acecook

Sang mà lạnh

Văn hoá giải trí
24/01/2025 04:04
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị, văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Sang mà lạnh", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.
aa
Chiếc cốc vại của người Hà Nội Người Hà Nội và bia
Sang mà lạnh
Mâm cỗ ngày xưa

Giỗ cụ nội tôi thuở xưa

Trong gia đình tôi, có một đám giỗ mà mọi người quan tâm nhất. Đó là giỗ cụ nội tôi vào ngày 27 tháng chạp hằng năm. Cụ nội tôi mất trước khi tôi ra đời có vài ngày vào năm 1947 - Cụ bị Tây đi càn sát hại. Bởi thế, mỗi lần giỗ cụ tôi là mọi người lại nhớ đến cái năm ấy, cái ngày ấy.

Ông nội tôi là con trưởng và tôi là chắt đích tôn. Thế nên từ mấy tuần trước, các ông trẻ, bà trẻ tôi đã về gặp ông bà tôi bàn làm giỗ. Người thì chuẩn bị gạo, đỗ, đong rượu, lo thu gom bát đĩa của mỗi gia đình. Ông tôi và mấy ông trẻ khỏe mạnh nhất thì lo chuyện mổ lợn, dựng rạp. Con lợn nuôi cả năm để chờ đến ngày giỗ béo nung núc trong chuồng. Cái sân lát gạch Bát Tràng nối từ nhà ông tôi ra bể nước và bếp phía sau nhà được các ông trẻ tôi lấy tre gác ngang tường rồi dùng nong úp lên trên. Cả khoảng sân nay đã trở thành một gian nhà rộng, nền được trải chiếu. Từ đêm trước, các ông trẻ tôi đã cắt đặt mọi công việc, việc hệ trọng, sôi nổi nhất vẫn là thịt lợn. Hồi ấy, đám giỗ, đám cưới mà không có tiếng lợn bị chọc tiết kêu eng éc là coi như đám giỗ, đám cưới xoàng. Cái việc mổ lợn làm cỗ nó như một màn biểu diễn không thể thiếu được trong nghi lễ của đám hiếu, hỷ ngày ấy. Hồi đó tôi còn nhỏ, nhưng là chắt đích tôn nên được các cụ chiều lắm. Lợn mổ xong, thế nào cũng được cái bong bóng lợn đem sát tro rửa sạch, rồi thổi phồng lên làm quả bóng chơi rất thú vị. Khi giã giò, bao giờ ông tôi cũng gói riêng cho thằng chắt đích tôn một cái giò lụa nhỏ xíu ăn ngon vô cùng.

Các cụ bà thì cắt đặt mọi công việc bếp núc, từ ngâm gạo, đãi đỗ, thổi xôi đến bày đặt các món. Đặc biệt, giả cầy, măng… là những món mà sinh thời cụ nội tôi rất ưa dùng, bao giờ cũng phải có. Các bà cũng tranh thủ bổ cau têm trầu, cọ rửa đồ thờ và làm bao việc lặt vặt. Chẳng ai bảo ai, nhưng công việc cứ nhanh thoăn thoắt đâu vào đấy cả. Đây cũng là dịp để các bà, các cô thi nhau trổ tài nấu nướng. Với những ai mới về làm dâu trong họ thì đây còn là một dịp “sát hạch” về tài nội trợ. Nhiều bà được khen nhưng cũng có bà không tránh khỏi tiếng chê vì vụng về bếp núc hay trong ứng xử chưa phải phép.

Cỗ đã nấu xong, các cụ bà sắp đặt cẩn thận đồ ăn thức uống lên mâm đồng rồi dâng lên bàn thờ, hương khói nghi ngút. Lần lượt ông nội tôi rồi đến các ông, các bà trẻ khăn áo chỉnh tề, thắp hương khấn vái tổ tiên ông bà và cụ tôi.

Trong những năm chiến tranh ly tán, những đám giỗ linh đình như hồi tôi còn nhỏ đã giảm nhiều. Phần vì không có điều kiện tụ họp do đất nước hãy còn bị chia cắt, phần vì kinh tế khó khăn. Tuy vậy, đến ngày giỗ cụ tôi, mọi nhà vẫn đến thắp hương bàn thờ và làm mâm cơm cúng bình dị nhưng thành kính nhớ đến tổ tiên. Trong gia đình, cũng có nhiều người đi xa hoặc sống ở nước ngoài nhưng đến ngày ấy, ai cũng thắp nén hương trước bàn thờ ông bà tổ tiên để tưởng nhớ người đã khuất.

