acecook

Gắp bỏ cho người

Văn hoá giải trí
03/02/2025 04:04
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị.
aa
Phở và tôi Ẩm thực rươi

Văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Gắp bỏ cho người", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.

Gắp bỏ cho người
Vào bữa cỗ, món gắp mở đầu phải là miếng rau miếng dưa hay gắp mấy sợi nộm...

Thuở nhỏ, tôi thường được ông nội cho đi ăn cỗ. Theo ông đến các bữa cỗ, tôi khép nép ngồi ngoan ngoãn ở một góc cạnh ông. Ông gắp cho miếng nào thì được ăn miếng ấy. Ông dạy: “Ăn uống phải từ tốn. Ăn phải trông nồi, ngồi phải trông hướng.” Ngồi ăn trên phản giữa nhà, không bao giờ được quay lưng vào bàn thờ tổ tiên. Khi ăn phải trông xem trong mâm có những gì, phải biết nhường mọi người. Trong mâm có mỗi khoanh giò chia đều làm sáu khúc. Mỗi người chỉ được ăn một khúc. Nếu vô tình ăn hai khúc tức là đã ăn lạm vào phần của người khác. Như thế là kẻ phàm ăn. Vào bữa cỗ, món gắp mở đầu phải là miếng rau miếng dưa hay gắp mấy sợi nộm. Không ai vào mâm mà lại chọc đũa ngay vào miếng giò lụa hay miếng gà. Định ăn miếng nào thì gắp miếng ấy. Không gắp lên rồi lại để xuống, cấm kỵ dùng đũa lật đi lật lại bới đĩa thịt gà đã xếp gọn gàng phần da được lợp lên trên để tìm miếng ngon cho mình. Khi ăn phải nhìn trước nhìn sau, biết nhường các cụ cao tuổi. Ăn canh thì không được húp xì xụp, ăn nóng không được thổi phù phù... Điều đặc biệt hơn cả là trong mâm, chủ nhà hay người ít tuổi, kẻ bề dưới luôn gắp thức ăn cho khách hoặc bề trên để kính cẩn mời xơi miếng ngon, dầu rằng không biết thực khách có thích hay không nhưng làm thế để thể hiện cái bụng của chủ nhà ân cần với khách khi đãi đằng...

Các nghi lễ ấy cứ từ từ được ông tôi chỉ bảo. Sau mỗi bữa cỗ, có điều gì tôi xử sự không phải, về nhà ông lại nghiêm khắc nhắc nhở.

Những bài học ăn, học uống cứ thế được ông bà tôi, bố mẹ tôi truyền dạy từ năm này qua năm khác và cái phép lịch sự trong ăn uống nó nhập vào mình từ lúc nào không biết.

Cuộc sống ngày càng trở nên xô bồ. Các dịp hội ngộ ăn uống trong gia đình ngày càng giảm dần. Người ta quen lối hội hè, ăn nhậu ở nhà hàng, ngồi vào mâm là cao giọng với nhân viên phục vụ. Khi ăn thì thả sức hò hét, thách nhau uống hết két bia này đến két bia khác và luôn miệng đồng thanh gào rõ to “Dzô! Dzô!” như thể phu kéo gỗ dựng cột giữa cánh đồng. Ngồi vào mâm cỗ, bàn tiệc có khi quên mời mọc, cứ tự động bật bia chạm cốc và ăn uống rào rào. Lắm khi tới lúc MC đám cưới giới thiệu cô dâu chú rể, họ nhà trai, nhà gái ra mắt thì đã khối anh no bụng, ngồi xỉa răng. Thật chẳng còn đâu cái phép lịch sự như ông tôi đã dạy thuở nào.

Tôi có mấy dịp được mời đi nói chuyện với các bạn nước ngoài mới đến Việt Nam về một vài phong tục tập quán ứng xử trong ăn uống. Tôi cứ theo nếp của ông bà, bố mẹ dạy cho mà truyền lại. Nào là khi ăn chuối phải bẻ đôi và bóc vỏ từng nửa quả nom tựa đóa hoa, không bóc tuột cả vỏ nhai nhồm nhoàm như lũ khỉ trong rừng. Nào là muốn bóc chiếc bánh nếp phải bóc ra sao cho khỏi dính và vỡ nát cái bánh. Khi ăn phải cầm đũa thế nào. Riêng có cái phong cách gắp thức ăn bỏ vào bát để mời người khác thì các bạn nước ngoài thực không thể hiểu nổi. Sao lại gắp vào bát người ta cái món ăn mà không biết người ta có thích hay không? Đặc biệt, người châu Âu vốn có thói quen rất coi trọng sở thích cá nhân trong ăn uống thì không tài nào hiểu được cái lệ gắp bỏ cho người kỳ khôi ấy. Tôi phải gắng giải thích để các bạn thấu hiểu được cái tập tục này của người Việt chúng ta. Tôi cũng phải giới thiệu một phong cách “gắp bỏ cho người” đã cải tiến, tức là khi gắp thức ăn tiếp cho người khác thì phải trở đầu đũa chứ không dùng đầu đũa mình đang ăn. Làm vậy cho có lệ thôi chứ cả mâm chỉ có một chén nước mắm thì ai mà chẳng phải chấm chung vào đấy. Chẳng lẽ mỗi lần chấm rau hay thịt lại phải trở đầu đũa ư? Âu cũng là một thói quen sinh hoạt cộng đồng, chia sẻ cùng nhau của người Việt chúng ta.

