acecook

Gắp bỏ cho người

Văn hoá giải trí
03/02/2025 04:04
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị.
aa
Phở và tôi Ẩm thực rươi

Văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Gắp bỏ cho người", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.

Gắp bỏ cho người
Vào bữa cỗ, món gắp mở đầu phải là miếng rau miếng dưa hay gắp mấy sợi nộm...

Thuở nhỏ, tôi thường được ông nội cho đi ăn cỗ. Theo ông đến các bữa cỗ, tôi khép nép ngồi ngoan ngoãn ở một góc cạnh ông. Ông gắp cho miếng nào thì được ăn miếng ấy. Ông dạy: “Ăn uống phải từ tốn. Ăn phải trông nồi, ngồi phải trông hướng.” Ngồi ăn trên phản giữa nhà, không bao giờ được quay lưng vào bàn thờ tổ tiên. Khi ăn phải trông xem trong mâm có những gì, phải biết nhường mọi người. Trong mâm có mỗi khoanh giò chia đều làm sáu khúc. Mỗi người chỉ được ăn một khúc. Nếu vô tình ăn hai khúc tức là đã ăn lạm vào phần của người khác. Như thế là kẻ phàm ăn. Vào bữa cỗ, món gắp mở đầu phải là miếng rau miếng dưa hay gắp mấy sợi nộm. Không ai vào mâm mà lại chọc đũa ngay vào miếng giò lụa hay miếng gà. Định ăn miếng nào thì gắp miếng ấy. Không gắp lên rồi lại để xuống, cấm kỵ dùng đũa lật đi lật lại bới đĩa thịt gà đã xếp gọn gàng phần da được lợp lên trên để tìm miếng ngon cho mình. Khi ăn phải nhìn trước nhìn sau, biết nhường các cụ cao tuổi. Ăn canh thì không được húp xì xụp, ăn nóng không được thổi phù phù... Điều đặc biệt hơn cả là trong mâm, chủ nhà hay người ít tuổi, kẻ bề dưới luôn gắp thức ăn cho khách hoặc bề trên để kính cẩn mời xơi miếng ngon, dầu rằng không biết thực khách có thích hay không nhưng làm thế để thể hiện cái bụng của chủ nhà ân cần với khách khi đãi đằng...

Các nghi lễ ấy cứ từ từ được ông tôi chỉ bảo. Sau mỗi bữa cỗ, có điều gì tôi xử sự không phải, về nhà ông lại nghiêm khắc nhắc nhở.

Những bài học ăn, học uống cứ thế được ông bà tôi, bố mẹ tôi truyền dạy từ năm này qua năm khác và cái phép lịch sự trong ăn uống nó nhập vào mình từ lúc nào không biết.

Cuộc sống ngày càng trở nên xô bồ. Các dịp hội ngộ ăn uống trong gia đình ngày càng giảm dần. Người ta quen lối hội hè, ăn nhậu ở nhà hàng, ngồi vào mâm là cao giọng với nhân viên phục vụ. Khi ăn thì thả sức hò hét, thách nhau uống hết két bia này đến két bia khác và luôn miệng đồng thanh gào rõ to “Dzô! Dzô!” như thể phu kéo gỗ dựng cột giữa cánh đồng. Ngồi vào mâm cỗ, bàn tiệc có khi quên mời mọc, cứ tự động bật bia chạm cốc và ăn uống rào rào. Lắm khi tới lúc MC đám cưới giới thiệu cô dâu chú rể, họ nhà trai, nhà gái ra mắt thì đã khối anh no bụng, ngồi xỉa răng. Thật chẳng còn đâu cái phép lịch sự như ông tôi đã dạy thuở nào.

Tôi có mấy dịp được mời đi nói chuyện với các bạn nước ngoài mới đến Việt Nam về một vài phong tục tập quán ứng xử trong ăn uống. Tôi cứ theo nếp của ông bà, bố mẹ dạy cho mà truyền lại. Nào là khi ăn chuối phải bẻ đôi và bóc vỏ từng nửa quả nom tựa đóa hoa, không bóc tuột cả vỏ nhai nhồm nhoàm như lũ khỉ trong rừng. Nào là muốn bóc chiếc bánh nếp phải bóc ra sao cho khỏi dính và vỡ nát cái bánh. Khi ăn phải cầm đũa thế nào. Riêng có cái phong cách gắp thức ăn bỏ vào bát để mời người khác thì các bạn nước ngoài thực không thể hiểu nổi. Sao lại gắp vào bát người ta cái món ăn mà không biết người ta có thích hay không? Đặc biệt, người châu Âu vốn có thói quen rất coi trọng sở thích cá nhân trong ăn uống thì không tài nào hiểu được cái lệ gắp bỏ cho người kỳ khôi ấy. Tôi phải gắng giải thích để các bạn thấu hiểu được cái tập tục này của người Việt chúng ta. Tôi cũng phải giới thiệu một phong cách “gắp bỏ cho người” đã cải tiến, tức là khi gắp thức ăn tiếp cho người khác thì phải trở đầu đũa chứ không dùng đầu đũa mình đang ăn. Làm vậy cho có lệ thôi chứ cả mâm chỉ có một chén nước mắm thì ai mà chẳng phải chấm chung vào đấy. Chẳng lẽ mỗi lần chấm rau hay thịt lại phải trở đầu đũa ư? Âu cũng là một thói quen sinh hoạt cộng đồng, chia sẻ cùng nhau của người Việt chúng ta.

