Mặc dù vẫn phụ thuộc nhiều vào than cho nhu cầu năng lượng trong nước nhưng ngày 21/9, trong bài phát biểu tại Đại Hội đồng Liên hợp quốc về các cam kết ứng phó với biến đổi khí hậu, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố Trung Quốc sẽ không xây dựng các dự án nhiệt điện than mới ở nước ngoài.
• Dũng cảm để chọn một hệ thống điện mà tỉ lệ nguồn năng lượng sạch lớn hơn
• Còn phát triển điện than là đi ngược xu hướng thế giới và khó khả thi
• Quy hoạch điện VIII điều chỉnh có đi ngược quan điểm ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo?
Trung Quốc không đưa ra kế hoạch chi tiết, nhưng động thái này có thể hạn chế đáng kể nguồn tài chính cho các nhà máy điện than ở các nước đang phát triển.
Trung Quốc đã phải chịu áp lực lớn về bình diện ngoại giao trong việc chấm dứt hỗ trợ tài chính cho các dự án điện than ở nước ngoài, mà điều này có thể giúp thế giới giảm lượng khí thải carbon và dễ dàng hơn trong việc đáp ứng các mục tiêu của hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.
Tuyên bố của ông Tập Cận Bình tiếp nối các động thái tương tự của Hàn Quốc và Nhật Bản vào đầu năm nay. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres và đặc phái viên khí hậu Hoa Kỳ John Kerry đã từng thúc giục Trung Quốc cần có những tuyên bố thắt chặt đầu tư điện than như các quốc gia trong khu vực.
“Trung Quốc sẽ tăng cường hỗ trợ các nước đang phát triển khác trong việc phát triển năng lượng xanh và thúc đẩy nguồn năng lượng carbon thấp, đồng thời sẽ không xây dựng các dự án nhiệt điện than mới ở nước ngoài”, ông Tập nói trong bài phát biểu ghi hình trước tại cuộc họp thường niên của Liên Hợp Quốc, trong đó ông nhấn mạnh ý định hòa bình của Trung Quốc trong quan hệ quốc tế.
Ông Kerry nhanh chóng hoan nghênh thông báo của ông Tập, gọi đây là một “đóng góp to lớn” và là khởi đầu tốt đẹp cho những nỗ lực cần thiết để đạt được thành công tại Hội nghị thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc (COP26) tại Glasgow, Scotland sẽ diễn ra từ ngày 31/10 đến ngày 12/11/2021.
“Chúng tôi đã trao đổi với Trung Quốc trong một thời gian khá dài về vấn đề này. Và tôi rất vui mừng khi biết rằng Chủ tịch Tập Cận Bình đã đưa ra quyết định quan trọng này”, Kerry chia sẻ.
Alok Sharma, người đứng đầu COP26, cũng hoan nghênh tuyên bố này trên Twitter: “Sự kết thúc của điện than đang trở nên ngày càng rõ ràng. Tôi hoan nghênh cam kết của Chủ tịch Tập về việc ngừng xây dựng các dự án than mới ở nước ngoài. Đây cũng là một trong những chủ đề chính trong các cuộc thảo luận của tôi trong chuyến thăm Trung Quốc”.
Justin Guay, Giám đốc chiến lược khí hậu toàn cầu tại Sunrise Project, một nhóm vận động cho quá trình chuyển dịch toàn cầu khỏi than và nhiên liệu hóa thạch cho rằng sau lời tuyên bố của ông Tập sẽ có rất ít hoặc hầu như là sẽ không còn sự gia tăng của than trên toàn cầu.
Một trong những động thái đầu tiên của Tổng thống Biden sau khi nhậm chức vào tháng Giêng là tái khẳng định vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ về biến đổi khí hậu và đưa Hoa Kỳ trở lại hiệp định Paris.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã hoan nghênh cả động thái của Chủ tịch Tập và việc Tổng thống Biden cam kết làm việc với Quốc hội Hoa Kỳ để tăng gấp đôi ngân sách vào năm 2024 (lên 11,4 tỷ đô la mỗi năm) để giúp các quốc gia đang phát triển ứng phó với biến đổi khí hậu.
Ông Guterres cho biết: “Đẩy nhanh giai đoạn loại bỏ điện than trên toàn cầu là bước quan trọng nhất để đạt được mục tiêu giữ nhiệt độ Trái Đất ở 1,5 độ C của Thỏa thuận Paris”.
Minh Phúc (theo Reuters)
