acecook

Tự động hóa trong ngành năng lượng: Cơ hội và thách thức

Công nghiệp năng lượng
28/05/2025 14:33
Duy trì hệ thống sản xuất và phân phối năng lượng vận hành trơn tru không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Nếu không có tự động hóa, mọi quy trình đều phụ thuộc vào sức người - kéo theo hoạt động chậm trễ, lãng phí nguồn lực và khó phản ứng kịp thời khi có sự cố.
aa
Pin dòng chảy với mật độ dòng điện cao lưu trữ hiệu quả năng lượng mặt trời trên mái nhà Robot AI thay con người sạc ô tô điện ở sân bay
Tự động hóa trong ngành năng lượng: Cơ hội và thách thức

Khi tự động hóa kết hợp với phân tích dự đoán, mọi thứ thay đổi. Hệ thống có thể phát hiện sự cố trước khi nó xảy ra, cho phép kỹ sư can thiệp sớm và hạn chế thiệt hại. Vậy, những cơ hội nào đang chờ đón ngành năng lượng trong quá trình chuyển đổi số? Dưới đây là các xu hướng nổi bật.

Tự động hóa quy trình bằng robot (RPA)

Tự động hóa quy trình bằng robot (RPA) là công nghệ mô phỏng hành vi của con người khi thực hiện tác vụ một cách chính xác và nhanh chóng, dùng để tự động hóa những công việc lặp đi lặp lại, có quy trình rõ ràng, không đòi hỏi nhiều chất xám như xử lý dữ liệu, tìm kiếm thông tin.

Trong ngành năng lượng, RPA đang được ứng dụng vào:

Xử lý dữ liệu từ công tơ thông minh: Tự động trích xuất và xác minh dữ liệu, phát hiện bất thường.

Quản lý lưới điện tự động: RPA giúp điều phối cung - cầu theo thời gian thực, ngăn chặn tình trạng quá tải.

Tự động hóa chuỗi cung ứng dầu khí: Tối ưu quản lý nhà cung cấp và quy trình đặt hàng.

Báo cáo tuân thủ và dự báo nhu cầu năng lượng: RPA thu thập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực, hỗ trợ ra quyết định.

Lưới điện thông minh (Smart Grid)

Lưới điện thông minh không chỉ là mạng lưới truyền tải điện mà còn là hệ thống có khả năng tự điều chỉnh và tối ưu vận hành. Cảm biến, AI và tự động hóa giúp theo dõi tiêu thụ điện, cân bằng giữa năng lượng tái tạo (gió, mặt trời) và truyền thống.

Các tính năng tiêu biểu:

Giá điện linh hoạt (Dynamic Pricing): Tự động điều chỉnh theo nhu cầu thị trường.

Quản lý sạc xe điện: Tránh quá tải bằng cách phân bổ thời gian sạc hợp lý.

Tối ưu lưu trữ năng lượng: Dự trữ điện thừa và xả ra khi cần thiết.

Không có lưới điện thông minh, hệ thống năng lượng sẽ tiếp tục kém hiệu quả và thiếu ổn định.

Bản sao kỹ thuật số (Digital Twin)

Digital Twin là mô hình số hóa song song với thiết bị thật như nhà máy điện hay turbine gió. Nó thu thập dữ liệu cảm biến, sử dụng AI để dự đoán sự cố, chạy mô phỏng vận hành, tối ưu hóa hiệu suất và tăng cường bảo mật thông qua thử nghiệm tấn công mạng ảo.

Ứng dụng tiêu biểu:

Siemens: Vận hành nhà máy điện ảo (Virtual Power Plants).

Tesla Autobidder: Dự báo nhu cầu điện, tối ưu lưu trữ pin theo thời gian thực.

EDF Energy: Kiểm thử hiệu suất nhà máy điện hạt nhân.

General Electric: Tự động hóa quản lý lưới điện thông minh.

Tự động hóa thu gom và lưu trữ carbon (CCS)

Công nghệ CCS (Carbon Capture and Storage) giúp thu giữ CO₂ từ nhà máy điện và khu công nghiệp, sau đó lưu trữ dưới lòng đất. Khi được tự động hóa bằng AI và cảm biến IoT, hệ thống có thể tự điều chỉnh theo nhu cầu năng lượng và đảm bảo hiệu quả. Một số dự án tiên tiến còn sử dụng blockchain để theo dõi tín chỉ carbon.

Dự án tiêu biểu:

Chevron - Gorgon (Úc)

Occidental Petroleum & Carbon Engineering (Hoa Kỳ)

Sleipner (Na Uy)

Shell - Quest (Canada)

Drone tự động hóa kiểm tra và giám sát

Hạ tầng năng lượng có quy mô lớn, nằm ở vùng sâu xa và nhiều nguy cơ. Do đó, drone tự động hóa đang thay thế con người trong nhiệm vụ giám sát: từ đường dây điện, giàn khoan, đến turbine gió.