Còn nhiều hình ảnh của đám giỗ mà không sao kể hết. Tôi chỉ nhớ đấy là một ngày hệ trọng nhất trong năm của gia đình dòng họ. Nhiều anh chị em họ tôi cả năm chỉ có một ngày ấy là được gặp mặt nhau. Sau này lớn lên, phiêu bạt khắp nơi, con đàn cháu đống cả nhưng mỗi lần hội họp, chúng tôi đều nhớ đến kỷ niệm của những ngày giỗ thuở xưa. Ông nội, bà nội tôi cùng thế hệ các cụ đều ra đi cả nhưng ký ức về người đã khuất và sâu đậm nhất là những ngày giỗ năm xưa thì chẳng bao giờ quên.

Sang mà lạnh
Những ngày giỗ năm xưa thì chẳng bao giờ quên...

Đám giỗ bác tối qua

Ông bác - anh ruột mẹ tôi là một y sĩ nổi tiếng ở Hà Nội. Ông cũng là một người sành ăn. Ông biết thưởng thức và chế biến nhiều món ăn đặc sắc của Hà Nội. Thời còn nhỏ, mỗi lần giỗ bà ngoại tôi, bác tôi, mẹ tôi cùng các cậu, các dì lại xúm vào lo bữa cỗ giỗ. Bác tôi kỹ tính, ông dành cả ngày hôm trước để chuẩn bị thực phẩm thật chu đáo, thật sạch sẽ. Vì làm ngành y nên ông rất am tường cách chọn và bảo quản đồ ăn, thức uống. Ông chế biến nhiều món cầu kỳ lắm. Thuở nhỏ, được về ăn cỗ giỗ bà ngoại, tôi nhớ nhất mấy món lạ như xúp vây cá mập, nấm hầm cua bể, bê thui chấm tương gừng, chè sen nhãn lồng tráng miệng…

Bác tôi đã mất trên 20 năm nay. Theo thường lệ cứ đến ngày giỗ, gia đình, anh em chúng tôi lại tập trung về nhà anh trưởng, nơi đặt bàn thờ bác, để thắp hương và cả nhà lại tất bật làm một bữa cỗ thịnh soạn mời họ hàng. Nhà chật, trời mùa hè nóng. Đến ngày giỗ là phải trải chiếu phủ giấy báo xuống đất, ngồi kín cả gian nhà. Người nọ ngồi sát người kia, ăn xong bữa cỗ thì mồ hôi vã ra như tắm và chân mỏi nhừ vì phải ngồi bó giò cả buổi. Đồ ăn, thức uống thì ê hề và tuyệt ngon vì các bà chị tôi vẫn giữ được các kỹ thuật nấu nướng mà ông bác tôi truyền lại. Chỉ có cái khổ là nhà quá chật lại nằm trong ngõ giữa khu phố xưa của Hà Nội, có muốn dựng rạp cũng chẳng biết dựng vào đâu. Tuy chật, tuy nóng nhưng mỗi lần về dự đám giỗ bác tôi là các anh chị em chúng tôi đều cảm thấy đầm ấm, quây quần bên nhau. Bác gái tôi tuy đã trên 90 tuổi, chỉ ngồi một góc giường, nhưng khi người thân về dự giỗ, trên mặt cụ vẫn rạng lên nét vui mừng vì được gặp lại họ hàng con cháu. Chúng tôi ngồi ăn uống, cụng ly dưới sàn gạch hoa trải giấy báo và hướng lên bàn thờ nghi ngút khói hương, nơi bác tôi đang mỉm nụ cười hiền từ trong khung ảnh. Ai cũng cảm thấy trong giờ phút thiêng liêng ấy, bác tôi đang về với con, với cháu và gia đình. Những câu chuyện, những kỷ niệm vui buồn với ông lại tuôn ra như suối. Lũ trẻ con có đứa chưa hề biết ông là ai thì cứ nghệt mặt, vểnh tai ngồi nghe và tự hào vì cụ mình là một thầy thuốc tài giỏi và thương người. Khi tôi kể những món ăn mà sinh thời cụ nấu mỗi khi giỗ bà tôi, ai cũng háo hức lắng nghe vì chưa bao giờ được nếm. Thời kinh tế bao cấp, lương thực, thực phẩm khan hiếm, các đám giỗ bà tôi hồi ấy rất bình dị. Cách nấu nướng của bác tôi, mẹ tôi không được truyền cho con cháu. Mà có muốn truyền cũng chẳng lấy đâu ra vây, ra bóng, cua bể, tôm he để nấu. Nay kinh tế khấm khá hơn, có tiền vào siêu thị mua gì chẳng có nhưng chẳng được ăn, chẳng được học nấu thì làm sao mà nấu được?

