acecook

Ôi những ngọn đèn!

Văn hoá giải trí
11/02/2025 04:04
Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ - Nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị.
aa
Từ ống bơ đến bơ bò

Chính vì thế, Văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Ôi những ngọn đèn!", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến câu chuyện thú vị tới bạn đọc.

Từ cây đèn Hoa Kỳ...

Mấy năm trước, anh bạn tôi, nhà Sử học Dương Trung Quốc có dịp được mời đi Mỹ. Quốc bảo tôi: “Mình sắp đi Mỹ, cậu xem có thứ quà nào hay hay kiếm hộ tớ!” Kiếm quà tặng các bạn Mỹ kể cũng khó, bởi biết tặng cái gì cho vừa với điều kiện kinh tế nước bạn! Tôi liền nảy ra một ý! Tôi đưa cho Quốc cây đèn đồng xinh đẹp trong bộ sưu tập của tôi do ông tôi để lại. Cây đèn xinh xắn chỉ dài độ gang tay vẫn còn nguyên cả bấc, chỉ có cái thông phong thì không còn. Tôi bảo anh Quốc: “Ông cứ tặng các bạn Mỹ cây đèn này nhưng nhớ kể cho họ về sự tích cây đèn nhé!”

Ôi những ngọn đèn!
Cây đèn dầu

Có lẽ, cây đèn Hoa Kỳ là một trong những chứng cớ dai dẳng nhất của mối quan hệ Việt - Mỹ trong lịch sử. Khi hãng buôn dầu hỏa Mỹ lần đầu đến Việt Nam, thương nhân nước bạn đã có sáng kiến đem đèn dầu tặng cho mọi người để dùng thử thứ dầu hỏa hiện đại của Mỹ. Đèn Hoa Kỳ thắp sáng hơn, ít khói và tiện dụng hơn đèn dầu lạc cổ truyền. Thế là người Việt đã tiếp thụ một sản phẩm văn minh mới, một công cụ thắp sáng mới.

Đèn Hoa Kỳ đã đi suốt cuộc đời của biết bao thế hệ người Việt. Trong chiến tranh chống Mỹ, chúng tôi đã chui vào giảng đường đại học đào sâu dưới lòng đất để học hành trong ánh sáng của ngọn đèn dầu kiểu đèn Hoa Kỳ cải tiến này. Cây đèn Hoa Kỳ cũng đã soi sáng đường hành quân cho các chiến sĩ Trường Sơn năm xưa. Cho đến tận thế kỷ 21 này, chiếc đèn Hoa Kỳ vẫn dai dẳng trường tồn trong đời sống văn hóa của người Việt như một minh chứng của mối giao lưu kinh tế, văn hóa giữa hai quốc gia. Tôi muốn biếu anh Quốc chiếc đèn cổ cũng là có ý nhắc đến dấu mốc ấy.

Cây đèn Hoa Kỳ đã trở nên thân thiết với đời sống người Việt. Hàng trăm năm trôi qua nhưng nhiều người Việt vẫn gọi cây đèn này là đèn Hoa Kỳ, dầu rằng đã có rất nhiều loại đèn do người Việt sáng tạo, cải tiến trên cái nguyên lý của cây đèn Hoa Kỳ cổ xưa. Chẳng ai nói dùng đèn Hoa Kỳ là sùng ngoại hay bị lai căng văn hóa... Người ta dùng đèn Hoa Kỳ cũng như ăn ngô khoai sắn vậy. Ngô, khoai, sắn được nhập vào Việt Nam từ châu Mỹ nhưng chẳng ai nói ăn ngô khoai sắn là không giữ gìn ẩm thực dân tộc. Ngược lại, từ ngô, khoai, sắn vốn có xuất xứ châu Mỹ, vào tay người Việt, đã trở thành những món ăn mà chẳng nơi nào có được như xôi lúa, bánh đa khoai...

Nhưng thôi, xin không bàn chuyện ngô khoai sắn nữa, hãy trở lại câu chuyện cây đèn của chúng ta.

