acecook

Cua đồng lên ngôi

Văn hoá giải trí
01/02/2025 14:32
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị.
aa
Rượu nếp của bà tôi Chiếc cốc vại của người Hà Nội

Văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Cua đồng lên ngôi", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.

Thuở tôi còn nhỏ, con cua, con cáy đâu đâu cũng có. Đi cấy về tranh thủ móc hang một lúc cũng được cả xâu. Trẻ con chăn trâu, chiều về, đứa nào cũng tòn ten cả xâu cua buộc lạt rơm cho mẹ nấu canh. Có đứa còn bắt cua đem nướng mở tiệc ngay ngoài đồng… Con cua thời ấy là loài vật tầm thường, chẳng mấy ai để ý. Do đó, không ai mời khách ăn cỗ, ăn tiệc mà lại dọn món cua đồng cả.

Trong suốt tuổi thơ của chúng tôi, dù sống ngay giữa thủ đô nhưng có lẽ nguồn thức ăn thường xuyên nhất của mấy anh chị em chúng tôi vẫn là cua đồng. Thuở ấy, thịt thà, cá mú là của hiếm bán theo tem phiếu. Nghe hàng xóm kháo nhau ngoài cửa hàng mậu dịch có cá biển mới về là mẹ tôi sai cắp rổ đi xếp hàng. Xếp hàng mấy tiếng đồng hồ mới mua được dăm lạng cá “đồng tiền” ướp đá nhỏ xíu đem về xay nhuyễn, trộn thìa là, độn bột mì, rán lên là cả nhà có một bữa tươi. Thịt cá khan hiếm là thế mà chúng tôi vẫn lớn nhanh như thổi, ăn thủng nồi trôi rế và chẳng đứa nào bị còi xương cả. Có lẽ là nhờ mẹ tôi đã khéo tìm ra lối thoát cho dinh dưỡng của cả bảy anh chị em chúng tôi. Ấy là bà thường xuyên cho chúng tôi ăn món cua đồng nấu kèm nhiều loại rau khác, thế là đã có đủ cả đạm, khoáng lẫn vitamin.

Cua đồng lên ngôi
Canh cua đồng - Ảnh minh họa

Thuở nhỏ, tôi thường theo mẹ ra chợ Đuổi, mẹ tôi quen gần hết các bà bán hàng ngoài chợ, bà nào cũng đon đả mời chào như gặp người thân trong làng. Bà cụ bán cua xếp cả chục xóc cua đặt trước mặt cùng rổ ốc nhồi to tướng. Những con cua bị “đóng gông” được kẹp vào giữa hai que tre theo hàng dọc. Con lớn nhất có cặp càng to nhất thường là cua đực, được làm thủ lĩnh xếp đầu hàng, các con nhỏ hơn xếp sau rất có trật tự. Con nọ ngăn cách với con kia bằng một sợi lạt mỏng buộc ngang hai que tre. Mỗi xóc cua như một tiểu đội xếp hàng ngay ngắn. Mẹ mua về ba xóc cua là đủ nấu nồi canh to cho cả nhà.

Tôi thường được phân công bóc mai cua, lấy gạch và giã cua. Giã cua là ngại nhất vì giã không khéo thì cua bắn tung tóe văng cả vào mặt. Cua giã trong cối đá rất quánh, thịt cua dính vào chày và cối nên giã cũng rất mệt. Khâu lọc cua nấu canh thì phải để mẹ làm vì nếu lọc ẩu thì canh có sạn không tài nào ăn được.

Lần nào lãnh nhiệm vụ giã cua, tôi cũng lấy mấy xóc cua trong rổ ra, đặt xuống nền gạch, chăm chú xem chúng đi thế nào. Cả bầy cua bị kẹp theo hàng thẳng giữa hai que tre. Con nào cũng bò nhưng chúng chuyển động lung tung trông ngộ lắm. Người ta bảo “ngang như cua” là đúng! Có ép chúng theo hàng theo lối chúng cũng không thể nào đồng hành tiến về phía trước được. Đôi khi có những con cua đang nuôi con, bóc yếm cua ra thấy có những chú cua nhỏ xíu bò lổn ngổn. Tôi đem lũ cua con thả vào bể non bộ nuôi. Chỉ có mấy tuần mà sao chúng lớn nhanh đến thế. Thoạt đầu chỉ bằng nửa hạt gạo, sau mấy tuần đã to bằng đốt ngón út. Có lẽ vì ưa thích quan sát các con vật gắn liền với bữa ăn của người Hà Nội thuở đó như con rươi, con cua... nên sau này, một cách rất tự nhiên, tôi đã thích thú chọn học ngành Sinh học.