Chiều qua, tôi mang đồ lễ đến dự đám giỗ bác như thường lệ mọi năm. Lạ thay, vào đến cuối ngõ mà chẳng thấy tiếng cười nói ồn ào. Chẳng thấy xe pháo của mọi người đâu cả. Bước chân vào nhà, bà bác gái tôi vẫn thui thủi ngồi một mình nơi góc giường. Trên bàn thờ khói hương nghi ngút, có bày một mâm quả lớn và hơn chục bát chè sen lồng nhãn cùng dăm chai rượu ngoại. Bà chị tôi từ dưới bếp chạy lên nói nhỏ: “Cậu thắp hương đi rồi sang nhà hàng cạnh chùa Quán Sứ, mọi người đang chờ bên ấy. Chị chia chút lộc hoa quả rồi sang sau.”

Tôi bắc ghế trèo lên thắp hương khấn bác, chào bác gái đang ngồi bất động trên giường, rồi theo chỉ dẫn lên tầng ba của một nhà hàng sang trọng, máy lạnh mát rượi. Tới nơi, thấy bàn ghế đã sắp đầy đủ, khăn phủ bàn trắng tinh, các món đã dọn lên. Trên tường, một ti vi màn hình phẳng khổ lớn đang phát sóng trận đấu bóng chiều nay. Người thì trò chuyện, người thì dán mắt lên màn hình ti vi. Nửa tiếng sau, khi cả nhà đã đến đông đủ, các nhân viên nhà hàng trong đồng phục áo in hoa trên nền vàng đưa đồ ăn được trang trí cầu kỳ như trong các bữa tiệc sang trọng lên.

Phòng mát lạnh

Tiếng ti vi ồn ã.

Tôi ngồi thẩn ra nhớ bác tôi.

Ước gì trên màn hình lúc này có một đoạn phim dù chỉ dài một phút thôi ghi lại hình ảnh nào đó lúc sinh thời của ông, người bác sĩ cần mẫn đạp chiếc xe cà tàng với tiếng chuông reng reng đến từng nhà trẻ, từng ngõ hẻm để tiêm chủng, để khám chữa cho trẻ con nhà nghèo…

Bác ơi!

Đám giỗ bác hôm nay sang thật nhưng hơi “lạnh”, bác ạ!

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

trien-lam-quoc-te
Tin bài khác
Robot lau nhà đã “tiến hoá” thế nào trong 10 năm qua?

Robot lau nhà đã “tiến hoá” thế nào trong 10 năm qua?

Từ những chiếc máy hút bụi di chuyển ngẫu nhiên và dễ mắc kẹt, robot lau nhà ngày nay đã trở thành những thiết bị tự động thông minh, có khả năng lập bản đồ, nhận diện vật thể, tự giặt khăn, đổ rác và học hỏi hành vi người dùng. Trong vòng 10 năm, sản phẩm tưởng chừng chỉ là tiện ích hỗ trợ đã “tiến hoá” thành một trợ lý làm sạch thực thụ trong các gia đình hiện đại - phản ánh tốc độ phát triển ngoạn mục của ngành tự động hoá dân dụng.
Nhận định phiên giao dịch ngày 29/5: khuyến nghị hạn chế mua đuổi và tận dụng nhịp điều chỉnh

Nhận định phiên giao dịch ngày 29/5: khuyến nghị hạn chế mua đuổi và tận dụng nhịp điều chỉnh

Phiên giao dịch ngày 28/5 khép lại với diễn biến tích cực nhưng thận trọng, khi VN-Index tiệm cận vùng đỉnh cao nhất trong năm 2025 (1.343 điểm) song chưa thể bứt phá thành công. Chỉ số có thời điểm vượt lên mức 1.348 điểm nhưng sau đó điều chỉnh nhẹ, cho thấy áp lực chốt lời gia tăng trong vùng kháng cự quan trọng.
Công nghệ mới giúp robot bước đi như con người giữa rừng rậm