... Đến những cây đèn Tây hiện đại

Ôi những ngọn đèn!
Cột đèn tây - Ảnh minh họa

Thời còn cắp sách đến trường, tôi có thói quen đi dạo lang thang và khám phá những cổ vật còn sót lại trong từng góc phố, ngôi nhà của thủ đô Hà Nội. Có lúc, cả lũ chúng tôi thi nhau tìm xem ở đâu có những chứng tích cổ nhất. Chúng tôi đã thấy những vết đạn và cả những chiếc đầu đạn còn dính lại trên song sắt, bờ tường của tường rào Bắc Bộ Phủ. Thấy những cột đèn gang kiểu Tây cuối cùng còn sót lại trên đường Dã Tượng. Sau này, khi xem những tấm bưu ảnh cổ, tôi mới lại được nhìn thấy những cây đèn cổ kiểu Pháp đã từng được “trồng” rải rác trong nhiều phố Tây ở Hà Nội từ trước 1945. Những ngày đầu kháng chiến, tự vệ và nhân dân Hà Nội đã hạ đổ nhiều cột đèn để dựng chiến lũy. Khi tôi lớn lên, đường phố Hà Nội được thắp sáng bởi những bóng đèn dây tóc có chụp bằng nhôm hay sắt tráng men và treo bởi dây cáp ở giữa lòng đường từ những hàng cột đèn bê tông được dựng hai bên vỉa hè. Cứ sau mỗi trận bão lớn thì vô số đèn điện bị đứt dây, đèn vỡ, chụp đèn bẹp rúm lăn lóc giữa lòng đường.

Sau này ở Hà Nội, hãn hữu lắm mới thấy một hai ngọn đèn cổ còn rơi rớt lại như ở phố Dã Tượng. Thế rồi, cây đèn gang cuối cùng cũng như chiếc máy nước cuối cùng của Hà Nội đã biến mất khỏi vỉa hè Hà Nội. Sau này tình cờ, tôi gặp lại cây đèn cổ thuở xưa ở trước một ngôi chùa cổ nằm trong làng Cự Đà, Hà Tây. Chẳng biết có phải người ta đã di cây đèn Dã Tượng trong ký ức tuổi thơ của tôi về đây chăng?

Tác giả Vũ Thế Long

tudonghoangaynay.vn

Tin bài khác
Chạy đua chuyển đổi số: Ngành khoa học đời sống đặt cược vào AI

Chạy đua chuyển đổi số: Ngành khoa học đời sống đặt cược vào AI

Trong bối cảnh ngành khoa học đời sống đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ nhu cầu thị trường, rủi ro an ninh mạng, yêu cầu tuân thủ khắt khe và tình trạng thiếu hụt nhân tài, trí tuệ nhân tạo (AI) và sản xuất thông minh đang trở thành giải pháp chiến lược giúp các doanh nghiệp thích ứng, phát triển.
Nhận định phiên giao dịch ngày 02/7: Thị trường trước ngưỡng nhạy cảm - Cơ hội tích lũy hay rủi ro “bull-trap”?

Nhận định phiên giao dịch ngày 02/7: Thị trường trước ngưỡng nhạy cảm - Cơ hội tích lũy hay rủi ro “bull-trap”?

Sau nhịp tăng mạnh kéo dài từ giữa tháng 6, thị trường đang có dấu hiệu bước vào vùng giằng co với độ biến động lớn. VN Index tiếp tục tăng nhẹ nhưng dòng tiền phân hóa rõ nét hơn, trong khi nhiều nhóm cổ phiếu đã đối mặt với áp lực chốt lời. Trước phiên ngày 02/07, nhà đầu tư nên hạn chế đòn bẩy và tránh mua đuổi trong bối cảnh thị trường tiệm cận vùng nhạy cảm về tâm lý và kỹ thuật.
Vì sao Novaland (NVL) chưa thể thanh toán hơn 861 tỷ đồng nợ gốc và lãi trái phiếu?

Vì sao Novaland (NVL) chưa thể thanh toán hơn 861 tỷ đồng nợ gốc và lãi trái phiếu?

