acecook

Tự động hóa trong ngành năng lượng: Cơ hội và thách thức

Công nghiệp năng lượng
28/05/2025 14:33
Duy trì hệ thống sản xuất và phân phối năng lượng vận hành trơn tru không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Nếu không có tự động hóa, mọi quy trình đều phụ thuộc vào sức người - kéo theo hoạt động chậm trễ, lãng phí nguồn lực và khó phản ứng kịp thời khi có sự cố.
aa
Pin dòng chảy với mật độ dòng điện cao lưu trữ hiệu quả năng lượng mặt trời trên mái nhà Robot AI thay con người sạc ô tô điện ở sân bay
Tự động hóa trong ngành năng lượng: Cơ hội và thách thức

Khi tự động hóa kết hợp với phân tích dự đoán, mọi thứ thay đổi. Hệ thống có thể phát hiện sự cố trước khi nó xảy ra, cho phép kỹ sư can thiệp sớm và hạn chế thiệt hại. Vậy, những cơ hội nào đang chờ đón ngành năng lượng trong quá trình chuyển đổi số? Dưới đây là các xu hướng nổi bật.

Tự động hóa quy trình bằng robot (RPA)

Tự động hóa quy trình bằng robot (RPA) là công nghệ mô phỏng hành vi của con người khi thực hiện tác vụ một cách chính xác và nhanh chóng, dùng để tự động hóa những công việc lặp đi lặp lại, có quy trình rõ ràng, không đòi hỏi nhiều chất xám như xử lý dữ liệu, tìm kiếm thông tin.

Trong ngành năng lượng, RPA đang được ứng dụng vào:

Xử lý dữ liệu từ công tơ thông minh: Tự động trích xuất và xác minh dữ liệu, phát hiện bất thường.

Quản lý lưới điện tự động: RPA giúp điều phối cung - cầu theo thời gian thực, ngăn chặn tình trạng quá tải.

Tự động hóa chuỗi cung ứng dầu khí: Tối ưu quản lý nhà cung cấp và quy trình đặt hàng.

Báo cáo tuân thủ và dự báo nhu cầu năng lượng: RPA thu thập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực, hỗ trợ ra quyết định.

Lưới điện thông minh (Smart Grid)

Lưới điện thông minh không chỉ là mạng lưới truyền tải điện mà còn là hệ thống có khả năng tự điều chỉnh và tối ưu vận hành. Cảm biến, AI và tự động hóa giúp theo dõi tiêu thụ điện, cân bằng giữa năng lượng tái tạo (gió, mặt trời) và truyền thống.

Các tính năng tiêu biểu:

Giá điện linh hoạt (Dynamic Pricing): Tự động điều chỉnh theo nhu cầu thị trường.

Quản lý sạc xe điện: Tránh quá tải bằng cách phân bổ thời gian sạc hợp lý.

Tối ưu lưu trữ năng lượng: Dự trữ điện thừa và xả ra khi cần thiết.

Không có lưới điện thông minh, hệ thống năng lượng sẽ tiếp tục kém hiệu quả và thiếu ổn định.

Bản sao kỹ thuật số (Digital Twin)

Digital Twin là mô hình số hóa song song với thiết bị thật như nhà máy điện hay turbine gió. Nó thu thập dữ liệu cảm biến, sử dụng AI để dự đoán sự cố, chạy mô phỏng vận hành, tối ưu hóa hiệu suất và tăng cường bảo mật thông qua thử nghiệm tấn công mạng ảo.

Ứng dụng tiêu biểu:

Siemens: Vận hành nhà máy điện ảo (Virtual Power Plants).

Tesla Autobidder: Dự báo nhu cầu điện, tối ưu lưu trữ pin theo thời gian thực.

EDF Energy: Kiểm thử hiệu suất nhà máy điện hạt nhân.

General Electric: Tự động hóa quản lý lưới điện thông minh.

Tự động hóa thu gom và lưu trữ carbon (CCS)

Công nghệ CCS (Carbon Capture and Storage) giúp thu giữ CO₂ từ nhà máy điện và khu công nghiệp, sau đó lưu trữ dưới lòng đất. Khi được tự động hóa bằng AI và cảm biến IoT, hệ thống có thể tự điều chỉnh theo nhu cầu năng lượng và đảm bảo hiệu quả. Một số dự án tiên tiến còn sử dụng blockchain để theo dõi tín chỉ carbon.

Dự án tiêu biểu:

Chevron - Gorgon (Úc)

Occidental Petroleum & Carbon Engineering (Hoa Kỳ)

Sleipner (Na Uy)

Shell - Quest (Canada)

Drone tự động hóa kiểm tra và giám sát

Hạ tầng năng lượng có quy mô lớn, nằm ở vùng sâu xa và nhiều nguy cơ. Do đó, drone tự động hóa đang thay thế con người trong nhiệm vụ giám sát: từ đường dây điện, giàn khoan, đến turbine gió.