Tôi nói vậy thì họ biết vậy. Người châu Âu không thể nào hiểu nổi sao vào bữa cỗ lại được chủ nhà gắp cho cái... đầu lâu gà, cái... còng bới - là những thứ mà bên nước họ thường không ăn, trong khi các cụ nhà ta thì luôn tấm tắc: “Nhất thủ nhì vĩ! Ăn chân bổ chân! Ăn thủ bổ thủ! Ăn cổ ăn cánh để cùng nhau tiến cao bay xa có anh có em cùng cổ cùng cánh!” Nhưng “nhập gia tùy tục”, có ông khách Tây sợ mất hồn khi thấy miếng phao câu béo vàng được bỏ vào bát mình vì lắm “cô lét xì tê rôn”, mà nể chủ nhà, vẫn nhắm mắt cho vào miệng và cảm ơn rối rít.

Gắp bỏ cho người

Tôi có một anh bạn người Nga đã ở Việt Nam trên chục năm nay, tên Victor. Anh là nhà nghiên cứu động vật học và chuyên gia về chuột. Ăn mòn bát trên đất Việt từ Nam chí Bắc, uống rượu cần Tây Nguyên, rượu “quốc lủi” như cơm bữa, anh tự cho mình là một người rất am hiểu phong tục Việt. Chỉ có mỗi điều anh không có khả năng nói tiếng Việt mà thôi. Hơn chục năm sống ở xứ sở này mà chỉ bập bõm được vài câu. Hễ thấy mấy người ngồi tụ lại với nhau trong phòng, to tiếng một chút là anh đi qua nháy mắt nói bập bẹ: “Họp! Họp! Phê bình! Phê bình! Khơ ra xô! Khơ ra xô!”

Bẵng đi nhiều năm, Liên bang Nga sụp đổ, tôi không có dịp gặp lại anh. Tình cờ năm ngoái, tôi gặp lại Victor trong một chuyến thực địa, khảo sát ở Đồng Tháp. Lần này, anh chủ động mời chúng tôi vào một nhà hàng bên bờ sông ở Cao Lãnh. Theo đúng tục Việt, chủ tiệc gọi món mời khách và như một người Việt Nam sành sỏi, Victor xem thực đơn rồi kêu ra đủ món. Cũng như một người Việt thực sự hiếu khách và lịch thiệp, anh cầm đũa gắp vào bát tôi một miếng thịt đùi béo vàng. Trời ơi! Đấy là món “Chuột cống nhum rô ti” - món mà ông tôi chưa hề cho ăn. Xưa, cụ chỉ khoái trá kể với thằng cháu nội về cái tục của một làng bên sông - hễ đám cưới mà không có thịt chuột thì không ra đám cưới - rằng: “Người ta luộc thịt chuột, để ráo nước, rắc lá chanh, lấy hai cái thớt úp vào nhau để ép cho thịt chuột chắc lại rồi mới chặt ra, xếp lên đĩa.” Tôi nghe mà sởn tóc gáy vì từ thuở cha sinh mẹ đẻ, tôi hãi nhất là con vật này.

Hôm nay, anh bạn Tây chân tình của tôi đã gắp vào bát tôi cái đùi chuột. Theo phép lịch sự mà ông tôi đã dạy, tôi đành nhắm mắt ăn nhưng lòng chỉ mong câu ca dao xưa thành hiện thực: Muốn ăn gắp bỏ cho người/ Gắp đi gắp lại, lại rơi vào mình.

Ước gì miếng thịt chuột “cống nhum” này lại rơi trở lại cái bát của Victor!

