năng ứng dụng Blockchain tại Việt Nam

Ngày 27/9/2018, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ra Quyết định số 2813/QĐ-BKHCN phê duyệt chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp quốc gia giai đoạn đến năm 2025: “Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0”, trong đó Chuỗi khối (Blockchain), được xếp thứ 2 sau Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence) trong loạt các sản phẩm của công nghệ chủ chốt của cách mạng công nghiệp 4.0.

Tại một buổi chia sẻ với cộng đồng FUNIX về cơ hội nghề nghiệp cho Blockchain, TS. Đặng Minh Tuấn – Trưởng phòng Lab, Học viện Bưu chính Viễn thông nhận định: “Blockchain đang ở thời kỳ bình minh, mảnh đất này vẫn còn hoang sơ và chưa có những đại gia thống trị trong lĩnh vực này. Vì thế nó đang là một cơ hội, một chân trời mới cho những khởi nghiệp. Và tính mới, tính tiên phong, lĩnh vực này có thể dễ dàng lan tỏa không chỉ ở Việt Nam mà còn có thể thành công trên bình diện toàn cầu”.

Thêm vào đó, khi tham gia chương trình “Chuyện Làng Mentor” của FUNiX diễn ra ngày 26/4/2021, TS. Đặng Minh Tuấn phân tích: “Đến 2025 có 75 tỉ thiết bị IoT, gấp 10 lần dân số thế giới. Nền tảng để cho các thiết bị đó trao đổi với nhau một cách an toàn, không gì tốt hơn là Blockchain. Amazon, Microsoft đã cung cấp các dịch vụ lưu trữ vào các nền tảng Blockchain dưới dạng cloud service. Nói ngắn gọn, ở đâu cần độ tin cậy của dữ liệu, ở đó Blockchain đều có thể áp dụng”.

Còn theo TS. Nguyễn Văn Tăng – Chuyên gia Công nghệ Thông tin cho biết: Blockchain là một công nghệ tổng hợp tiên tiến, liên quan đến nhiều công nghệ lõi như bảo mật, mã hoá dữ liệu, giao thức thanh toán, đồng thuận,… Blockchain có nhiều tiềm năng ứng dụng. Đến thời điểm hiện tại, Blockchain đang phổ biến trong việc tạo tiền kỹ thuật số, xây dựng hệ sinh thái fintech, hoặc được dùng để áp dụng vào truy xuất nguồn gốc.

“Ưu điểm của công nghệ này là khả năng đảm bảo tính bất biến của dữ liệu. Do đó, tiềm năng ứng dụng của công nghệ Blockchain tại Việt Nam là rất khả thi và nhận được sự quan tâm từ nhà nước tới các doanh nghiệp”, PGS.TS. Nguyễn Bình Minh – Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội nhận định.

Trực tiếp triển khai dịch vụ ứng dụng công nghệ Blockchain trong hoạt động của doanh nghiệp, anh Vũ Hồ Vũ – Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần đầu tư Digital Kingdom (DGK) nhìn nhận: Việt Nam là một thị trường tiềm năng và màu mỡ cho công nghệ Blockchain và không bị giới hạn bởi các nghành nghề như Nông nghiệp, Y tế, Tài chính, Tư pháp, Ngân hàng, Xuất nhập khẩu, Công thương,… và cá nhân. Gần như trong một tương lai gần các hệ thống đều hướng đến việc tích hợp Blockchain cho các hoạt động trao đổi dữ liệu.

Bên cạnh đó, quá trình số hoá dữ liệu trên quy mô cả nước theo chủ trương, hoạt động triển khai truy xuất nguồn gốc theo Quyết định số 100/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ,… kèm việc thúc đẩy kinh tế, xuất nhập khẩu hậu Covid càng giúp cho tiềm năng ứng dụng của công nghệ Blockchain tại Việt Nam được đẩy mạnh. Việc minh bạch thông tin từ người cung cấp đến đơn vị tiếp nhận, từ nhà cung ứng đến đơn vị mua hàng, từ đơn vị bán hàng của Việt Nam đến nhà thu mua quốc tế,… ngày càng phải được rõ ràng, chặt chẽ, nhanh chóng, bất biến và tiện lợi.

