acecook

Cua đồng lên ngôi

Văn hoá giải trí
01/02/2025 14:32
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị.
aa
Rượu nếp của bà tôi Chiếc cốc vại của người Hà Nội

Văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Cua đồng lên ngôi", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.

Thuở tôi còn nhỏ, con cua, con cáy đâu đâu cũng có. Đi cấy về tranh thủ móc hang một lúc cũng được cả xâu. Trẻ con chăn trâu, chiều về, đứa nào cũng tòn ten cả xâu cua buộc lạt rơm cho mẹ nấu canh. Có đứa còn bắt cua đem nướng mở tiệc ngay ngoài đồng… Con cua thời ấy là loài vật tầm thường, chẳng mấy ai để ý. Do đó, không ai mời khách ăn cỗ, ăn tiệc mà lại dọn món cua đồng cả.

Trong suốt tuổi thơ của chúng tôi, dù sống ngay giữa thủ đô nhưng có lẽ nguồn thức ăn thường xuyên nhất của mấy anh chị em chúng tôi vẫn là cua đồng. Thuở ấy, thịt thà, cá mú là của hiếm bán theo tem phiếu. Nghe hàng xóm kháo nhau ngoài cửa hàng mậu dịch có cá biển mới về là mẹ tôi sai cắp rổ đi xếp hàng. Xếp hàng mấy tiếng đồng hồ mới mua được dăm lạng cá “đồng tiền” ướp đá nhỏ xíu đem về xay nhuyễn, trộn thìa là, độn bột mì, rán lên là cả nhà có một bữa tươi. Thịt cá khan hiếm là thế mà chúng tôi vẫn lớn nhanh như thổi, ăn thủng nồi trôi rế và chẳng đứa nào bị còi xương cả. Có lẽ là nhờ mẹ tôi đã khéo tìm ra lối thoát cho dinh dưỡng của cả bảy anh chị em chúng tôi. Ấy là bà thường xuyên cho chúng tôi ăn món cua đồng nấu kèm nhiều loại rau khác, thế là đã có đủ cả đạm, khoáng lẫn vitamin.

Cua đồng lên ngôi
Canh cua đồng - Ảnh minh họa

Thuở nhỏ, tôi thường theo mẹ ra chợ Đuổi, mẹ tôi quen gần hết các bà bán hàng ngoài chợ, bà nào cũng đon đả mời chào như gặp người thân trong làng. Bà cụ bán cua xếp cả chục xóc cua đặt trước mặt cùng rổ ốc nhồi to tướng. Những con cua bị “đóng gông” được kẹp vào giữa hai que tre theo hàng dọc. Con lớn nhất có cặp càng to nhất thường là cua đực, được làm thủ lĩnh xếp đầu hàng, các con nhỏ hơn xếp sau rất có trật tự. Con nọ ngăn cách với con kia bằng một sợi lạt mỏng buộc ngang hai que tre. Mỗi xóc cua như một tiểu đội xếp hàng ngay ngắn. Mẹ mua về ba xóc cua là đủ nấu nồi canh to cho cả nhà.

Tôi thường được phân công bóc mai cua, lấy gạch và giã cua. Giã cua là ngại nhất vì giã không khéo thì cua bắn tung tóe văng cả vào mặt. Cua giã trong cối đá rất quánh, thịt cua dính vào chày và cối nên giã cũng rất mệt. Khâu lọc cua nấu canh thì phải để mẹ làm vì nếu lọc ẩu thì canh có sạn không tài nào ăn được.

Lần nào lãnh nhiệm vụ giã cua, tôi cũng lấy mấy xóc cua trong rổ ra, đặt xuống nền gạch, chăm chú xem chúng đi thế nào. Cả bầy cua bị kẹp theo hàng thẳng giữa hai que tre. Con nào cũng bò nhưng chúng chuyển động lung tung trông ngộ lắm. Người ta bảo “ngang như cua” là đúng! Có ép chúng theo hàng theo lối chúng cũng không thể nào đồng hành tiến về phía trước được. Đôi khi có những con cua đang nuôi con, bóc yếm cua ra thấy có những chú cua nhỏ xíu bò lổn ngổn. Tôi đem lũ cua con thả vào bể non bộ nuôi. Chỉ có mấy tuần mà sao chúng lớn nhanh đến thế. Thoạt đầu chỉ bằng nửa hạt gạo, sau mấy tuần đã to bằng đốt ngón út. Có lẽ vì ưa thích quan sát các con vật gắn liền với bữa ăn của người Hà Nội thuở đó như con rươi, con cua... nên sau này, một cách rất tự nhiên, tôi đã thích thú chọn học ngành Sinh học.