Công nghệ mới giúp robot bước đi như con người giữa rừng rậm

Các nhà khoa học tại Đại học Duke vừa phát triển một hệ thống AI độc đáo, giúp robot không chỉ "nhìn" mà còn có thể "nghe", "chạm" và cảm nhận chuyển động cơ thể để di chuyển thông minh trong môi trường tự nhiên phức tạp như rừng rậm. Đây là bước tiến quan trọng giúp robot hành động gần giống con người hơn bao giờ hết.
VPBank và hành trình hiện thực hóa chiến lược “Thịnh vượng bền vững”

VPBank và hành trình hiện thực hóa chiến lược “Thịnh vượng bền vững”

Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới chuyển động không ngừng và chịu nhiều tác động từ biến đổi khí hậu, dịch chuyển chuỗi cung ứng và yêu cầu phát triển bao trùm, “bền vững” đang trở thành từ khóa chiến lược của mọi doanh nghiệp. Tại Việt Nam, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) là một trong những tổ chức tài chính tiên phong đưa phát triển bền vững trở thành định hướng cốt lõi.
Chính sách, nhân lực, dữ liệu - Bộ ba cần tháo gỡ để Việt Nam làm chủ công nghệ

Chính sách, nhân lực, dữ liệu - Bộ ba cần tháo gỡ để Việt Nam làm chủ công nghệ

Làm chủ công nghệ là yếu tố sống còn để doanh nghiệp Việt phát triển đột phá trong kỷ nguyên số. Tại hội thảo do VINASA tổ chức ngày 27/5, các chuyên gia đã chỉ rõ loạt “nút thắt” cần tháo gỡ từ chính sách, dữ liệu đến đào tạo nhân lực.
Sĩ quan Cảnh sát Việt Nam lan tỏa tinh thần vì cộng đồng tại các phái bộ Gìn giữ hòa bình

Sĩ quan Cảnh sát Việt Nam lan tỏa tinh thần vì cộng đồng tại các phái bộ Gìn giữ hòa bình

Không chỉ làm nhiệm vụ nghiệp vụ chuyên môn, lực lượng sĩ quan Công an Việt Nam tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc còn mang theo trái tim nhân ái, tinh thần sẻ chia, góp phần lan tỏa giá trị nhân văn, vì một thế giới hòa bình và bền vững.
Bộ Công an đào tạo Cảnh sát Gìn giữ hòa bình theo tiêu chuẩn quốc tế

Bộ Công an đào tạo Cảnh sát Gìn giữ hòa bình theo tiêu chuẩn quốc tế

Hướng đến mục tiêu hội nhập sâu rộng vào lực lượng Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, Bộ Công an đang tích cực huấn luyện, chuẩn hóa lực lượng Cảnh sát Gìn giữ hòa bình (GGHB) theo các quy chuẩn quốc tế. Những bước đi bài bản này góp phần khẳng định vai trò, năng lực của lực lượng Công an Việt Nam trên trường quốc tế.
Thị trường chứng khoán ngày 28/5: Nhóm cổ phiếu Vingroup giữ nhịp, VN-Index tăng nhẹ

Thị trường chứng khoán ngày 28/5: Nhóm cổ phiếu Vingroup giữ nhịp, VN-Index tăng nhẹ

Phiên giao dịch ngày 28/5 khép lại với sắc xanh nhạt trên chỉ số VN-Index, bất chấp áp lực bán mạnh trong phiên chiều. Nhóm cổ phiếu Vingroup tiếp tục đóng vai trò đầu tàu, giúp thị trường duy trì đà tăng nhẹ và ghi nhận phiên tăng điểm thứ 4 liên tiếp.
Robot hình người trình diễn kỹ năng đấu quyền anh hung hăng như võ sĩ thực

Robot hình người trình diễn kỹ năng đấu quyền anh hung hăng như võ sĩ thực

Robot hình người Unitree của công ty Unitree Robotics - Trung Quốc vừa trình diễn kỹ năng chiến đấu hung hăng như một võ sĩ thực thụ trong một trận đấu quyền anh, tại một trường học ở thành phố Hàng Châu.
Tự động hóa trong ngành năng lượng: Cơ hội và thách thức

Tự động hóa trong ngành năng lượng: Cơ hội và thách thức

Duy trì hệ thống sản xuất và phân phối năng lượng vận hành trơn tru không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Nếu không có tự động hóa, mọi quy trình đều phụ thuộc vào sức người - kéo theo hoạt động chậm trễ, lãng phí nguồn lực và khó phản ứng kịp thời khi có sự cố.
siement
Quảng cáo
moxa