Ngoài ra, tại Hội thảo “Xu hướng ứng dụng công nghệ Blockchain”, diễn ra ngày 19/4, do Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Đà Nẵng phối hợp với Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán tổ chức, TS. Đức Trần – Giáo sư ngành Khoa học Máy tính thuộc Đại học Massachusetts (Boston, Mỹ) nhận định: Đà Nẵng có thể ứng dụng Blockchain từ những bước đơn giản như xác thực ID điện tử, giải quyết hồ sơ đất đai, hồ sơ doanh nghiệp,… Trong tương lai, Blockchain có thể là cách để Đà Nẵng thực hiện các giải pháp chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh, tạo ra nhiều việc làm, đem lại nhiều tiện ích cho người dân.

Thực tế, tại Việt Nam đã có nhiều doanh nghiệp ứng dụng công nghệ Blockchain và bước đầu đã mang lại những thành công nhất định. Đơn cử như Công ty Cổ phần đầu tư Digital Kingdom, trong năm 2021, công ty đã áp dụng được công nghệ Blockchain vào hệ thống số hoá dữ liệu HTX trên quy mô toàn Quốc tại Cổng HTX với tổng số lượng trên 17.000 người dùng HTX trên cả nước. Nhờ áp dụng Blockhain mà hàng ngàn sản phẩm đã được quảng bá thương mại trên hệ thống sàn thương mại điện tử bán sỉ dạng B2B của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn triển khai một cách minh bạch, hiệu quả.

Ngoài ra, đã có nhiều doanh nghiệp ứng dụng thành công Blockchain vào chuyển đổi số như Viettel ứng dụng vào hồ sơ bệnh án điện tử, Misa cho hóa đơn điện tử, CNC cho truy xuất hàng hóa nông sản ở Bắc Kạn và phối hợp với Học viện Bưu chính Viễn thông trong việc quản lý văn bằng,…

Thêm nữa, “Blockchain và hợp đồng thông minh còn có thể áp dụng trong các bài toán khác nhau như: hợp đồng lao động, đối soát dữ liệu (ứng dụng trong ngân hàng, thu phí đường bộ, kiểm soát vận chuyển và tiêu thụ xăng dầu,…)”, PGS.TS. Nguyễn Bình Minh cho hay.

Lương chuyên gia Blockchain có thể cao hơn cả chuyên gia AI

Theo báo cáo của IDC khảo sát 3600 CEO, 83% người được phỏng vấn đã hoặc có kế hoạch ứng dụng Blockchain trong những năm tiếp theo. Năm 2020 đầu, giới đầu tư rót 4.1 tỉ USD vào Blockchain – tăng 50% so với năm trước. Có thể nói, nhu cầu về Blockchain là rất lớn, đi cùng với đó là các cơ hội nghề nghiệp rộng mở. “Nhân sự Blockchain đang rất thiếu, lương chuyên gia Blockchain có thể lên đến 3000 – 6000 USD, cao hơn cả chuyên gia AI.” là nhận định của TS. Đặng Minh Tuấn.

“Dự kiến vào năm 2030, Blockchain sẽ tạo ra 40 triệu việc làm, 10% – 20% cơ sở hạ tầng kinh tế toàn cầu sẽ chạy theo các hệ thống công nghệ Blockchain”, TS. Đức Trần cho biết.

Với độ tin cậy và sức nóng của công nghệ Blockchain trong nhiều năm trở lại đây dẫn đến các ngành học liên quan được chú ý, điều này đòi hỏi các cơ sở giáo dục cần đẩy mạnh đào tạo công nghệ này. TS. Đặng Minh Tuấn đưa ra lời khuyên đến các bạn trẻ: “Để dễ dàng đón đầu cơ hội của công nghệ này, việc đầu tiên các bạn trẻ nên làm là trang bị kiến thức nền tảng về toán, mật mã, mạng, cơ sở dữ liệu”.