Tôi nói vậy thì họ biết vậy. Người châu Âu không thể nào hiểu nổi sao vào bữa cỗ lại được chủ nhà gắp cho cái... đầu lâu gà, cái... còng bới - là những thứ mà bên nước họ thường không ăn, trong khi các cụ nhà ta thì luôn tấm tắc: “Nhất thủ nhì vĩ! Ăn chân bổ chân! Ăn thủ bổ thủ! Ăn cổ ăn cánh để cùng nhau tiến cao bay xa có anh có em cùng cổ cùng cánh!” Nhưng “nhập gia tùy tục”, có ông khách Tây sợ mất hồn khi thấy miếng phao câu béo vàng được bỏ vào bát mình vì lắm “cô lét xì tê rôn”, mà nể chủ nhà, vẫn nhắm mắt cho vào miệng và cảm ơn rối rít.

Gắp bỏ cho người

Tôi có một anh bạn người Nga đã ở Việt Nam trên chục năm nay, tên Victor. Anh là nhà nghiên cứu động vật học và chuyên gia về chuột. Ăn mòn bát trên đất Việt từ Nam chí Bắc, uống rượu cần Tây Nguyên, rượu “quốc lủi” như cơm bữa, anh tự cho mình là một người rất am hiểu phong tục Việt. Chỉ có mỗi điều anh không có khả năng nói tiếng Việt mà thôi. Hơn chục năm sống ở xứ sở này mà chỉ bập bõm được vài câu. Hễ thấy mấy người ngồi tụ lại với nhau trong phòng, to tiếng một chút là anh đi qua nháy mắt nói bập bẹ: “Họp! Họp! Phê bình! Phê bình! Khơ ra xô! Khơ ra xô!”

Bẵng đi nhiều năm, Liên bang Nga sụp đổ, tôi không có dịp gặp lại anh. Tình cờ năm ngoái, tôi gặp lại Victor trong một chuyến thực địa, khảo sát ở Đồng Tháp. Lần này, anh chủ động mời chúng tôi vào một nhà hàng bên bờ sông ở Cao Lãnh. Theo đúng tục Việt, chủ tiệc gọi món mời khách và như một người Việt Nam sành sỏi, Victor xem thực đơn rồi kêu ra đủ món. Cũng như một người Việt thực sự hiếu khách và lịch thiệp, anh cầm đũa gắp vào bát tôi một miếng thịt đùi béo vàng. Trời ơi! Đấy là món “Chuột cống nhum rô ti” - món mà ông tôi chưa hề cho ăn. Xưa, cụ chỉ khoái trá kể với thằng cháu nội về cái tục của một làng bên sông - hễ đám cưới mà không có thịt chuột thì không ra đám cưới - rằng: “Người ta luộc thịt chuột, để ráo nước, rắc lá chanh, lấy hai cái thớt úp vào nhau để ép cho thịt chuột chắc lại rồi mới chặt ra, xếp lên đĩa.” Tôi nghe mà sởn tóc gáy vì từ thuở cha sinh mẹ đẻ, tôi hãi nhất là con vật này.

Hôm nay, anh bạn Tây chân tình của tôi đã gắp vào bát tôi cái đùi chuột. Theo phép lịch sự mà ông tôi đã dạy, tôi đành nhắm mắt ăn nhưng lòng chỉ mong câu ca dao xưa thành hiện thực: Muốn ăn gắp bỏ cho người/ Gắp đi gắp lại, lại rơi vào mình.

Ước gì miếng thịt chuột “cống nhum” này lại rơi trở lại cái bát của Victor!

Hà Nội, 29/10/2007

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

trien-lam-quoc-te
Tin bài khác
Nghiên cứu mô hình và kỹ thuật giảm nhiễu chế độ chung cho bộ chuyển đổi cộng hưởng LLC

Nghiên cứu mô hình và kỹ thuật giảm nhiễu chế độ chung cho bộ chuyển đổi cộng hưởng LLC

Nguồn điện chuyển mạch (SMPS) được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như viễn thông, công nghệ thông tin và xe điện, nơi luôn yêu cầu hiệu quả năng lượng.
Đảng bộ PV Power - Hạt nhân lãnh đạo toàn diện, nâng tầm doanh nghiệp trong chuyển đổi năng lượng

Đảng bộ PV Power - Hạt nhân lãnh đạo toàn diện, nâng tầm doanh nghiệp trong chuyển đổi năng lượng

