Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – Châu Á 2023 (Vietnam – Asia Smart City Summit 2023) được khai mạc sáng ngày 29/11 nhấn mạnh đến chủ đề: “Khai thác dữ liệu – Xây dựng Thành phố thông minh, phát triển bền vững.
• Dữ liệu là huyết mạch của việc xây dựng thành phố thông minh
• Hà Nội xây dựng Đề án tổng thể cho giao thông thông minh
Hơn 1.000 đại biểu là các lãnh đạo, nhà quản lý đến từ 11 nền kinh tế, Bộ và cơ quan ngang bộ; 15 sở, ban, ngành của 18 tỉnh thành phố trên cả nước, và các doanh nghiệp công nghệ, doanh nghiệp ứng dụng, chuyên gia, viện nghiên cứu, các cơ quan thông tấn, báo chí trong nước và quốc tế đã tham gia sự kiện.
Vietnam – Asia Smart City Summit 2023 diễn ra với Phiên khai mạc, 9 phiên chuyên đề có sự tham gia trình bày của hơn 80 diễn giả, chuyên gia. Bên cạnh các phiên hội nghị, có gần 30 gian hàng triển lãm giới thiệu các dịch vụ, giải pháp công nghệ xuất sắc phục vụ phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam và khu vực. Các hoạt động kết nối hợp tác, tư vấn triển khai thành phố thông minh,…
Hành lang pháp lý thiếu rõ ràng, chưa thuận lợi cho hợp tác công – tư
Sau 5 năm triển khai Quyết định số 950/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 – 2025 và định hướng đến năm 2030, Việt Nam đã có 48/63 tỉnh, thành phố đang triển khai đề án phát triển đô thị thông minh. Hơn 40 địa phương đã triển khai IOC cấp tỉnh, và gần 100 IOC cấp huyện. Các đô thị hiện tại triển khai phát triển hệ thống IOC và các tiện ích đô thị thông minh, dịch vụ thông minh, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực giao thông (giám sát trật tự, an toàn giao thông), y tế thông minh, giáo dục thông minh, phát triển các ứng dụng cảnh báo.
Hiện nay, các doanh nghiệp công nghiệp đang nỗ lực hết mình đồng hành với các tỉnh, thành phố trong định hướng, quy hoạch và xây dựng Smart City. Các doanh nghiệp như Viettel, VNPT đã hợp tác với 45 tỉnh, xây dựng 36 IOC cấp tỉnh, và 45 IOC cấp huyện. Viettel đã khai trương IOC cho hơn 30 địa phương. FPT cũng đang nỗ lực tư vấn cho các thành phố đưa tính thông minh và hạt nhân AI vào trong quy hoạch, phát triển đô thị. Các doanh nghiệp công nghệ khác đã và đang sáng tạo, đưa những giải pháp tiên tiến nhất, hiệu quả nhất như AI, IoT, Bản đồ số 3D,… giúp thông minh hóa công tác quản lý, điều hành các sở, ngành, các khu đô thị, các khu công nghiệp trên cả nước, và đang hướng tới các bài toán quản trị, khai thác dữ liệu số. Tuy nhiên, xây dựng đô thị thông minh tại Việt Nam gặp rất nhiều thách thức. Thách thức lớn nhất là hành lang pháp lý thiếu rõ ràng, chưa thuận lợi cho hợp tác công tư đặc biệt các thủ tục liên quan đến: đầu tư, đấu thầu, thuê dịch vụ công nghệ thông tin (CNTT). Thêm vào đó, các đô thị chưa chú trọng quy hoạch thông minh, thông minh hóa các hạ tầng cơ bản, thiết yếu.
Đối với riêng thành phố Hà Nội đang chịu áp lực lớn giải bài toán xây dựng Thành phố thông minh (TPTM) để phát triển Kinh tế – Xã hội xứng tầm Thủ đô.
Báo cáo tại hội nghị, ông Nguyễn Việt Hùng – Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội cho biết, Hà Nội đang cần giải quyết rất nhiều bài toán liên quan đến dữ liệu số: Dữ liệu vừa thiếu, vừa thừa; khai thác dữ liệu khó khăn, chưa có chuẩn kết nối, độ chính xác chưa cao, mô hình thông tin, chiến lược dữ liệu cũng cần được chú trọng đầu tư bài bản hơn. Đây chính là nhiệm vụ cấp thiết trong thời gian tới, trước khi triển khai các giải pháp về phân tích, hỗ trợ quản lý điều hành và xa hơn là khai thác dữ liệu để tạo ra những giá trị kinh tế xã hội mới.