Cua đồng lên ngôi
Bún riêu cua

Hồi đó, từ con cua đồng tầm thường ngoài chợ, mẹ tôi đã nấu cho chúng tôi biết bao món ăn thú vị. Khi thì làm bún riêu cua, khi thì nấu cháo cua rồi cua nấu canh rau cải, nấu rau muống, rau mồng tơi…, và có lẽ hấp dẫn hơn cả là canh cua nấu rau rút, khoai sọ. Sau này, tìm hiểu về nghệ thuật ẩm thực Việt Nam, tôi mới ngộ ra rằng cái món canh cua nấu với rau muống, rau rút và khoai sọ ăn với cà muối cũng như món bún riêu cua hay bún canh cua, rau rút, rau muống chính là những món ăn thực sự thuần Việt, đậm đà bản sắc Việt Nam, cần gìn giữ như một giá trị văn hóa quý giá.

Có lần đi công tác với anh Tường, là Giáo sư Sử học người cùng làng Hoàng Mai, Hà Nội xưa với tôi, anh Tường có khoe món canh cua nấu hoa thiên lý. Quả thật tôi chưa được ăn món này bao giờ nhưng sao mà tuyệt vời đến thế. Bỗng dưng nghĩ, trên đời này có thực đơn nào có món “Xúp cua đồng nấu hoa thiên lý” chưa nhỉ?

Tôi chưa có dịp làm nghiên cứu ẩm thực so sánh giữa lối ăn, món ăn Việt với các lối ăn và món ăn của các dân tộc quanh ta nhưng có lẽ lối ăn thủy sản chế biến theo kiểu lọc thịt, giã xương, chắt nước để nấu canh như kiểu chế biến cua, cá, lươn của người Việt ta thì quả là một sáng tạo độc đáo. Làm nghề nghiên cứu Khảo cổ học động vật, tôi cũng đã khảo sát nhiều đống rác bếp của người nguyên thủy để lại trong hang cổ, và nghiệm ra, có lẽ người Việt mình đã biết ăn cua đồng từ thuở còn ăn lông ở lỗ, từ thời văn hóa Hòa Bình cách đây cả chục nghìn năm. Sau này, người Việt khai khẩn đồng bằng và thâm canh cấy lúa nước nên cái môi trường ruộng lúa con cua nó đã theo dân ta suốt cả tiến trình lịch sử hình thành và phát triển của dân tộc.

Hôm trước, tôi được bạn bè mời đi ăn đặc sản. Thịt thà cá mú dọn ra ê hề, đủ các món: Khoai tây chiên bơ, Chân giò muối, Bò lúc lắc, Tôm bao bột, Bê tái chanh, Dê bóp thính... Tiệc tan, trước khi ra về, các bà các chị đề nghị bình chọn món nào ngon nhất bữa tiệc và rốt cuộc thì món được cho điểm cao nhất chính là “Canh cua đồng nấu mồng tơi và cà pháo”.

Thì ra cua đồng đã lên ngôi!

28/8/2009

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

mca
Tin bài khác
Niềm tin: giá trị cốt lõi của nguồn vốn con người

Niềm tin: giá trị cốt lõi của nguồn vốn con người

Thực tế cho thấy nguồn lực con người được xem là tài sản quan trọng và bền vững nhất của bất kỳ nền kinh tế nào, ở đó niềm tin đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong vốn con người, tạo nền tảng cho các yếu tố then chốt khác như sự tin tưởng, động lực và mục đích để thúc đẩy hiệu suất và đổi mới.
Thị trường chứng khoán ngày 29/10: Bất động sản đỏ lửa, nhóm ngân hàng cứu thị trường

Thị trường chứng khoán ngày 29/10: Bất động sản đỏ lửa, nhóm ngân hàng cứu thị trường

Thị trường ngày 29/10 khởi đầu hứng khởi nhưng nhanh chóng “nguội đi” khi dòng tiền chững lại. Bất động sản bị chốt lời ồ ạt, trong khi nhóm ngân hàng trở thành “điểm tựa” giúp VN Index giữ được sắc xanh cuối phiên.
Sonatus ra mắt AI Director để tăng tốc AI biên (Edge AI) trên xe ô tô

Sonatus ra mắt AI Director để tăng tốc AI biên (Edge AI) trên xe ô tô

Sonatus, công ty phần mềm xe hơi có trụ sở tại Sunnyvale, vừa công bố một nền tảng mới được thiết kế để giúp các nhà sản xuất ô tô triển khai trí tuệ nhân tạo (AI) trực tiếp bên trong xe.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự tọa đàm về trí tuệ nhân tạo và chip bán dẫn tại Anh