Trong nhiệm kỳ 2020–2025, Đảng bộ PV Power đã khẳng định vai trò hạt nhân lãnh đạo toàn diện, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Từ hiện thực hóa dự án LNG Nhơn Trạch 3 & 4, chuyển đổi số toàn diện đến mở rộng năng lượng tái tạo, mỗi bước đi đều mang dấu ấn chỉ đạo chiến lược của Đảng bộ. Thành tựu hôm nay là tiền đề vững chắc để PV Power tiếp tục khát vọng vươn xa trong kỷ nguyên năng lượng xanh.
Phó Chủ tịch TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn được giao thêm nhiệm vụ mới

Phó Chủ tịch TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn được giao thêm nhiệm vụ mới

UBND TP Hà Nội mới ban hành Quyết định số 2545/QĐ-UBND về việc thành lập Ban chỉ đạo cấp nước an toàn và chống thất thoát, thất thu nước sạch trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2025-2030.
Thị trường chứng khoán ngày 23/5: Dòng tiền thận trọng khi tiến sát vùng cản, thanh khoản giảm mạnh

Thị trường chứng khoán ngày 23/5: Dòng tiền thận trọng khi tiến sát vùng cản, thanh khoản giảm mạnh

Phiên giao dịch ngày 23/5 dao động trong biên độ hẹp khi VN Index chỉ nhích nhẹ 0,62 điểm, đóng cửa tại 1.314,46 điểm. Trạng thái giằng co hiện rõ qua mẫu nến Doji nhỏ trên đồ thị ngày, phản ánh tâm lý thị trường đang phân vân trước ngưỡng cản kỹ thuật. Bên cạnh đó, thanh khoản sụt giảm mạnh còn chưa tới 17 nghìn tỷ đồng cho thấy sự thận trọng bắt đầu chiếm ưu thế trong ngắn hạn.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 24/5/2025: Tuổi Hợi dễ khắc khẩu, tuổi Tý hoàn thành tốt công việc

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 24/5/2025: Tuổi Hợi dễ khắc khẩu, tuổi Tý hoàn thành tốt công việc

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 24/5/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
‘Gã khổng lổ’ SK Group đứng sau những dự án năng lượng nào tại Việt Nam?

‘Gã khổng lổ’ SK Group đứng sau những dự án năng lượng nào tại Việt Nam?

SK Group (Hàn Quốc), một trong những tập đoàn năng lượng lớn nhất châu Á - đang âm thầm mở rộng sự hiện diện trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam, biến quốc gia Đông Nam Á này thành bàn đạp chiến lược cho tham vọng toàn cầu.
Robot lau nhà: Cuộc đua AI và cảm biến trong không gian sống thông minh

Robot lau nhà: Cuộc đua AI và cảm biến trong không gian sống thông minh

Trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và nhu cầu ngày càng cao về tiện nghi trong sinh hoạt, robot lau nhà đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều gia đình hiện đại. Sự tiến hóa của công nghệ định vị như LiDAR, camera, khả năng nhận diện vật thể và tự động lập bản đồ là những yếu tố then chốt giúp robot ngày càng trở nên "thông minh" và hiệu quả hơn trong không gian sống thông minh.
Inox Tân Tiến: Khẳng định vị thế thương hiệu Việt bằng chất lượng và đổi mới

Inox Tân Tiến: Khẳng định vị thế thương hiệu Việt bằng chất lượng và đổi mới

Gần 10 năm bền bỉ xây dựng và phát triển, Inox Tân Tiến đã vươn lên trở thành một trong những doanh nghiệp tiêu biểu trong ngành thép không gỉ tại Việt Nam. Với chiến lược đầu tư bài bản, công nghệ hiện đại và khát vọng vươn xa, doanh nghiệp đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.
Tương lai tự động hóa của ngành ẩm thực đang đến rất gần

Tương lai tự động hóa của ngành ẩm thực đang đến rất gần

Một bước tiến lớn trong lĩnh vực tự động hóa ẩm thực vừa được triển khai tại nhà hàng Breaking Dawn First Born ở Los Gatos, California. Tại đây, một hệ thống robot tiên tiến mang tên BurgerBots đã bắt đầu lắp ráp bánh mì kẹp thịt chỉ trong 27 giây, đánh dấu một bước ngoặt trong cách ngành dịch vụ ăn uống vận hành.
Đại học Quốc gia Hà Nội tuyển 300 giảng viên, nhà khoa học từ nguồn học sinh, sinh viên

Đại học Quốc gia Hà Nội tuyển 300 giảng viên, nhà khoa học từ nguồn học sinh, sinh viên

ĐHQG Hà Nội vừa phê duyệt chương trình phát triển nguồn giảng viên, nhà khoa học cho nhà trường giai đoạn 2026-2031. Ứng viên tham gia tuyển chọn là học sinh, sinh viên có kết quả học tập xuất sắc, có tài năng và đam mê giảng dạy, nghiên cứu khoa học.
siement
Quảng cáo
moxa