TS. Nguyễn Văn Tăng cho rằng, nên đào tạo Blockchain ở các trường đại học từ sớm, vì công nghệ Blockchain đi kèm với các công nghệ khác, nó là tổng hợp của 6 công nghệ lõi trong Computer Science. Thêm vào đó, nhu cầu tuyển dụng của các công ty Blockchain nước ngoài vẫn cao.

Còn theo anh Hoàng Trãi: Trong 5 năm vừa qua, Blockchain bắt đầu phát triển mạnh ở nước ngoài cùng với việc giới trẻ yêu công nghệ tại Việt Nam khởi nghiệp từ công nghệ này. Do đó, để phổ biến cho mọi người thêm kiến thức về Blockchain thì các cơ sở giáo dục hay tổ chức đào tạo nên triển khai nhiều buổi diễn đàn công nghệ Blockchain hơn nữa từ offline đến online để chia sẻ. Hoặc xây dựng kênh truyền thông như Web, Youtube,… chính thống cập nhật các kiến thức, tổ chức các khóa học chuyên sâu, mời chuyên gia đầu ngành Việt Nam, nước ngoài hỗ trợ chia sẻ.

Là giảng viên trường đại học và từng có bài giảng chuyên sâu về công nghệ Blockchain, PGS.TS. Nguyễn Bình Minh cho biết: Các cơ sở giáo dục hiện nay đã và đang quan tâm tới công nghệ Blockchain do đây là một trong các công nghệ mũi nhọn của cuộc cách mạng lần thứ tư. Tại Đại học Bách khoa Hà Nội, Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông đã đào tạo về Blockchain và ứng dụng của công nghệ này cho bậc đại học và thạc sỹ. Viện Quốc tế Pháp ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội có chương trình đào tạo về công nghệ tài chính (Fintech), trong đó Blockchain là một môn học bắt buộc.

Tuy nhiên, nhìn chung hiện nay, các học phần đào tạo về lĩnh vực này vẫn còn chưa được giảng dạy một cách phổ biến ở các trường đại học khoa học và công nghệ tại Việt Nam. Do đó, việc mở các lớp đào tạo về công nghệ này nên được tiếp tục được nhân rộng như một môn học tự chọn về công nghệ tiên tiến cho sinh viên các ngành công nghệ thông tin.

Một hình thức đào tạo khác cũng rất hiệu quả cho sinh viên là việc mở các phòng thí nghiệm về Blockchain và các công nghệ, kĩ thuật liên quan tại các trường đại học nhằm giúp sinh viên được làm quen với Blockchain và các ứng dụng của nó, sau đó tham gia vào các dự án nghiên cứu và phát triển ứng dụng Blockchain. Hiện tại, Học Viện Bưu chính Viễn thông đã có phòng thí nghiệm Blockchain; Trường Đại học Bách khoa có nhóm nghiên cứu mạnh về Blockchain thuộc Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông, kết hợp với Trung tâm Công nghệ Dữ liệu và Dịch vụ Tính toán của nhà Trường (BKC Lab) đang triển khai những nghiên cứu và dự án áp dụng công nghệ này một cách mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, việc kết hợp với doanh nghiệp trong đào tạo công nghệ Blockchain cũng đang được đẩy mạnh. Đơn cử như nhóm nghiên cứu Blockchain của Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông đã hợp tác đào tạo về Blockchain cho các doanh nghiệp hàng đầu như Mobiphone, Kaopiz,… Đây là những tín hiệu tốt cho việc hình thành hợp tác giữa ba bên (3C): nhà trường, doanh nghiệp và cộng đồng (College, Company Community) liên quan tới công nghệ quan trọng 4.0 này.

Thu Trang