Do đó, phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Thành phố Hà Nội, ông Trần Sỹ Thanh kỳ vọng: Đối với Hà Nội, Thành phố lựa chọn cách tiếp cận “Xây dựng Thành phố thông minh” bền vững, hành động thực chất vì lợi ích chung trước mắt và vì trách nhiệm mang lại sự lựa chọn tốt nhất cho tương lai. Đặc tính “bền vững” của Thành phố sẽ được thể hiện thông qua những lựa chọn “thông minh”, giải pháp “thông minh”, công nghệ “thông minh”. “Chúng tôi hy vọng chủ đề Khai thác dữ liệu – Xây dựng thành phố thông minh, phát triển bền vững sẽ vô cùng hữu ích đối với Thành phố Hà Nội trong việc lựa chọn và tận dụng các cơ hội để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Thủ đô xanh, an toàn, phát triển nhanh, bao trùm, bền vững; các tỉnh, thành phố, các nhà quản lý, các chuyên gia, các doanh nghiệp tham dự cũng sẽ có thêm góc nhìn mới trong xây dựng thành phố thông minh”.
Ông Trương Gia Bình – Chủ tịch Hội đồng Sáng lập VINASA, Chủ tịch Tập đoàn FPT cũng nhìn nhận trọng trách của Hà Nội trong việc xây dựng TPTM: “Việt Nam đang có vị thế chính trị lớn trên trường quốc tế, có lợi thế lớn trở thành trung tâm phát triển công nghiệp công nghệ cao đặc biệt công nghiệp bán dẫn. Hà Nội đang có vị thế lớn và đứng trước nhiều cơ hội khi là Thủ đô của nước Việt Nam mới. Hà Nội không thể chỉ xây dựng thành phố thông minh cho chính mình mà cần thành trung tâm sản xuất thiết bị thông minh, cung cấp giải pháp thông minh, cung cấp nguồn nhân lực cho các thành phố khác tại Việt Nam và thế giới trở nên thông minh. Hà Nội cần cung cấp không gian rộng mở cho cộng đồng doanh nghiệp công nghệ thông tin sáng tạo, phát triển, để chung tay, đồng hành cùng thành phố trong nhiệm vụ này”.
Dữ liệu có đến đâu quản lý đến đấy, đồng thời hoàn thiện dần
Để xây dựng TPTM, dữ liệu là yếu tố quan trọng. Nhưng nếu dữ liệu không “đúng, đủ, sạch và sống” thì chưa thể nói đến việc xây dựng TPTM.
Ông Nguyễn Nhật Quang – Viện KH và CN Vinasa khẳng định, tính thống nhất, dùng chung của dữ liệu quyết định mức thông minh của đô thị. Một đô thị mà dữ liệu của đơn vị nào do đơn vị đó giữ riêng thì không thể trở thành “đô thị thông minh”. Do đó, cần xây dựng và ban hành các từ điển dữ liệu áp dụng chung cho toàn thành phố, thống nhất với các hệ thống của trung ương trong đó quy định không chỉ các mã định danh mà phân định rõ dữ liệu chuyên ngành và dữ liệu liên ngành cũng như phân công trách nhiệm cập nhật từng trường dữ liệu cũng như quyền truy cập, sửa đổi, cập nhật.
Ông Nguyễn Nhật Quang cũng cho rằng, hạ tầng dữ liệu số không thể xây dựng một lần là xong, không thể dựa vào chỉ một đối tác mà phải là quá trình liên tục với sự tham gia của nhiều chủ thể. Để xây dựng hạ tầng dữ liệu thống nhất cần quy hoạch, quy chế và quy chuẩn. Nhưng ông cũng khuyến cáo: “Dữ liệu cần đúng, đủ, sạch, sống. Tuy nhiên, không bao giờ đạt được các tiêu chí đó một cách lý tưởng. Nguyên tắc chung là dữ liệu có đến đâu quản lý đến đấy và có giải pháp để dữ liệu hoàn thiện dần trong quá trình khai thác, sử dụng”.
