acecook

Việt Nam cần mô hình tăng trưởng mới: Dựa vào trí tuệ thay vì tài nguyên

Diễn đàn
16/07/2025 15:06
Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 -2030 và chuẩn bị tổng kết 40 năm Đổi mới. Trong bối cảnh đó, việc xác lập mô hình tăng trưởng mới được xem là nhiệm vụ chính trị cấp thiết, nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững và trở thành nước phát triển vào năm 2045.
aa

Đây là nội dung được nhấn mạnh tại Diễn đàn “Xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam giai đoạn 2026 - 2030, định hướng đến năm 2045” do Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức ngày 15/7 tại Hà Nội.

Xác lập mô hình tăng trưởng - nhiệm vụ cấp thiết

Toàn cảnh diễn đàn
Toàn cảnh diễn đàn

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Hồng Sơn nêu rõ, sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu kinh tế to lớn, được bạn bè và cộng đồng quốc tế ghi nhận. Theo đó, tăng trưởng kinh tế duy trì ở mức khá cao, đời sống người dân không ngừng được cải thiện, vị thế quốc gia ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế. Đất nước cũng đã có những bước tiến đáng kể trong tái cơ cấu đầu tư công, quản lý nợ công, cải thiện môi trường kinh doanh và thúc đẩy đổi mới sáng tạo,… Tuy nhiên, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương cho rằng, tốc độ đổi mới mô hình tăng trưởng chưa thực sự nhanh và mạnh mẽ như kỳ vọng, tăng trưởng chưa thực sự bền vững, năng suất lao động tuy có cải thiện nhưng vẫn còn khoảng cách lớn so với các nước trong khu vực; cạnh tranh của nhiều ngành, lĩnh vực vẫn còn hạn chế, sự phụ thuộc vào yếu tố vốn và lao động giá rẻ vẫn còn nặng nề, khả năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế; chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu,…

Trong bối cảnh thế giới có những biến động sâu sắc về công nghệ, địa kinh tế, địa chính trị và môi trường, Việt Nam đang đứng trước thời điểm quan trọng để xác lập mô hình tăng trưởng mới phù hợp, tạo nền tảng cho phát triển trong 10 - 20 năm tới. Thế giới đang bước vào kỷ nguyên mới của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kinh tế số, kinh tế xanh và chuyển đổi năng lượng. Đồng thời, các thách thức như biến đổi khí hậu, xung đột địa chính trị, cạnh tranh chiến lược và các vấn đề an ninh phi truyền thống đang tác động ngày càng phức tạp. Trong nước, quá trình tổng kết 40 năm đổi mới và xây dựng Văn kiện Đại hội XIV đòi hỏi phải làm rõ mô hình tăng trưởng phù hợp với thực tiễn mới.

Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Đặng Xuân Thanh chia sẻ, mô hình tăng trưởng hiện hành đang tiệm cận giới hạn khi phụ thuộc vào vốn đầu tư, khai thác tài nguyên và xuất khẩu gia công. Trong khi đó, các động lực tăng trưởng mới như đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, kinh tế số, tri thức bản địa vẫn chưa trở thành yếu tố trung tâm trong cấu trúc phát triển. Việt Nam có nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình nếu không sớm kiến tạo mô hình tăng trưởng mới phù hợp với một thế giới đang tái cấu trúc mạnh mẽ cả về chuỗi giá trị, sản xuất, năng lượng, công nghệ và tài nguyên. Mô hình mới phải là cấu trúc phức hợp, tích hợp đồng thời chuyển đổi số - chuyển đổi xanh - đổi mới sáng tạo và liên kết vùng.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Đột phá thể chế, chuyển đổi số là trung tâm mô hình tăng trưởng

Chia sẻ tại diễn đàn, Chuyên gia Kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam Nguyễn Bá Hùng nêu rõ, điều kiện tiên quyết để mô hình tăng trưởng mới đi vào thực chất là đột phá thể chế. Theo đó, cần thiết lập một sân chơi công bằng, giảm thiểu tình trạng bị chi phối bởi nhóm lợi ích, bất cân xứng thông tin và rào cản cạnh tranh. Khi môi trường thị trường lành mạnh, doanh nghiệp mới có thể đầu tư dài hạn, đổi mới sáng tạo, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ngoài ra, phải cải cách toàn diện hệ thống chính sách tài khóa, tín dụng, đầu tư công theo hướng hỗ trợ khu vực sản xuất, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, công nghệ xanh và công nghiệp hỗ trợ.

Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Trần Thọ Đạt cho rằng, chuyển đổi số phải trở thành cấu phần trung tâm của mô hình tăng trưởng mới, không chỉ là công cụ hỗ trợ. Dữ liệu - tri thức - hạ tầng số cần được nhìn nhận là tài sản chiến lược. Việt Nam cần xây dựng khung pháp lý cho thị trường dữ liệu, tạo lập môi trường cạnh tranh số minh bạch, tăng đầu tư cho hạ tầng số và giáo dục số.

Cùng quan điểm, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới Lê Xuân Sang cho rằng, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm Đài Loan - một nền kinh tế có sức chống chịu cao nhờ kết hợp chặt chẽ giữa phát triển công nghiệp công nghệ cao và thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo. Thành công của Đài Loan đến từ thể chế minh bạch, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo linh hoạt và nhà nước kiến tạo thực chất.

Từ thực tiễn quốc tế, nhiều đại biểu tại Diễn đàn cũng phân tích, mô hình tăng trưởng mới cần chuyển dịch từ khai thác nguồn lực sang phát triển năng lực; từ tăng trưởng theo chiều rộng sang chiều sâu; từ mô hình dựa trên sản xuất thâm dụng lao động sang mô hình dựa vào công nghệ, tri thức và sáng tạo. Đặc biệt, cần chú trọng cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao hiệu lực quản trị công, hiện đại hóa bộ máy hành chính và nâng cao năng lực hoạch định chính sách.

Đầu tư công cần được tái cấu trúc theo hướng hỗ trợ hạ tầng số, đổi mới sáng tạo, giáo dục - đào tạo và đô thị xanh. Chính sách thu hút FDI thế hệ mới phải gắn với chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực và phát triển công nghiệp hỗ trợ nội địa. Bên cạnh đó, cần tăng cường liên kết vùng, phát huy vai trò các đô thị lớn và cực tăng trưởng như trung tâm sáng tạo và đầu tàu chuyển đổi mô hình. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, thúc đẩy kinh tế số, kinh tế xanh, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo lấy doanh nghiệp làm trung tâm.

tudonghoangaynay.vn
mca
Tin bài khác
Dự kiến từ năm 2026, các trường đại học, cao đẳng hoạt động với quy mô, tổ chức mới

Dự kiến từ năm 2026, các trường đại học, cao đẳng hoạt động với quy mô, tổ chức mới

Trong cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ, Thứ trưởng Bộ GDĐT Lê Tấn Dũng thông tin, việc sáp nhập, giải thể các trường đại học, dạy nghề yếu kém là chủ trươnlớn của Bộ Chính trị, sẽ được triển khai quyết liệt, khoa học, thấu đáo, để có thể thực hiện từ năm 2026.
Robot Yushu lộ lỗ hổng có thể tự lây nhiễm - cảnh báo mới cho ngành robot hình người

Robot Yushu lộ lỗ hổng có thể tự lây nhiễm - cảnh báo mới cho ngành robot hình người

Ngày 2/10/2025, tài khoản chính thức Quantum Bit (QbitAI) trên nền tảng The Paper đăng tải thông tin chấn động: nhiều mẫu robot của công ty Yushu (Unitree Robotics) bị phát hiện có lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng, cho phép tin tặc chiếm quyền điều khiển hoàn toàn thiết bị qua kết nối Bluetooth năng lượng thấp (BLE) và có thể tự động lây nhiễm giữa các robot với nhau.
Việt Nam đủ vị thế và nội lực, sẵn sàng cho Hội nghị AMMS 8 và SOMS 16

