timtos

Cách thức phát hiện mùi của tằm bướm có thể cải thiện công nghệ robot

Kỹ thuật robot
23/10/2024 14:59
Các nhà nghiên cứu từ Nhật Bản khám phá cách loài tằm bướm thuần hóa, không bay được (Bombyx mori), một mô hình côn trùng nổi bật trong nghiên cứu về khứu giác, sử dụng việc vỗ cánh để điều chỉnh luồng khí, giúp tăng cường khả năng phát hiện pheromone từ
aa

Những phát hiện này làm sáng tỏ cách loài bướm dẫn pheromone (chất được tiết ra từ cơ thể như tín hiệu hóa học giữa các cá thể cùng loài) đến các cảm biến mùi trên râu, đồng thời gợi ý các ứng dụng tiềm năng trong việc thiết kế hệ thống robot tiên tiến nhằm định vị nguồn phát ra mùi.

Điều này có thể truyền cảm hứng cho những đổi mới trong thiết kế máy bay không người lái và cung cấp các hướng dẫn thiết kế cho robot trong việc định vị các nguồn mùi.

Tằm bướm (Bombyx mori) là một loài côn trùng đã mất khả năng bay do thuần hóa. Con đực sử dụng râu để phát hiện pheromone do con cái tiết ra và phản ứng rất nhạy bén và đã được sử dụng làm mô hình côn trùng để nghiên cứu về cách định vị nguồn mùi.

Côn trùng bay vỗ cánh khi chúng bay và tằm bướm cũng được biết đến với hành động vỗ cánh (được gọi là fanning) khi chúng phát hiện pheromone, mặc dù chúng không bay.

Cách thức phát hiện mùi của tằm bướm có thể cải thiện công nghệ robot

Khi các phân tử pheromone di chuyển trong không gian, luồng khí tạo ra từ việc vỗ cánh chắc chắn có tác động mạnh đến việc phát hiện mùi. Tuy nhiên, tác động cụ thể của hành động vỗ cánh này vẫn chưa được biết một cách định lượng.

Để giải quyết câu hỏi này, một nhóm các nhà khoa học do Tiến sĩ Toshiyuki Nakata từ Trường Kỹ thuật, Đại học Chiba dẫn đầu, đã nghiên cứu cách B. mori phát hiện pheromone.

Tiến sĩ Nakata giải thích về lý do thực hiện nghiên cứu này: “Chúng tôi hiểu rằng tằm bướm phát hiện pheromone bằng cách vỗ cánh để tạo ra các luồng khí xung quanh chúng. Tuy nhiên, tác động chính xác của việc vỗ cánh lên khả năng định vị nguồn mùi của bướm vẫn chưa rõ ràng.”

Nhóm nghiên cứu bao gồm đồng tác giả đầu tiên Daigo Terutsuki từ Khoa Khoa học và Công nghệ Dệt may, Đại học Shinshu; Chihiro Fukui từ Trường Khoa học & Kỹ thuật, Đại học Chiba; Ryohei Kanzaki từ Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ Tiên tiến, Đại học Tokyo; và Hao Liu từ Trường Kỹ thuật, Đại học Chiba.

Nghiên cứu của họ về: Thể tích lấy mẫu khứu giác để thu nhận pheromone bằng cách vỗ cánh của tằm bướm. Đây là một nghiên cứu dựa trên mô phỏng, được xuất bản trong Tập 14 của Scientific Reports, sử dụng kỹ thuật đo hình ảnh tốc độ cao – một kỹ thuật sử dụng các máy quay tốc độ cao để ghi lại và tái tạo chuyển động và hình học của các đối tượng – để phân tích tính toán các hệ quả khí động học của chuyển động cánh của B. mori.

Các nhà nghiên cứu đã ghi lại chi tiết các chuyển động cánh khi vỗ và xây dựng một mô hình tính toán chi tiết về côn trùng và luồng không khí xung quanh.

Sử dụng dữ liệu mô phỏng, họ đã tính toán chuyển động của các hạt giống như phân tử pheromone xung quanh tằm bướm đang vỗ cánh.

Một trong những phát hiện quan trọng của nghiên cứu là B. mori chỉ lấy mẫu pheromone có chọn lọc từ phía trước. Con bướm quét không gian bằng cách xoay cơ thể trong khi vỗ cánh để tìm nguồn phát ra pheromone.

Việc lấy mẫu pheromone theo hướng này đặc biệt hữu ích khi tìm kiếm nguồn mùi, vì bướm có thể xác định hướng của luồng mùi ngay khi phát hiện pheromone.

Không cần nói, các tác động của nghiên cứu này vượt xa nghiên cứu về côn trùng. Những hiểu biết thu được từ cách B. mori điều khiển luồng không khí có thể dẫn đến những tiến bộ trong công nghệ định vị nguồn mùi của robot.

Một nhóm do Tiến sĩ Daigo Terutsuki dẫn đầu đang phát triển máy bay không người lái được trang bị râu côn trùng để phát hiện mùi, với các ứng dụng tiềm năng như tìm kiếm người trong các tình huống khẩn cấp.

Tiến sĩ Nakata cho biết: “Những phát hiện từ nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra luồng không khí có hướng khi tìm kiếm nguồn mùi bằng robot bay.

"Điều này đòi hỏi phải điều chỉnh cẩn thận hướng của máy bay không người lái và cấu hình của cánh quạt và cảm biến mùi để tối ưu hóa khả năng phát hiện."

Hơn nữa, nghiên cứu này nhấn mạnh nhu cầu nghiên cứu tương lai cần xem xét các yếu tố môi trường như sự nhiễu loạn của luồng không khí và cấu trúc của râu, những yếu tố cũng ảnh hưởng đến việc phát hiện mùi.