Drone được tích hợp camera độ phân giải cao, cảm biến nhiệt và LiDAR. Ngoài ra, nó còn được trang bị các công nghệ như AI để phân tích nứt vỡ, rò rỉ, ăn mòn, hoặc mất áp suất.

Một số đơn vị đang sử dụng:

BP: Kiểm tra đường ống dẫn dầu ở khu vực hẻo lánh.

Shell: Giám sát giàn khoan ngoài khơi tại Bắc Hải.

Xcel Energy: Kiểm tra lưới điện cao thế không cần người.

Equinor: Giám sát trang trại điện gió ngoài khơi.

Những rào cản lớn của tự động hóa năng lượng

Dù sở hữu tiềm năng lớn, quá trình tự động hóa trong ngành năng lượng vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản phức tạp. Trở ngại đầu tiên đến từ tính gián đoạn của năng lượng tái tạo - khi nguồn điện từ gió và mặt trời thường biến động thất thường, gây khó khăn trong việc cân bằng cung - cầu trên hệ thống. Giải pháp nằm ở việc phát triển lưới điện thông minh và nâng cao năng lực lưu trữ năng lượng, song đây cũng là những bước đi đòi hỏi đầu tư lớn.

Thực tế, chi phí chuyển đổi công nghệ và hạ tầng cũ là một thách thức không nhỏ. Việc hiện đại hóa không chỉ tốn kém, mà còn có thể dẫn tới hệ quả xã hội như mất việc làm trong một số khâu vận hành truyền thống, kéo theo phản ứng tiêu cực từ cộng đồng và thị trường lao động.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp vẫn đang vận hành trên nền tảng công nghệ lỗi thời, khiến việc tích hợp các giải pháp tự động mới gặp khó khăn. Minh chứng điển hình là sự cố của PG&E khi triển khai công tơ thông minh - hệ thống cũ không thể xử lý lượng dữ liệu mới, dẫn đến sai sót trong hóa đơn và đo lường.

Không thể bỏ qua rủi ro an ninh mạng, khi các hệ thống lưới điện tự động ngày càng trở thành mục tiêu hấp dẫn cho các cuộc tấn công. Vụ tấn công mạng vào đường ống dẫn dầu Colonial Pipeline năm 2021 gây ra khủng hoảng nhiên liệu tại Mỹ chính là lời cảnh báo rõ ràng nhất.

Cuối cùng, sự thiếu tin tưởng từ công chúng vẫn là lực cản lớn. Nhiều người lo ngại rằng tự động hóa sẽ khiến họ mất việc, bị giám sát quá mức hoặc không kiểm soát được dữ liệu cá nhân. Trong bối cảnh đó, nếu không có chính sách truyền thông minh bạch và giải thích rõ lợi ích - rủi ro của công nghệ, thì quá trình chuyển đổi số trong ngành năng lượng sẽ khó đạt được sự đồng thuận rộng rãi từ xã hội.

Tự động hóa là chìa khóa - nếu làm đúng

Tự động hóa có thể thay đổi hoàn toàn ngành năng lượng: từ tăng hiệu quả, giảm chi phí, đến cải thiện độ tin cậy. Nhưng để thành công, doanh nghiệp phải vượt qua hạ tầng lỗi thời, bảo mật yếu kém và tâm lý dè dặt của xã hội.

Làm đúng, tự động hóa sẽ là động lực tăng trưởng. Làm sai, hệ thống sẽ đối mặt với khủng hoảng lớn hơn.

Theo World Business Outlook

Tudonghoangaynay.vn
Bài liên quan
mca
Tin bài khác
Nâng cấp đồng thời nhiều tiêu chí đạt chuẩn, để đại học Việt Nam lọt Top 100 thế giới

Nâng cấp đồng thời nhiều tiêu chí đạt chuẩn, để đại học Việt Nam lọt Top 100 thế giới

Hiện, Việt Nam có 5 trường thuộc Top 200 châu Á, ở hai bảng xếp hạng uy tín là QS và Times Higher Education (THE). Cụ thể, theo bảng QS, Đại học Duy Tân xếp thứ 127, Đại học Quốc gia Hà Nội xếp vị trí 161, Đại học Quốc gia TP. HCM xếp vị trí 184, Trường Đại học Tôn Đức Thắng xếp vị trí 199; còn Trường đại học Kinh tế TP. HCM xếp thứ 136 ở bảng THE.
Diễn đàn quốc gia ‘Văn hóa với doanh nghiệp năm 2025’ sẽ tổ chức vào tháng 12/2025

Diễn đàn quốc gia ‘Văn hóa với doanh nghiệp năm 2025’ sẽ tổ chức vào tháng 12/2025