Ông Nguyễn Công Thị – Giám đốc khối Giải pháp Chính quyền điện tử (Tập đoàn VNPT) ngoài việc chỉ ra các hạn chế trong xây dựng, quản lý dữ liệu tại Việt Nam hiện nay còn cho rằng chính quyền cần dẫn dắt và định hướng toàn bộ người dân, doanh nghiệp cùng tham gia xây dựng, phát triển dữ liệu có giá trị và khai thác tài nguyên dữ liệu nhằm tạo ra cơ hội mới và định hình lại lợi thế cạnh tranh của địa phương. Dữ liệu cần tiêu chuẩn hóa để tạo được dòng chảy xuyên suốt từ Trung ương xuống địa phương.
Ông Nguyễn Công Thị cũng đề xuất: Xây dựng Nền tảng phân tích dữ liệu lớn phục vụ lưu trữ phân tích, đồng thời phải xây dựng mô hình tham chiếu dữ liệu chuẩn để định hướng chiến lược phát triển dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế số. Phát triển dữ liệu số cần có trọng tâm, trọng điểm, trong đó ưu tiên phát triển dữ liệu gốc, dữ liệu chủ, danh mục dữ liệu và cơ sở dữ liệu kinh tế chuyên ngành.
Ông Thị cũng đề xuất thành phố Hà Nội là mô hình mẫu điển hình trong xây dựng kho dữ liệu dùng chung và nền tảng tổng hợp, phân tích xử lý dữ liệu. Các Bộ/ngành thí điểm mô hình kết nối, chia sẻ dữ liệu cho thành phố Hà Nội để làm điểm và nhân rộng cho các địa phương.
Nhấn mạnh đến yếu tố coi người dân là mục tiêu để xây dựng TPTM và đổi mới sáng tạo là cách thức tất yếu, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng cho rằng: “Phát triển ĐTTM chính là xây dựng một phương thức phát triển và vận hành đô thị hiện đại, hiệu quả dựa trên việc ứng dụng các công nghệ có tính đổi mới, sáng tạo, không phải một tập hợp rời rạc các hệ thống, ứng dụng của các cơ quan chuyên môn do các vấn đề trong đô thị có quan hệ chặt chẽ với nhau. Các địa phương phải bảo đảm gắn kết chặt chẽ với quá trình chuyển đổi số tại địa phương, không tách rời, không trùng lặp, tất cả đều hướng đến mục tiêu lấy người dân làm trung tâm. Người dân vừa là đối tượng phục vụ, vừa là chủ thể tham gia thông qua các hình thức đầu tư xã hội hóa. Các đơn vị liên quan cần coi hạ tầng thông tin đô thị, hạ tầng số và đặc biệt là hạ tầng dữ liệu như một hạ tầng thiết yếu của đô thị, là nền tảng để thông minh hóa các hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng kinh tế -xã hội”.
Trong suốt 2 ngày diễn ra hội nghị, nhiều kinh nghiệm hợp tác khai thác dữ liệu số, cơ chế thực thi của các đô thị như Jakata – Indonesia, Huế, Đà Nẵng, cũng như từ các đơn vị tư vấn triển khai như: Viettel, VNPT, FPT,… đã được chia sẻ giúp ích cho các địa phương trong việc xây dựng TPTM.
Bảo Hà
Với chủ đề “Khai thác dữ liệu – Xây dựng thành phố thông minh, phát triển bền vững”. Chương trình được xây dựng với 09 hội thảo chia làm 03 tuyến chuyên đề:
Chuyên đề 1. Chính quyền, Người dân và Doanh nghiệp. Hướng tới chia sẻ quan điểm, kinh nghiệm xây dựng cơ chế, phát triển đô thị thông minh để kiến tạo một môi trường sống thông minh hơn, hiệu quả, tiện ích hơn cho con người, doanh nghiệp, không phải nhằm xây dựng một đô thị số thay cho đô thị thực.
Chuyên đề 2. Công nghệ, Dữ liệu và Kết nối. Nội dung hướng tới giới thiệu, bàn thảo những công nghệ, ứng dụng công nghệ số, giúp kiến tạo, kết nối, phân tích xử lý, và khai thác dữ liệu số
CHUYÊN ĐỀ 3. HỢP TÁC VÀ PHÁT TRIỂN. HƯỚNG TỚI THÚC ĐẨY HỢP TÁC VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ, PHÁT TRIỂN CÁC GIẢI PHÁP GIÚP GIẢI QUYẾT CÁC BÀI TOÁN CỤ THỂ, CẤP THIẾT CỦA CÁC ĐÔ THỊ.