Novaland (NVL) cho biết chưa thể thanh toán khoản nợ gốc và lãi nói trên là do doanh nghiệp chưa thu xếp được nguồn tiền. Đồng thời, doanh nghiệp cho biết đang thương thảo với nhà đầu tư về việc thanh toán dư nợ của lô trái phiếu này, thời gian dự kiến thanh toán vào tháng 7.
Loại bỏ nhiều điều luật không phù hợp, hướng tới chuẩn hóa Luật Giáo dục đại học

Loại bỏ nhiều điều luật không phù hợp, hướng tới chuẩn hóa Luật Giáo dục đại học

Dự thảo sửa đổi lần 2 về Luật Giáo dục đại học, do Bộ GDĐT vừa công bố, gồm 9 chương và dự kiến 54 điều. Dự thảo điều chỉnh, một số điều không phù hợp, trong đó có việc bỏ phân loại trường đại học định hướng nghiên cứu hay ứng dụng.
Trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại Thành phố Hồ Chí Minh”

Trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại Thành phố Hồ Chí Minh”

Ngày 29/6, Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc công nhận Bảo vật quốc gia: Chõ gốm của sưu tập tư nhân Phạm Gia Chi Bảo và Khai mạc trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại Thành phố Hồ Chí Minh”.
Ngân hàng NCB liên tục tăng vốn nghìn tỷ đồng, mục tiêu tổng tài sản hơn 135.000 tỷ

Ngân hàng NCB liên tục tăng vốn nghìn tỷ đồng, mục tiêu tổng tài sản hơn 135.000 tỷ

Liên tục tăng vốn điều lệ lên gấp gần 3 lần chỉ trong vòng 3 năm, Ngân hàng NCB hướng tới sự phát triển bền vững, mở rộng quy mô hoạt động, nâng cao năng lực tài chính, gia tăng sức cạnh tranh và khả năng chống chịu trước rủi ro thị trường.
Thị trường chứng khoán ngày 01/7: Tín hiệu phân hóa rõ nét, dòng tiền ưu tiên cổ phiếu tích lũy tốt

Thị trường chứng khoán ngày 01/7: Tín hiệu phân hóa rõ nét, dòng tiền ưu tiên cổ phiếu tích lũy tốt

Thị trường mở đầu tháng 7 với trạng thái phân hóa rõ rệt và độ biến động gia tăng. VN Index tăng nhẹ nhưng hình thành cây nến Doji có bóng nến dài – dấu hiệu cho thấy lực cầu và áp lực chốt lời đang giằng co quyết liệt. Dòng tiền vẫn luân chuyển, tuy nhiên không còn lan tỏa đều mà tập trung vào một số nhóm ngành và mã cổ phiếu cụ thể.
Doanh nghiệp xuất khẩu đối thoại, tháo gỡ vướng mắc tín dụng từ ngân hàng nhà nước

Doanh nghiệp xuất khẩu đối thoại, tháo gỡ vướng mắc tín dụng từ ngân hàng nhà nước

Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động, ngành ngân hàng vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì mặt bằng lãi suất thấp, tỷ giá ổn định và hệ thống thanh khoản tốt, là những nền tảng quan trọng để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp xuất khẩu nói riêng.
Cuộc cách mạng công nghệ đưa ngành cho thuê vào Thời đại mới

Cuộc cách mạng công nghệ đưa ngành cho thuê vào Thời đại mới

Trong kỷ nguyên công nghệ 4.0, khái niệm di chuyển thông minh không còn là xu hướng mà đã trở thành một phần thiết yếu trong đời sống đô thị hiện đại. Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), công nghệ di động và điện khí hóa đang tái định hình ngành công nghiệp cho thuê - từ ô tô, xe tay ga đến xe đạp và thiết bị giải trí ngoài trời.
Triển lãm Ảnh “Việt Nam - Bản sắc, Nhân văn và Hội nhập” thu hút bạn bè quốc tế tại LHQ

Triển lãm Ảnh “Việt Nam - Bản sắc, Nhân văn và Hội nhập” thu hút bạn bè quốc tế tại LHQ

Từ ngày 30/6 đến 09/7/2025, Văn phòng Cơ quan Thường trực về Nhân quyền phối hợp với Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc và Văn phòng Liên Hợp quốc tại Geneva - UNOG tổ chức Triển lãm Ảnh “Việt Nam - Bản sắc, Nhân văn và Hội nhập” tại Tòa nhà E, Palais des Nations, Thụy Sĩ.
Quảng cáo
moxa