Cua đồng lên ngôi
Bún riêu cua

Hồi đó, từ con cua đồng tầm thường ngoài chợ, mẹ tôi đã nấu cho chúng tôi biết bao món ăn thú vị. Khi thì làm bún riêu cua, khi thì nấu cháo cua rồi cua nấu canh rau cải, nấu rau muống, rau mồng tơi…, và có lẽ hấp dẫn hơn cả là canh cua nấu rau rút, khoai sọ. Sau này, tìm hiểu về nghệ thuật ẩm thực Việt Nam, tôi mới ngộ ra rằng cái món canh cua nấu với rau muống, rau rút và khoai sọ ăn với cà muối cũng như món bún riêu cua hay bún canh cua, rau rút, rau muống chính là những món ăn thực sự thuần Việt, đậm đà bản sắc Việt Nam, cần gìn giữ như một giá trị văn hóa quý giá.

Có lần đi công tác với anh Tường, là Giáo sư Sử học người cùng làng Hoàng Mai, Hà Nội xưa với tôi, anh Tường có khoe món canh cua nấu hoa thiên lý. Quả thật tôi chưa được ăn món này bao giờ nhưng sao mà tuyệt vời đến thế. Bỗng dưng nghĩ, trên đời này có thực đơn nào có món “Xúp cua đồng nấu hoa thiên lý” chưa nhỉ?

Tôi chưa có dịp làm nghiên cứu ẩm thực so sánh giữa lối ăn, món ăn Việt với các lối ăn và món ăn của các dân tộc quanh ta nhưng có lẽ lối ăn thủy sản chế biến theo kiểu lọc thịt, giã xương, chắt nước để nấu canh như kiểu chế biến cua, cá, lươn của người Việt ta thì quả là một sáng tạo độc đáo. Làm nghề nghiên cứu Khảo cổ học động vật, tôi cũng đã khảo sát nhiều đống rác bếp của người nguyên thủy để lại trong hang cổ, và nghiệm ra, có lẽ người Việt mình đã biết ăn cua đồng từ thuở còn ăn lông ở lỗ, từ thời văn hóa Hòa Bình cách đây cả chục nghìn năm. Sau này, người Việt khai khẩn đồng bằng và thâm canh cấy lúa nước nên cái môi trường ruộng lúa con cua nó đã theo dân ta suốt cả tiến trình lịch sử hình thành và phát triển của dân tộc.

Hôm trước, tôi được bạn bè mời đi ăn đặc sản. Thịt thà cá mú dọn ra ê hề, đủ các món: Khoai tây chiên bơ, Chân giò muối, Bò lúc lắc, Tôm bao bột, Bê tái chanh, Dê bóp thính... Tiệc tan, trước khi ra về, các bà các chị đề nghị bình chọn món nào ngon nhất bữa tiệc và rốt cuộc thì món được cho điểm cao nhất chính là “Canh cua đồng nấu mồng tơi và cà pháo”.

Thì ra cua đồng đã lên ngôi!

28/8/2009

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

mca
Tin bài khác
Từ dòng code đến "bản đồ cứu sinh" giữa tâm lũ miền Bắc

Từ dòng code đến "bản đồ cứu sinh" giữa tâm lũ miền Bắc

Do ảnh hưởng của bão số 11 Matmo, mưa xối xả gây lũ, ngập lụt nặng tại Thái Nguyên, Bắc Ninh và nhiều tỉnh thành miền Bắc. Hàng trăm lời kêu cứu dồn dập trên mạng xã hội. Trước tình hình này, hai bạn trẻ tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã cùng nhau tạo nên một nền tảng công nghệ giúp kết nối người dân bị cô lập với lực lượng cứu hộ.
Sony trình làng tay cầm DualSense Icon Blue Special Edition cho PlayStation 5

Sony trình làng tay cầm DualSense Icon Blue Special Edition cho PlayStation 5

Sony tiếp tục làm mới dòng tay cầm DualSense với phiên bản đặc biệt Icon Blue Special Edition dành cho PlayStation 5, nổi bật với tông xanh biểu tượng và nhiều chi tiết tri ân nguồn gốc Nhật Bản.
Nhật Bản gửi viện trợ nhân đạo tới Bắc Ninh sau đợt "bão chồng bão, lũ chồng lũ"

Nhật Bản gửi viện trợ nhân đạo tới Bắc Ninh sau đợt "bão chồng bão, lũ chồng lũ"

Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai đã phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tiếp nhận lô hàng viện trợ khẩn cấp gồm thiết bị lọc nước, chăn, can nhựa và tấm plastic đa năng, hỗ trợ người dân vùng ngập sâu Bắc Ninh sớm ổn định cuộc sống sau mưa lũ.
Thị trường chứng khoán ngày 14/10:  Dòng tiền luân chuyển, thị trường chững nhịp sau chuỗi tăng nóng

Thị trường chứng khoán ngày 14/10: Dòng tiền luân chuyển, thị trường chững nhịp sau chuỗi tăng nóng

Sau chuỗi phiên bứt phá mạnh, thị trường chứng khoán ngày 14/10 ghi nhận nhịp điều chỉnh khi nhóm cổ phiếu trụ – đặc biệt là họ Vingroup – đồng loạt hạ nhiệt. VN-Index có thời điểm tiến sát 1.800 điểm nhưng nhanh chóng thu hẹp đà tăng, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư và xu hướng dòng tiền đang dịch chuyển giữa các nhóm ngành.
Tiếp tục hỗ trợ 400 tỷ đồng cho các tỉnh khắc phục hậu quả mưa lũ

Tiếp tục hỗ trợ 400 tỷ đồng cho các tỉnh khắc phục hậu quả mưa lũ

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Quyết định số 2241/QĐ-TTg ngày 12/10/2025 về việc hỗ trợ khẩn cấp 400 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2025 cho các tỉnh Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn và Bắc Ninh nhằm khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống người dân và khôi phục hạ tầng thiết yếu.
Ban hành Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả của KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đối với phát triển KTXH

Ban hành Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả của KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đối với phát triển KTXH

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng ký Quyết định số 2244/QĐ-TTg ngày 13/10/2025 ban hành Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đối với phát triển kinh tế - xã hội (Bộ tiêu chí).
Hành trình của "thủ khoa kép" và khát vọng ngành tự động hóa

Hành trình của "thủ khoa kép" và khát vọng ngành tự động hóa

Trong những ngày đầu thu, khi tân sinh viên hối hả nhập học tại Trường Đại học Giao thông Vận tải, giữa hàng nghìn gương mặt háo hức và kỳ vọng, cái tên Nguyễn Ngọc Quý trở nên nổi bật. Sinh năm 2007, đến từ vùng đất thuần nông Nam Định, Quý đã ghi dấu ấn bằng thành tích ấn tượng: trở thành thủ khoa ngành Kỹ thuật điều khiển và Tự động hóa với số điểm 27,73 khối A (Toán 8,5; Lý 10; Hóa 9,75). Thành tích ấy không chỉ đơn thuần là con số, mà còn là một hành trình dài kiên trì, bền bỉ, nối tiếp truyền thống hiếu học của quê hương đồng bằng Bắc Bộ.
Bộ Công an triển khai chương trình cứu trợ khẩn cấp đồng bào vùng bão lũ qua ứng dụng VNeID

Bộ Công an triển khai chương trình cứu trợ khẩn cấp đồng bào vùng bão lũ qua ứng dụng VNeID

Không cần tài khoản phức tạp hay thủ tục rườm rà, người dân giờ đây có thể ủng hộ đồng bào vùng bão lũ ngay trên ứng dụng VNeID. Chương trình “Chung tay cứu trợ khẩn cấp” do Bộ Công an triển khai từ ngày 10/10 đang mở ra cách làm mới, tiện lợi và minh bạch trong công tác cứu trợ.
Nhận định phiên giao dịch ngày 14/10: Duy trì cổ phiếu giữ vững xu hướng tăng

Nhận định phiên giao dịch ngày 14/10: Duy trì cổ phiếu giữ vững xu hướng tăng

Thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục khởi sắc trong phiên giao dịch ngày 13/10, khi VN-Index bứt phá lên vùng đỉnh mới trên 1.765 điểm, khẳng định xu hướng tăng giá rõ rệt. Nhà đầu tư được khuyến nghị tiếp tục nắm giữ những mã duy trì xu hướng tăng ổn định và theo dõi nhịp điều chỉnh để lựa chọn điểm mua phù hợp.
Tử vi vòng quay công nghệ ngày 14/10/2025: Tuổi Tý nên đặc biệt thận trọng trong công việc, Tuổi Dần gặp nhiều thuận lợi

Tử vi vòng quay công nghệ ngày 14/10/2025: Tuổi Tý nên đặc biệt thận trọng trong công việc, Tuổi Dần gặp nhiều thuận lợi

Những bí ẩn của khoa học đời sống là "món ăn" tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tử vi vòng quay công nghệ xem tử vi 12 con giáp ngày 14/10/2025 cho tất cả các tuổi nhằm dự đoán vận hạn về công danh, tiền bạc, tình duyên, sức khỏe...
song-gia-tri