Drone được tích hợp camera độ phân giải cao, cảm biến nhiệt và LiDAR. Ngoài ra, nó còn được trang bị các công nghệ như AI để phân tích nứt vỡ, rò rỉ, ăn mòn, hoặc mất áp suất.

Một số đơn vị đang sử dụng:

BP: Kiểm tra đường ống dẫn dầu ở khu vực hẻo lánh.

Shell: Giám sát giàn khoan ngoài khơi tại Bắc Hải.

Xcel Energy: Kiểm tra lưới điện cao thế không cần người.

Equinor: Giám sát trang trại điện gió ngoài khơi.

Những rào cản lớn của tự động hóa năng lượng

Dù sở hữu tiềm năng lớn, quá trình tự động hóa trong ngành năng lượng vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản phức tạp. Trở ngại đầu tiên đến từ tính gián đoạn của năng lượng tái tạo - khi nguồn điện từ gió và mặt trời thường biến động thất thường, gây khó khăn trong việc cân bằng cung - cầu trên hệ thống. Giải pháp nằm ở việc phát triển lưới điện thông minh và nâng cao năng lực lưu trữ năng lượng, song đây cũng là những bước đi đòi hỏi đầu tư lớn.

Thực tế, chi phí chuyển đổi công nghệ và hạ tầng cũ là một thách thức không nhỏ. Việc hiện đại hóa không chỉ tốn kém, mà còn có thể dẫn tới hệ quả xã hội như mất việc làm trong một số khâu vận hành truyền thống, kéo theo phản ứng tiêu cực từ cộng đồng và thị trường lao động.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp vẫn đang vận hành trên nền tảng công nghệ lỗi thời, khiến việc tích hợp các giải pháp tự động mới gặp khó khăn. Minh chứng điển hình là sự cố của PG&E khi triển khai công tơ thông minh - hệ thống cũ không thể xử lý lượng dữ liệu mới, dẫn đến sai sót trong hóa đơn và đo lường.

Không thể bỏ qua rủi ro an ninh mạng, khi các hệ thống lưới điện tự động ngày càng trở thành mục tiêu hấp dẫn cho các cuộc tấn công. Vụ tấn công mạng vào đường ống dẫn dầu Colonial Pipeline năm 2021 gây ra khủng hoảng nhiên liệu tại Mỹ chính là lời cảnh báo rõ ràng nhất.

Cuối cùng, sự thiếu tin tưởng từ công chúng vẫn là lực cản lớn. Nhiều người lo ngại rằng tự động hóa sẽ khiến họ mất việc, bị giám sát quá mức hoặc không kiểm soát được dữ liệu cá nhân. Trong bối cảnh đó, nếu không có chính sách truyền thông minh bạch và giải thích rõ lợi ích - rủi ro của công nghệ, thì quá trình chuyển đổi số trong ngành năng lượng sẽ khó đạt được sự đồng thuận rộng rãi từ xã hội.

Tự động hóa là chìa khóa - nếu làm đúng

Tự động hóa có thể thay đổi hoàn toàn ngành năng lượng: từ tăng hiệu quả, giảm chi phí, đến cải thiện độ tin cậy. Nhưng để thành công, doanh nghiệp phải vượt qua hạ tầng lỗi thời, bảo mật yếu kém và tâm lý dè dặt của xã hội.

Làm đúng, tự động hóa sẽ là động lực tăng trưởng. Làm sai, hệ thống sẽ đối mặt với khủng hoảng lớn hơn.

Theo World Business Outlook

Tudonghoangaynay.vn
mca
Tin bài khác
‘Ngắm’ chân dung 4 thủ khoa lĩnh vực khoa học công nghệ Trường Đại học Bách khoa TP.HCM

‘Ngắm’ chân dung 4 thủ khoa lĩnh vực khoa học công nghệ Trường Đại học Bách khoa TP.HCM

Điểm thi tốt nghiệp THPT đạt từ 28 đến gần 30 điểm, điểm đánh giá năng lực Toán đạt tuyệt đối 300 điểm, tổng điểm đánh giá năng lực đạt 1122/1200 điểm, và nhiều thành tích ngỡ ngàng khác là những gì 4 thủ khoa Trường Đại học Bách khoa TP.HCM vừa nỗ lực giành được trong năm học 2025-2026.
Thiết bị PGNAA và kỹ thuật phân tích hạt nhân-nguyên tử trong các ngành công nghiệp ở Việt Nam

Thiết bị PGNAA và kỹ thuật phân tích hạt nhân-nguyên tử trong các ngành công nghiệp ở Việt Nam

Bài viết giới thiệu về thiết bị PGNAA, một trong các công cụ phân tích hạt nhân - nguyên tử đang dần dần từng bước đóng vai trò cốt lõi, không thể thiếu trong một số ngành công nghiệp quan trọng.
Thị trường chứng khoán ngày 8/9: VN Index rơi khỏi đường MA20, dòng tiền bắt đáy nhập cuộc mạnh