Tổng Bí thư Tô Lâm dự tọa đàm về trí tuệ nhân tạo và chip bán dẫn tại Anh

Chuyến thăm chính thức Vương quốc Anh của Tổng Bí thư Tô Lâm ghi dấu bằng buổi tọa đàm quan trọng về trí tuệ nhân tạo, nơi Việt Nam khẳng định quyết tâm đồng hành cùng thế giới trong phát triển công nghệ vì con người, vì hòa bình và thịnh vượng chung.
450 công ty hàng đầu trong hệ sinh thái năng lượng mới quy tụ tại Đài Loan định hình tương lai bền vững

450 công ty hàng đầu trong hệ sinh thái năng lượng mới quy tụ tại Đài Loan định hình tương lai bền vững

Tuần lễ Năng lượng thông minh Quốc tế Đài Loan (Energy Taiwan 2025) và Triển lãm phát triển bền vững Đài Loan (Net-Zero Taiwan) do Hiệp hội xúc tiến thương mại Đài Loan (TAITRA) cùng Liên minh Năng lượng xanh và Phát triển bền vững (GESA) thuộc SEMI đồng tổ chức được khai mạc sáng ngày 29 tháng 10 tại tầng 1 và tầng 4 của Trung tâm Triển lãm Nam Cảng, Đài Loan.
Siemens công bố nghiên cứu toàn cầu trước thềm COP30: An ninh năng lượng vượt lên trên mục tiêu khí hậu

Siemens công bố nghiên cứu toàn cầu trước thềm COP30: An ninh năng lượng vượt lên trên mục tiêu khí hậu

Báo cáo mới nhất của Siemens cho thấy một bước ngoặt trong tư duy chuyển đổi năng lượng toàn cầu: các chính phủ giờ đây coi đảm bảo an ninh năng lượng là yếu tố sống còn, thậm chí vượt lên so với hợp tác khí hậu. Nghiên cứu được công bố ngay trước thềm COP30 tại Brazil, thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế.
Hà Nội lần đầu tiên lọt top 5 thành phố hạnh phúc nhất châu Á

Hà Nội lần đầu tiên lọt top 5 thành phố hạnh phúc nhất châu Á

Không chỉ là trung tâm chính trị - văn hóa của Việt Nam, Hà Nội nay còn được thế giới ghi nhận là một trong những thành phố hạnh phúc nhất châu Á. Xếp hạng mới của Time Out cho thấy sức sống và bản sắc riêng của Thủ đô ngàn năm, nơi con người tìm thấy niềm vui trong những điều bình dị mỗi ngày.
Nhận định phiên giao dịch ngày 29/10: VN-Index có thể tiếp tục phục hồi, song nên thận trọng với các nhịp rung lắc

Nhận định phiên giao dịch ngày 29/10: VN-Index có thể tiếp tục phục hồi, song nên thận trọng với các nhịp rung lắc

Sau phiên phục hồi mạnh, VN-Index tiếp tục duy trì đà hứng khởi và tiến gần ngưỡng 1.700 điểm – mốc tâm lý quan trọng của thị trường. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng áp lực chốt lời và sự phân hóa giữa các nhóm cổ phiếu có thể khiến nhịp rung lắc quay trở lại trong những phiên tới.
Bản sao số: Nhân đôi hiệu suất, giảm rủi ro trong tự động hóa nhà máy

Bản sao số: Nhân đôi hiệu suất, giảm rủi ro trong tự động hóa nhà máy

Trong bối cảnh thiếu hụt lao động và chi phí sản xuất ngày càng leo thang, “bản sao số” (Digital Twin) đang trở thành nền tảng chiến lược giúp doanh nghiệp vừa tích hợp tự động hóa thông minh, vừa tối ưu dây chuyền mà không cần “đập đi xây lại”. Công nghệ này mô phỏng, dự đoán và xử lý mọi kịch bản vận hành từ lỗi kỹ thuật đến tấn công mạng trong không gian ảo, cho phép nhà máy “nhìn thấy tương lai” trước khi bước vào thực tế.
Final ra mắt tai nghe ZE300 ANC TWS: Nhỏ gọn, êm ái, tối ưu cho giấc ngủ

Final ra mắt tai nghe ZE300 ANC TWS: Nhỏ gọn, êm ái, tối ưu cho giấc ngủ

Nhỏ gọn, êm ái và thông minh hơn - đó là những gì Final hướng tới với ZE300 ANC TWS, mẫu tai nghe không dây chống ồn mới nhất được thiết kế để người dùng có thể đeo suốt cả đêm mà vẫn dễ chịu.
song-gia-tri