Tiến sĩ Nakata cho biết: Hiện tại, robot chủ yếu dựa vào cảm biến thị giác và thính giác để điều hướng. Tuy nhiên, như những gì đã được chứng minh qua các chú chó cứu hộ, việc sử dụng khứu giác có thể rất hiệu quả trong việc tìm kiếm người.

Mặc dù việc áp dụng khứu giác trong robot vẫn còn ở giai đoạn đầu, nhưng nghiên cứu này có thể giúp phát triển những robot tìm kiếm nguồn mùi hiệu quả trong các tình huống thảm họa.

Tóm lại, nghiên cứu này không chỉ nâng cao hiểu biết của chúng ta về chiến lược phát hiện mùi của côn trùng mà còn cung cấp các nguyên tắc thiết kế quý giá cho thế hệ robot bay phát hiện mùi trong tương lai.

Minh Thành (Theo Robotics & Automation News)

tudonghoangaynay.vn
Bài liên quan
Tin bài khác
Đảng bộ Liên hiệp các Hội KH và KT Việt Nam họp thông qua nhiều nội dung quan trọng

Đảng bộ Liên hiệp các Hội KH và KT Việt Nam họp thông qua nhiều nội dung quan trọng

Chiều 21/02, tại Hà Nội, Đảng bộ Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Đảng bộ Liên hiệp hội Việt Nam) đã tổ chức hội nghị Ban chấp hành Đảng bộ (mở rộng).
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 22/2/2025: Tuổi Dần khá vất vả, tuổi Mão tiền bạc rủng rỉnh

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 22/2/2025: Tuổi Dần khá vất vả, tuổi Mão tiền bạc rủng rỉnh

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 22/2/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
VAA và VINASA hướng đến phối hợp tổ chức các sự kiện

VAA và VINASA hướng đến phối hợp tổ chức các sự kiện

Ngày 21/02, Hội Tự động hóa Việt Nam (VAA) đã có buổi làm việc với đại diện Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) nhằm thảo luận cơ hội hợp tác, phối hợp tổ chức các sự kiện, chương trình trong thời gian tới.
Thị trường chứng khoán ngày 21/2:  “Xanh vỏ, đỏ lòng”

Thị trường chứng khoán ngày 21/2: “Xanh vỏ, đỏ lòng”

Phiên giao dịch ngày 21/2, VN-Index đóng cửa ở mức 1.296,75 điểm, tăng 3,77 điểm (0,29%) với sự hỗ trợ từ nhóm cổ phiếu ngân hàng. Tuy nhiên, thị trường vẫn ở trong trạng thái “xanh vỏ, đỏ lòng” khi cổ phiếu giảm giá chiếm ưu thế.
Khám phá công nghệ điều khiển xe tự động tại các nhà máy BMW ở châu Âu

Khám phá công nghệ điều khiển xe tự động tại các nhà máy BMW ở châu Âu

Các nhà máy BMW sử dụng công nghệ LiDAR để tự động lái xe mới tới khu vực hoàn thiện, giúp tiết kiệm thời gian và nhân lực.
Đại học Bách khoa Hà Nội tuyển dụng giảng viên tạo nguồn năm 2025

Đại học Bách khoa Hà Nội tuyển dụng giảng viên tạo nguồn năm 2025

Đại học Bách khoa Hà Nội cần tuyển dụng các ứng viên trẻ tuổi, tài năng để đào tạo đạt trình độ Tiến sĩ và trở thành giảng viên của Đại học Bách khoa Hà Nội.
Năm 2025, số hóa ngành giáo dục phải ở cấp độ cao hơn

Năm 2025, số hóa ngành giáo dục phải ở cấp độ cao hơn

Đẩy mạnh triển khai 100% dịch vụ công trực tuyến; đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo, trong lĩnh vực quản lý giáo dục và hoạt động chuyên môn của ngành…
Nhận định phiên giao dịch ngày 21/2: Thận trọng khi tiếp cận ngưỡng 1.300 điểm

Nhận định phiên giao dịch ngày 21/2: Thận trọng khi tiếp cận ngưỡng 1.300 điểm

VN Index tiếp tục duy trì đà tăng và tiến sát vùng cản 1.300 điểm nhờ sự hỗ trợ từ nhóm cổ phiếu trụ. Tuy nhiên, áp lực chốt lời cũng gia tăng, đặc biệt từ khối ngoại với giá trị bán ròng 390 tỷ đồng, đặt ra những thách thức cho phiên giao dịch ngày 21/2. Khi chỉ số tiệm cận vùng kháng cự mạnh, nhà đầu tư cần thận trọng và cân nhắc chốt lời dần, thay vì mở mua mới.
Áo khoác thông minh tích hợp AI giúp ngăn ngừa bỏng nhiệt

Áo khoác thông minh tích hợp AI giúp ngăn ngừa bỏng nhiệt

Với sự phát triển của công nghệ dệt điện tử, những sản phẩm như đệm sưởi, chăn điện có thể mang lại cảm giác ấm áp và giúp giảm bớt cơn đau nhức cho người mặc. Tuy nhiên, nếu sử dụng những thiết bị này trong thời gian dài có thể sẽ gây ra các sự cố như tăng thân nhiệt hoặc bỏng nhiệt…
Nhật Bản muốn cùng Việt Nam lấp lỗ hổng nhân lực bán dẫn

Nhật Bản muốn cùng Việt Nam lấp lỗ hổng nhân lực bán dẫn

Nhật Bản thiếu nhân lực bán dẫn tại vùng Kyushu nên mong muốn Việt Nam hợp tác cung cấp nhân lực để tăng cường nhân lực trong chuỗi cung ứng chip.
hoi-thao-khoa-hoc-phat-trien-giao-thong-xanh
Quảng cáo
qc-may-tinh