Thị trường chứng khoán ngày 8/9: VN Index rơi khỏi đường MA20, dòng tiền bắt đáy nhập cuộc mạnh

Lực bán ồ ạt trong phiên 8/9 khiến VN Index mất hơn 2,5% giá trị, lùi về 1.624,53 điểm, mất sâu đường MA20. Dù giảm sâu, thanh khoản thị trường lại tăng mạnh lên trên 53 nghìn tỷ đồng, phản ánh dòng tiền bắt đáy nhập cuộc. Bên cạnh đó, khối ngoại cũng mua ròng gần 1 nghìn tỷ, cho thấy thị trường vẫn còn lực cầu tiềm ẩn.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 9/9/2025: Tuổi Ngọ tiềm ẩn nhiều rủi ro, tuổi Sửu diễn ra ổn định

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 9/9/2025: Tuổi Ngọ tiềm ẩn nhiều rủi ro, tuổi Sửu diễn ra ổn định

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 9/9/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Biểu đồ kiểm soát quy trình giúp nâng tầm chất lượng sản xuất

Biểu đồ kiểm soát quy trình giúp nâng tầm chất lượng sản xuất

Biểu đồ kiểm soát quy trình là một ứng dụng quan trọng của kiểm soát quy trình bằng thống kê (SPC), được sử dụng trong quản lý quy trình ở nhiều ngành công nghiệp với mục tiêu duy trì tính nhất quán, giảm thiểu biến động và nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như dịch vụ. Những biểu đồ này đặc biệt quan trọng trong Six Sigma và các tổ chức sản xuất nhằm đạt được sự ổn định và xuất sắc trong quy trình.
Chuẩn bị tốt nhất để khởi công dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào 19/12

Chuẩn bị tốt nhất để khởi công dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào 19/12

Tối 7/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp rà soát, thúc đẩy triển khai dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, giao Bộ Ngoại giao, Bộ Xây dựng rà soát, chuẩn bị tốt nhất để khởi công dự án vào ngày 19/12/2025, theo Công điện số 158/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Apple chuẩn bị mang đến loạt thay đổi lớn trên iPhone 17

Apple chuẩn bị mang đến loạt thay đổi lớn trên iPhone 17

Chỉ còn ít ngày nữa, Apple sẽ chính thức trình làng dòng iPhone 17 trong sự kiện thường niên diễn ra lúc 0h ngày 10/9 (giờ Việt Nam). Theo nhiều nguồn tin uy tín như Bloomberg, thế hệ iPhone mới sẽ không chỉ tập trung vào hiệu năng mà còn chú trọng mạnh mẽ đến trải nghiệm thực tế của người dùng.
Nhận định phiên giao dịch ngày 8/9: Áp lực bán lan rộng, VN-Index đối mặt rủi ro từ thanh khoản thấp

Nhận định phiên giao dịch ngày 8/9: Áp lực bán lan rộng, VN-Index đối mặt rủi ro từ thanh khoản thấp

Thị trường chứng khoán khép lại tuần đầu tháng 9 trong sắc đỏ khi áp lực bán lan rộng trên diện rộng, đặc biệt ở nhóm ngân hàng và chứng khoán. VN-Index giảm sâu trong bối cảnh thanh khoản tiếp tục ở mức thấp, làm dấy lên lo ngại về khả năng duy trì đà tăng trong ngắn hạn.
Nền tảng khắc phục thách thức lớn trong việc cho phép robot tương tác với con người và môi trường thực

Nền tảng khắc phục thách thức lớn trong việc cho phép robot tương tác với con người và môi trường thực

Nvidia đã công bố một nền tảng máy tính được thiết kế để cung cấp sức mạnh cho robot trong các ứng dụng bao gồm sản xuất, logistics, giao thông vận tải, chăm sóc sức khỏe, nông nghiệp và bán lẻ. Bộ công cụ phát triển và các mô-đun sản xuất Jetson AGX Thor mang lại hiệu suất tính toán AI cao hơn gấp 7,5 lần, hiệu quả năng lượng tốt hơn 3,5 lần và bộ nhớ gấp đôi so với thế hệ tiền nhiệm Jetson Orin, mở khóa khả năng suy luận theo thời gian thực - yếu tố then chốt cho các ứng dụng AI vật lý hiệu suất cao.
Phát động chiến dịch 90 ngày làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu đất đai

Phát động chiến dịch 90 ngày làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu đất đai

Bộ Nông nghiệp và Môi trường kết hợp Bộ Công an vừa ban hành Kế hoạch 151/ /KH-BCA-BNN&MT về việc triển khai thực hiện chiến dịch làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về đất đai trong 90 ngày.
song-gia-tri