Chiều 29/9, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) cùng Hiệp hội Phát triển Văn hóa doanh nghiệp Việt Nam họp bàn việc triển khai tổ chức Diễn đàn quốc gia thường niên "Văn hóa với doanh nghiệp năm 2025”.
Thành lập Ban tổ chức triển khai Hội chợ quốc gia mùa Thu 2025

Thành lập Ban tổ chức triển khai Hội chợ quốc gia mùa Thu 2025

Bộ Công Thương vừa ban hành Quyết định 2672/QĐ-BCT ngày 28/9/2025 về thành lập Ban Tổ chức Hội chợ công nghiệp, thương mại và hàng tiêu dùng quốc gia Việt Nam - mùa Thu 2025. Sự kiện diễn ra từ 23 - 26/10.
Juniper Networks giới thiệu giải pháp mạng AI-native Mist, hỗ trợ ngân hàng Việt Nam tăng tốc chuyển đổi số

Juniper Networks giới thiệu giải pháp mạng AI-native Mist, hỗ trợ ngân hàng Việt Nam tăng tốc chuyển đổi số

Hội thảo và Triển lãm cấp cao thường niên Smart Banking 2025 lần thứ 6 vừa diễn ra tại Hà Nội với chủ đề “Đột phá chuyển đổi số ngành ngân hàng: Dữ liệu là nền tảng, khách hàng là trung tâm”, phản ánh bước tiến vượt bậc của ngành ngân hàng Việt Nam chỉ trong vài năm qua.
Nhận định phiên giao dịch ngày 30/9: Nắm giữ cổ phiếu duy trì xu hướng tăng

Nhận định phiên giao dịch ngày 30/9: Nắm giữ cổ phiếu duy trì xu hướng tăng

Trong phiên 29/9, VN-Index mở cửa tăng nhưng nhanh chóng suy yếu, chốt tại 1.666,48 điểm, tăng 5,78 điểm (+0,35%). Thị trường thể hiện trạng thái “xanh vỏ, đỏ lòng” khi chỉ số được nâng đỡ bởi nhóm Vingroup và một số cổ phiếu ngân hàng, trong khi phần lớn mã cổ phiếu giảm giá.
Đầu tư Thương mại SMC đổi Chủ tịch HĐQT trong bối cảnh kinh doanh "kém sắc"

Đầu tư Thương mại SMC đổi Chủ tịch HĐQT trong bối cảnh kinh doanh "kém sắc"

SMC bất ngờ đổi "ghế nóng" Chủ tịch HĐQT đúng lúc tình hình kinh doanh lao dốc, lỗ ròng 81 tỷ đồng sau 6 tháng, nợ phải trả chiếm áp đảo 84% tổng tài sản. Doanh nghiệp thép gần 35 năm tuổi đang đối diện với áp lực lớn về dòng tiền và tái cấu trúc để cân bằng trở lại.
Tái chế tuần hoàn: Xu hướng tất yếu trong kỷ nguyên bùng nổ dữ liệu

Tái chế tuần hoàn: Xu hướng tất yếu trong kỷ nguyên bùng nổ dữ liệu

Khi rác thải công nghệ ngày càng gia tăng, tái chế tuần hoàn mang đến một hướng đi nhằm giảm thiểu thách thức xử lý bằng cách tái thiết kế, tái sử dụng và tái mục đích vật liệu.
Tổng Bí thư Tô Lâm: Khoa học công nghệ mở lối cho tăng trưởng nhanh và bền vững

Tổng Bí thư Tô Lâm: Khoa học công nghệ mở lối cho tăng trưởng nhanh và bền vững

Chiều 29/9 tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm tham dự và phát biểu chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính - Viễn thông, 66 năm ngành Khoa học - Công nghệ và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I do Bộ KH&CN tổ chức. Sự kiện là dấu mốc lịch sử, khẳng định vai trò tiên phong của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phát triển đất nước.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 30/9/2025: Tuổi Tuất có điềm báo mâu thuẫn, tuổi Tý nhiều khởi sắc

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 30/9/2025: Tuổi Tuất có điềm báo mâu thuẫn, tuổi Tý nhiều khởi sắc

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 30/9/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
Thị trường chứng khoán ngày 29/9: Cổ phiếu VIC đóng vai trò trụ đỡ, VN Index nhích gần 6 điểm

Thị trường chứng khoán ngày 29/9: Cổ phiếu VIC đóng vai trò trụ đỡ, VN Index nhích gần 6 điểm

Phiên giao dịch khép lại với mức tăng 5,78 điểm của VN Index, đạt 1.666,48 điểm. Tuy nhiên, bức tranh chung khá ảm đạm khi số lượng cổ phiếu giảm chiếm áp đảo, phản ánh trạng thái “xanh vỏ đỏ lòng” do nhiều mã vốn hóa lớn kéo chỉ số. Trong đó, chỉ riêng VIC đóng góp 7,76 điểm vào chỉ số chung.
song-gia-tri