Tại tọa đàm “Tạo đòn bẩy thị trường vốn để các công ty công nghệ Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số” diễn ra ngày 19/3, nhiều chuyên gia cho rằng, nếu không giải quyết được bài toán IPO cho các start-up công nghệ số, khó có thể nói đến thành công của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, của quá trình chuyển đổi số, xây dựng và phát triển nền kinh tế số, chính phủ số, xã hội số, công dân số.
 |
| Ảnh minh họa |
Ông Il-Dong Kwon, Giám đốc Điều hành Boston Consulting Group Việt Nam đánh giá cao việc Chính phủ đã có những quyết sách trong việc khuyến khích nguồn lực cho đổi mới sáng tạo như Quyết định số 1236/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Ban hành Chiến lược quốc gia về ứng dụng và phát triển công nghệ chuỗi khối (blockchain) đến năm 2025, định hướng đến năm 2030,... Đó là những nền tảng về mặt chính sách vững chắc để giúp cho Việt Nam có thể triển khai và hướng đến mục tiêu quan trọng này.
Bên cạnh đó, Việt Nam có lợi thế lớn với dân số trẻ am hiểu công nghệ, lực lượng kỹ sư tài năng và tốc độ chuyển đổi số nhanh.
"Những lĩnh vực như fintech, trí tuệ nhân tạo, thương mại điện tử hay blockchain đang có tiềm năng rất lớn. Tuy nhiên, việc tiếp cận vốn và cơ chế thoái vốn chưa thực sự thuận lợi", ông Il-Dong Kwon nói.
Về khía cạnh vốn, số lượng thương vụ và mức độ vốn hóa, hoạt động đầu tư, cần tháo gỡ những rào cản về mặt pháp lý, về mặt thể chế để tạo điều kiện cho thị trường vốn phát triển.
Ông Il-Dong Kwon nhấn mạnh, việc xây dựng niềm tin bao giờ cũng rất quan trọng, chính vì vậy, những người thao túng thị trường cần phải bị trừng phạt để thể hiện sự nghiêm túc của cơ quan nhà nước trong việc bảo vệ thị trường và xây dựng, duy trì niềm tin.
Về nhân lực, ở Việt Nam có rất nhiều nhân tài với những động lực mạnh mẽ, khát vọng, vấn đề là phải thu hút và giữ chân các nhân tài này.
Có cùng quan điểm, TS. Trần Văn - Viện trưởng Viện Chiến lược Phát triển Kinh tế số (IDS) cho rằng, tất cả các hình thức huy động vốn cũng chỉ đáp ứng được một giai đoạn nhất định khi quy mô của DN start-up còn khiêm tốn. Trong quá trình phát triển, các start-up đều hướng đến việc huy động vốn từ công chúng (IPO) và coi đây là thước đo thành công và cột mốc đánh dấu sự trưởng thành của start-up, trở thành một doanh nghiệp (DN) hoàn thiện đóng góp đầy đủ cho nền kinh tế-xã hội đất nước.
Chuyên gia này cho rằng, Việt Nam có thể học hỏi từ các thị trường quốc tế. Theo đó, các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ, Singapore đã thiết lập những cơ chế linh hoạt hơn để hỗ trợ startup công nghệ IPO, giúp họ huy động vốn hiệu quả hơn.
"Cần cho phép DN công nghệ niêm yết mà không bị ràng buộc bởi điều kiện 'không lỗ lũy kế', đặc biệt là trên các sàn như HOSE, HNX hoặc Trung tâm Tài chính quốc tế", TS .Trần Văn đề xuất.
Dưới góc độ DN hoạt động trên thị trường vốn, bà Nguyễn Ngọc Anh - Tổng Giám đốc SSI Asset Management cho hay, DN nhận được rất nhiều yêu cầu từ các nhà đầu tư nước ngoài. Họ nói rằng Việt Nam rất tiềm năng về công nghệ và muốn đầu tư vào ngành công nghệ. Tuy nhiên, họ không có DN để đầu tư cũng như gặp vấn đề trong việc khơi thông nguồn vốn của các DN công nghệ tại Việt Nam.
Lấy ví dụ về huy động IPO, bà Ngọc Anh cho biết, trong năm 2024, chúng ta chỉ có 1 đợt IPO và lượng huy động vốn thì gần như rất nhỏ so với Malaysia hay Indonesia. Và nếu chúng ta đặt câu hỏi, trong 10 năm vừa qua có doanh nghiệp công nghệ nào thực hiện IPO tại thị trường Việt Nam hay không, thì có lẽ câu trả lời là không. Như vậy có nghĩa là thị trường chứng khoán Việt Nam chưa phải là một kênh dẫn vốn cho các doanh nghiệp công nghệ.
Bà Ngọc Anh chỉ rõ 3 nguyên nhân:
Thứ nhất, đặc thù của DN công nghệ toàn thế giới, họ không có nhiều tài sản hay bất động sản. Điều đó dẫn đến việc tiếp cận vốn vay truyền thống rất khó khăn. Đây là một rào cản rất lớn trong việc tiếp cận vốn của DN công nghệ.
Thứ hai, DN công nghệ tăng trưởng nhanh và nhu cầu vốn lớn, tuy nhiên việc giới thiệu tiềm năng bản thân là một vấn đề tương đối trừu tượng đối với các DN công nghệ, dẫn đến một rào cản khiến họ khó tiếp cận với các nguồn vốn truyền thống.
Thứ ba, trong các giai đoạn đầu, và thậm chí đối với DN khởi nghiệp tại Việt Nam hiện nay, vẫn còn đang trong tình trạng lỗ, mặc dù định giá rất cao về mặt giá trị, sản phẩm.
| IPO là viết tắt của cụm từ Initial Public Offering có nghĩa là đợt chào bán công khai đầu tiên. Khái niệm này dùng để chỉ hoạt động phát hành cổ phiếu và lên sàn chứng khoán lần đầu tiên của một công ty cổ phần. |