Việt Nam đủ vị thế và nội lực, sẵn sàng cho Hội nghị AMMS 8 và SOMS 16

Cục trưởng Cục Thể dục thể thao (TDTT) Việt Nam Nguyễn Danh Hoàng Việt vừa chủ trì buổi làm việc với các đơn vị, phòng chức năng trực thuộc, nhằm rà soát toàn bộ công tác chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Thể thao lần thứ 8 (AMMS 8) và Hội nghị quan chức cấp cao về Thể thao ASEAN lần thứ 16 (SOMS 16).
Vingroup thành lập VinMetal, chính thức bước vào lĩnh vực luyện kim với dự án thép 10.000 tỉ đồng tại Hà Tĩnh

Vingroup thành lập VinMetal, chính thức bước vào lĩnh vực luyện kim với dự án thép 10.000 tỉ đồng tại Hà Tĩnh

Tập đoàn Vingroup tham gia lĩnh vực công nghiệp luyện kim với Công ty Cổ phần Sản xuất và Kinh doanh VinMetal, với vốn đầu 10.000 tỉ đồng tại Vũng Áng.
Thị trường chứng khoán ngày 07/10: VN Index hụt hơi trước mốc 1.700, sắc đỏ áp đảo khi thanh khoản hạ nhiệt

Thị trường chứng khoán ngày 07/10: VN Index hụt hơi trước mốc 1.700, sắc đỏ áp đảo khi thanh khoản hạ nhiệt

Sau ít phút thăng hoa đầu phiên, lực bán lan rộng đã phủ sắc đỏ lên hầu hết các nhóm ngành. VN Index đóng cửa tại 1.685,3 điểm với độ rộng rất tiêu cực (77 mã tăng/247 mã giảm), cho thấy mốc 1.700 điểm vẫn là kháng cự đáng gờm khi tâm lý chờ đợi thông tin nâng hạng còn chi phối.
GenAI và hành lang pháp lý: Bước đi chiến lược cho thời kỳ mới

GenAI và hành lang pháp lý: Bước đi chiến lược cho thời kỳ mới

Ngày 9/10, tại Hà Nội, sẽ diễn ra Diễn đàn trí tuệ nhân tạo Việt Nam 2025 - AI360 với chủ đề “Xây dựng doanh nghiệp và xã hội thông minh cùng AI”.
Thu hút chuyên gia khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số bằng cơ chế, chính sách mới

Thu hút chuyên gia khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số bằng cơ chế, chính sách mới

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 249/2025/NĐ-CP ngày 19/9/2025 quy định cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Nhận định phiên giao dịch ngày 7/10: VN-Index hướng tới mốc 1.700 điểm

Nhận định phiên giao dịch ngày 7/10: VN-Index hướng tới mốc 1.700 điểm

Thị trường chứng khoán Việt Nam ngày 6/10 chứng kiến phiên tăng mạnh mẽ, VN-Index bứt phá gần 50 điểm, đóng cửa tại 1.695,5 điểm, với giá trị khớp lệnh đạt 29.500 tỷ đồng trên sàn HoSE – mức cao nhất trong nhiều tuần gần đây.
Hé lộ bí mật của nguyên tử: Đột phá mới trong công nghệ bán dẫn

Hé lộ bí mật của nguyên tử: Đột phá mới trong công nghệ bán dẫn

Trái ngược với quan điểm lâu nay cho rằng các nguyên tử trong chất bán dẫn phân bố ngẫu nhiên, một nghiên cứu mới đã lần đầu tiên hé lộ cấu trúc trật tự ẩn giấu bên trong vi mạch.
Robot AI “Poseidon”: Bí quyết để sashimi tươi hơn gấp 3 lần

Robot AI “Poseidon”: Bí quyết để sashimi tươi hơn gấp 3 lần

Một startup ở khu vực Los Angeles đang dùng trí tuệ nhân tạo (AI) và robot để thay đổi cách chế biến sashimi: làm cá ngon hơn, bảo quản lâu hơn và chế biến theo một cách "nhân đạo" hơn.
song-gia-tri