Hà Nội, 29/10/2007

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

mca
Tin bài khác
Lãi quý II lao dốc, DIC Corp (DIG) mới cán mốc 2,2% kế hoạch năm

Lãi quý II lao dốc, DIC Corp (DIG) mới cán mốc 2,2% kế hoạch năm

Dù đã thoát lỗ trong quý II/2025, DIC Corp mới chỉ hoàn thành 2,2% kế hoạch lợi nhuận năm 2025 - một kết quả khiêm tốn, đặt áp lực lớn lên doanh nghiệp trong nửa cuối năm.
Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam công bố hơn 12.000 công trình nghiên cứu trong 5 năm

Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam công bố hơn 12.000 công trình nghiên cứu trong 5 năm

Chỉ trong nhiệm kỳ 2020-2025, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã công bố hơn 12.000 công trình nghiên cứu, trong đó có 8.400 bài báo quốc tế. Thành tựu này khẳng định vai trò đầu tàu nghiên cứu khoa học công nghệ của Viện, đóng góp quan trọng vào sự phát triển KHCN quốc gia và nâng tầm vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
Sinh viên Hàn Quốc hào hứng khám phá môi trường làm việc tại Nhà máy Bia Hà Nội - Mê Linh

Sinh viên Hàn Quốc hào hứng khám phá môi trường làm việc tại Nhà máy Bia Hà Nội - Mê Linh

Ngày 29/7/2025, Nhà máy Bia Hà Nội - Mê Linh (thuộc Tổng công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội - HABECO) đã chào đón hơn 40 sinh viên Hàn Quốc tới tham quan, trải nghiệm trong khuôn khổ chương trình giao lưu quốc tế Blue Ladder, do Tạp chí Tự động hóa Ngày nay phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn tổ chức.
Thị trường chứng khoán ngày 30/7: Nhóm ngân hàng, chứng khoán hút dòng tiền, VN Index bật tăng hơn 14 điểm

Thị trường chứng khoán ngày 30/7: Nhóm ngân hàng, chứng khoán hút dòng tiền, VN Index bật tăng hơn 14 điểm

Bước qua cú sốc giảm mạnh trước đó, thị trường ngày 30/7 chứng kiến sự trở lại đầy tự tin của dòng tiền thông minh, tập trung vào các cổ phiếu có nền tích lũy tốt và câu chuyện riêng. VN Index bật tăng gần 1%, thanh khoản duy trì ở mức cao, cho thấy kỳ vọng phục hồi đang được nhen nhóm trở lại trong giới đầu tư.
F88 ghi nhận kết quả kinh doanh vượt trội trước thềm UpCOM

F88 ghi nhận kết quả kinh doanh vượt trội trước thềm UpCOM

F88, công ty cho vay cầm cố tài sản lớn nhất Việt Nam, vừa công bố kết quả kinh doanh "bứt phá" trong quý II/2025, với tỷ lệ tăng trưởng đối với doanh thu là 38% và lợi nhuận trước thuế là 220% so với cùng kỳ năm trước. Đây được xem là bước chạy đà hoàn hảo trước thềm giao dịch cổ phiếu trên sàn UpCOM của công ty.
Công nghệ đã thay đổi ngành dịch vụ vận tải như thế nào?

Công nghệ đã thay đổi ngành dịch vụ vận tải như thế nào?

Sự xuất hiện loại hình xe hợp đồng ứng dụng công nghệ phần mềm như Grab, Be, Gojek,... đã làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu đội xe. Chất lượng phương tiện được cải thiện; doanh nghiệp đầu tư xe đời mới, trang bị điều hòa, wifi, GPS, camera hành trình. Các quy định kỹ thuật cũng được cập nhật theo lộ trình kiểm soát khí thải Euro 4, Euro 5, đặc biệt là với xe tải và xe khách,...
Ngân hàng MB tiếp tục hút vốn qua trái phiếu, lãi suất cao nhất 6,48%/năm

Ngân hàng MB tiếp tục hút vốn qua trái phiếu, lãi suất cao nhất 6,48%/năm

MB là một trong số những ngân hàng tích cực chào bán lượng lớn trái phiếu trong năm 2025. Chỉ trong tháng 7/2025, ngân hàng MB "hút" về hơn 2.600 tỷ đồng từ trái phiếu.
Đại diện Cục A05 nêu lý do thành lập Liên minh KOL Việt Nam trên mạng xã hội

Đại diện Cục A05 nêu lý do thành lập Liên minh KOL Việt Nam trên mạng xã hội

Ông Nguyễn Tiến Cường, đại diện Cục A05 cho biết, trong tháng 8 tới, việc thành lập Liên minh KOL Việt Nam sẽ được đưa ra tại Hội nghị KOL toàn quốc.
Triển lãm kỷ niệm 80 năm Quốc khánh: Đặt mục tiêu chất lượng cao nhất

Triển lãm kỷ niệm 80 năm Quốc khánh: Đặt mục tiêu chất lượng cao nhất

Triển lãm "80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" dự kiến sẽ là dấu ấn văn hóa đặc biệt nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 80.
Sân chơi Robocon ORC 2025: Nơi đam mê công nghệ bừng sáng

Sân chơi Robocon ORC 2025: Nơi đam mê công nghệ bừng sáng

Vòng Chung kết cuộc thi Robocon ORC toàn quốc 2025 chính thức diễn ra trong hai ngày 26-27/7 tại Trường Đại học Bách khoa - Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (cơ sở 2), quy tụ gần 170 đội thi đến từ các cấp tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và đại học trên toàn quốc.
Quảng cáo
moxa